Hóa ra chúng ta đều đang không thực sự ‘nghỉ ngơi’

Nhiều người cho rằng nghỉ ngơi chính là đi ra ngoài du lịch, đàn đúm bạn bè, hoặc đơn giản chỉ là ngủ thật nhiều. Nhưng thực tế, tại sao có người càng nghỉ ngơi lại càng cảm thấy mệt? Có lẽ chúng ta đang định nghĩa sai từ “nghỉ ngơi”, và bài viết dưới đây sẽ phân tích, rốt cuộc chúng ta nên nghỉ ngơi như thế nào mới đúng.

Tại sao dẫu bạn có ngủ tận 11 tiếng vẫn cảm thấy mệt mỏi? Tại sao bạn phải tốn hàng chục, hàng trăm triệu chỉ để đi ra đảo nghỉ dưỡng, để rồi sau những cuộc vui chóng vánh đó, chúng ta vẫn không tăng lên được chút nào cảm giác yêu đời.

Ai cũng nói đi Karaoke, đi hộp đêm, đi công viên là có thể quên hết những điều không vui, sẽ có thể hứng thú bắt đầu một ngày mới. Nhưng khi cuộc chơi đã tàn, niềm vui cũng tan thì trong lòng lại trở nên trống rỗng? Liệu chúng ta có đang thật sự hiểu được ý nghĩa của việc ‘nghỉ ngơi’? 

Nghỉ ngơi thật sự chính là việc hồi phục lại tinh thần, khiến thần kinh được thoải mái. Đây là trạng thái mà khi chúng ta bắt đầu một ngày mới với sức lực dồi dào. Cho nên, nếu phương pháp nghỉ ngơi của bạn không thể giúp bạn đạt được trạng thái này, thì dù cho hoạt động đó có sôi nổi thế nào, hay được giới thiệu là đáng thử ra sao, vẫn là một sự lựa chọn sai lầm.

1. Người vận động bằng não, ngủ bù không có tác dụng

Bạn viết một bài văn, hay chủ trì một cuộc hội nghị cả ngày, đến khi mọi thứ đều kết thúc, bạn thở dài: “Mệt quá, ngày hôm nay tôi muốn ngủ một giấc”. 

Đây là một phản ứng tự nhiên mà chúng ta thường nghĩ đến đầu tiên khi đối diện với sự mệt mỏi, nhưng đây thật sự là một cái bẫy. Giấc ngủ thật sự là một phương thức nghỉ ngơi hiệu quả, nhưng nó chủ yếu thích hợp với những người ngủ không đủ giấc hay hoạt động thể lực nhiều. 

Đối với người hoạt động thể lực, sự “mệt mỏi” chủ yếu là do cơ thể sản sinh ra một lượng lớn axit. Nếu cơ thể vô cùng mệt mỏi, nên áp dụng phương thức nghỉ ngơi yên tĩnh, có thể giúp phục hồi lại nguồn năng lượng đã mất, bài trừ những tạp chất tích tụ trong cơ thể ra ngoài. Nếu không mệt lắm, cũng có thể nằm trên giường nghỉ ngơi, nhắm mắt thư giãn, để toàn bộ các cơ và thần kinh được thoải mái, sau đó dậy và tiếp tục hoạt động.

Nhưng nếu bạn làm công việc ngồi văn phòng, não vẫn hoạt động hết năng suất, nhưng cơ thể lại ở trạng thái mệt mỏi nhất. Đối với chuyện này thì tác dụng của giấc ngủ không đáng kể (trừ khi bạn thức khuya làm việc, thời gian ngủ thường xuyên không đủ). Vì thứ bạn cần không phải là “nghỉ ngơi” để phục hồi lại thể lực, mà là cần tìm một việc khiến tinh thần thư giãn một chút. 

Vậy bạn đã hiểu, tại sao dẫu 2 ngày cuối tuần không ra khỏi nhà, nhưng vẫn cảm thấy không có tinh thần rồi chứ. Chỉ cần sau giờ tan làm, bạn có thể đi bơi khoảng nửa tiếng thì tinh thần sẽ phấn chấn trở lại.

2. Không cần ngừng lại, chỉ cần đổi một chút

Nếu giấc ngủ không thể giúp chúng ta thư giãn não bộ, vậy thì dùng cách gì mới được? Đáp án là không cần phải dừng hoạt động mà chỉ cần thay đổi nội dung hoạt động. Hơn một trăm tỷ tế bào thần kinh, chức năng của chúng đều khác nhau, phương thức sắp xếp tổ hợp khác nhau, sẽ tạo ra những khu chức năng liên kết khác nhau, có nơi là khu hoạt động, khu khác là nghỉ ngơi.

Vì thế, thông qua việc thay đổi nội dung hoạt động có thể khiến cho các khu khác trong não được nghỉ ngơi. Nhà tâm lý học Sechenov đã làm một thí nghiệm, để xóa bỏ cơn mệt mỏi của tay phải, ông đã áp dụng 2 cách: Một là để hai tay đều nghỉ ngơi, hai là cùng lúc để tay phải nghỉ ngơi còn tay trái làm việc, sau đó dùng thiết bị đo sự mệt mỏi để thí nghiệm lên sức nắm của tay phải. Kết quả cho thấy, khi tay trái hoạt động, sự mệt mỏi bên tay phải đã giảm nhanh hơn. Điều này chứng minh thay đổi nội dung hoạt động là phương thức nghỉ ngơi tích cực nhất.

Ví dụ: thứ Sáu vừa qua bạn đã viết một bản dự án hết 5 tiếng. Vậy tốt nhất là trong những ngày tiếp theo, hãy tìm việc khác để làm như tỉa tót lại cây cảnh chứ không phải ngủ đến khi mặt trời chiếu rọi. 

Còn một điểm nữa là khi bạn không thể lựa chọn chuyển hoạt động não bộ thành hoạt động thể chất, cũng đừng ngại thay đổi bộ phận hoạt động trong não bạn.

Rousseau, một nhà tư tưởng xuất sắc của Pháp đã chia sẻ: “Tôi vốn không phải là một người sinh ra để phù hợp với nghiên cứu, vì chỉ cần thời gian hoạt động lâu một chút là tôi cảm thấy mệt mỏi rã rời, thậm chí không thể tập trung hết tinh thần, thể lực vào một câu hỏi liên tục trong nửa tiếng. 

Nhưng tôi đã chọn cách liên tục nghiên cứu nhiều câu hỏi khác nhau. Điều đó dẫn đến dù không cần ngắt nghỉ, tôi vẫn có thể thoải mái vui vẻ tìm hiểu từng câu một, câu hỏi này có thể hóa giải sự mệt mỏi của câu hỏi khác mang lại, mà không cần phải nghỉ ngơi não bộ. 

Tôi đã vận dụng toàn bộ điểm đặc biệt mà tôi phát hiện này vào môn triết học để tiến hành nghiên cứu. Như vậy, dù cả ngày đều hoạt động tôi cũng không thấy mệt mỏi”. 

Vậy nên, nếu bạn có vài câu hỏi cần xử lý, tốt nhất hãy nên làm xen kẽ, không nhất thiết phải xử lý xong một câu rồi mới bắt đầu câu thứ hai, điều đó sẽ làm bạn kiệt sức nhanh hơn.

3. Nghỉ ngơi tốt nhất chính là khơi lại được sự nhiệt tình trong cuộc sống

Sự mệt mỏi của chúng ta chủ yếu đến từ sự nhàm chán trong cuộc sống, khi mỗi ngày đều không có gì thay đổi. Vì vậy cách nghỉ ngơi tốt nhất chính là thực hiện những hoạt động khiến bạn tìm lại được sự nhiệt huyết cho mọi thứ quanh bạn. 

Nếu bạn làm xong một chuyện mà có thể khiến bạn vui vẻ cảm thán rằng: “ngày mai lại là một ngày mới”. Vậy thì chuyện đó đối với bạn mà nói chính là cách tốt nhất để phục hồi lại sự nhiệt huyết, điều tiết được cảm xúc. 

Bạn cần lấy “làm” để giải quyết “mệt”, dùng sự nghỉ ngơi tích cực để loại bỏ sự buông thả tiêu cực. Đương nhiên phương pháp phù hợp nhất đối với bạn vẫn là tự bạn nên tìm hiểu. Ví dụ như, nếu bạn cảm thấy việc dọn dẹp nhà cửa sẽ thoải mái hơn việc đi chơi ở các khu giải trí, vậy thì cứ làm thôi, đừng quan tâm đến cách người khác suy nghĩ gì về sự lựa chọn của bạn.

Hoặc cũng có thể:

1. Dùng 2 tiếng để xem một bộ truyện tranh hoặc tiểu thuyết, điều này sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái hơn là việc đi karaoke hát hò, hát đến khan cả cổ mà cũng không khiến bạn vui vẻ hơn lên được.

2. Thử loại bỏ thói quen đi uống rượu bia vào mỗi tối thứ sáu chẳng hạn. Bạn có thể đi ngủ sớm lúc 10 giờ, sau đó 7 giờ dậy, đi dạo trên con đường vắng người, hoặc là xem nhạc kịch vào mỗi buổi sáng, điều mà trước giờ bạn chưa có cơ hội đi. Khi đó bạn sẽ phát hiện, ngày hôm đó thật là khác biệt so với những buổi chè chén say sưa trong quá khứ.

3. Không nên đi những khu nghỉ dưỡng mà bạn đã đi rất nhiều lần để tìm kiếm sự vui vẻ. Hãy kiếm một con đường mà trước giờ bạn chưa đi qua lần nào, và khám phá hết đoạn đường đó. Bạn sẽ phát hiện, thành phố mà bạn từng cảm thấy phát ngán đó thật sự có nhiều điều mới lạ mà bạn chưa trải nghiệm hết.

4. Hãy du lịch chứ không phải đổi nơi giải trí. Đi đến nơi mà chúng ta thấy trong lòng vô cùng tò mò, vô cùng háo hức với lộ trình của bản thân, cảm nhận được những điều mới mẻ nằm ngoài phạm vi kinh nghiệm của chúng ta. Chứ không phải ngồi máy bay 5 tiếng, hay đổi vị trí đánh mạt chược, đổi nơi đi du lịch, đổi nơi đánh cầu…

5. Bắt đầu từ cuối tuần này hãy tìm học một kỹ nghệ mới, ví dụ như đàn điện tử, đánh trống… và mỗi cuối tuần luyện hãy tập chúng khoảng 1 tiếng trở lên.

6. Giao tiếp xã hội. Đừng nghĩ rằng điều này làm người khác mệt mỏi. Mặc dù so với việc đọc sách thì điều đó có chút căng thẳng hơn nhưng cũng có thể khiến bạn trở nên hưng phấn và có sự đồng cảm hơn. 

Bạn bắt buộc mỗi tuần phải có hai ba ngày giao lưu trò chuyện với nhóm người trong công việc hoặc người thân trong gia đình. Điều này sẽ làm bạn không bị mất đi tính hoạt bát vốn có trong quá trình hoạt động máy móc theo kiểu ngày làm 8 tiếng. 

Phía nữ giới thì chỉ cần ra ngoài tụ họp cùng bạn bè, lúc này bạn không cần phải luôn luôn suy nghĩ đến “hiệu suất” công việc nữa, mà là một cô nàng hấp dẫn với tà áo tung bay.

7. Khi bạn đang trong trạng thái mà tinh thần vô cùng căng thẳng. Thì lời khuyên của các nhà tâm lý học là: hãy đi xử lý những câu hỏi mà cần người có thần kinh căng thẳng mới có thể giải quyết vấn đề. 

Từng có một vị lãnh đạo mà tinh thần của anh ta gần như sắp sụp đổ, anh đã tìm đến bác sĩ để đưa ra kiến nghị trị liệu, kết quả nơi mà anh ấy được khuyên phải đến chính là đến công viên để làm người huấn luyện sư tử. Kết quả một tháng sau thì anh đã hoàn toàn hồi phục. 

Vì thế khi chịu áp lực cực kỳ lớn bạn có thể tìm công việc khác cho mình, nhưng không nên giống với nghiệp vụ của bạn. Ví dụ như đi cô nhi viện làm công việc có ích, hoặc là đi học cách làm một bộ máy móc phức tạp, hoặc là giải một đề toán vô cùng khó.

Người luôn trân trọng sinh mệnh của mình sẽ biết cầu cứu lấy sự nghỉ ngơi khi họ cảm thấy đã quá mỏi mệt. Họ sẽ nghỉ ngơi trong mười ngày, hay nửa tháng, rồi quay lại. Và nhìn xem, một sự thay đổi thần kỳ! Họ tưởng chừng như trở thành một con người khác với tràn đầy sức sống, tinh thần sung mãn, họ nuôi một hy vọng mới, kế hoạch mới, hướng về cuộc sống mới. Họ đã xóa bỏ được sự mệt mỏi trong tâm hồn, và có động lực hơn cho việc bắt đầu lại.

Dành chút thời gian để nghỉ ngơi, còn có thể giúp bạn đạt được nguồn tinh lực, thể lực dồi dào, giúp bạn giải quyết được bất cứ câu hỏi nào trong bất cứ công việc nào của cuộc sống. Từ đó khiến bạn cảm nhận được, thế nào là niềm vui đúng nghĩa. 

Khi nghe có người nói, công việc của anh ta rất bận, không có thời gian để nghỉ ngơi, bạn sẽ cảm thấy người này có chút khác thường. Hoặc là năng lực anh ta không đủ để đáp ứng với nghiệp vụ, hoặc là công việc thiếu tính hệ thống; Hoặc là anh ta không giỏi trong việc điều phối nhân viên của mình, đến nỗi mà khi bản thân anh ta nghỉ ngơi thì công việc sẽ không thể vận hành.

Hoặc có thể là tính cách anh ta quá keo kiệt, không có bộ phận hoặc nhóm người cấp dưới nào. Ngay cả thời gian đi vệ sinh cũng không thể hy sinh. Dĩ nhiên, nếu như công việc của anh ta là không có kế hoạch, không có hệ thống, nếu người này vừa rời khỏi vị trí thì mọi việc sẽ không thể tiến hành, thế thì anh ta không thể nghỉ ngơi rồi. 

Nhưng nếu anh ta là một người có năng lực quản lý nhóm, nếu công việc anh ta có hệ thống, có kế hoạch, nghỉ ngơi thích hợp, vậy thì đó chính là nguồn đầu tư có lợi trong công việc. Vì khi nghỉ ngơi rồi quay lại làm việc, nguồn tinh lực của anh ta sẽ càng tập trung hơn, tinh thần càng phấn chấn hơn. Do vậy mà cuộc sống của anh ta cũng sẽ kéo dài hơn. 

Cảm nhận được giá trị của cuộc sống, thì mới thể hiện và phát huy được hết công suất trong công việc. Do đó mỗi người hãy nên loại bỏ suy nghĩ chỉ tập trung vào công việc mà không cần nghỉ ngơi đi. Kiểu quan điểm “cuộc đời không ngừng, phấn đấu không nghỉ” đó là một sự sai lầm. 

Hãy xóa bỏ điều đó trong bộ não, nếu không, bạn chưa kịp đi xong lộ trình cuộc sống mà bạn nên đi thì đã đến lúc bạn đã ‘ngủ’ dưới lòng đất rồi. Đến lúc đó lý tưởng, tiền đồ, sự nghiệp của bạn chẳng phải cũng tan biến như mây khói hay sao? Vì thế người không nỡ nghỉ ngơi tuyệt đối không phải là một người thông minh.

Đứng trên lập trường bản tính mà nói, nghỉ ngơi có lợi hơn có hại. Cổ ngữ có câu rất hay: “Khi đang bị bệnh, ai cũng là kẻ xấu”. Dù cho là người có trái tim lương thiện nhất, vào lúc thân thể mệt mỏi rã rời, tinh thần suy nhược cũng sẽ trở thành một người không hiểu lý lẽ, tính khí cộc cằn. Nên khi cần nghỉ ngơi, bạn hãy cứ nghỉ ngơi.

Chúc Di (Theo Sound Of Hope)