Sa mạc tràn ngập xác khô 7.000 năm tuổi

Dưới lớp cát khô ran, nóng bỏng ban ngày, lạnh lẽo ban đêm, là những xác ướp đã tồn tại nhiều ngàn năm.

Có lẽ, hiếm có nơi nào trên thế giới này, lại có nhiều xác ướp như ở sa mạc Atacama, thuộc miền Bắc Chile và phía Nam Peru.

Cả một vùng sa mạc khô cằn rộng lớn cách bờ biển không xa là những nghĩa địa khổng lồ. Dưới lớp cát khô ran, nóng bỏng ban ngày, lạnh lẽo ban đêm, là những xác ướp đã tồn tại nhiều ngàn năm.

Các xác ướp với đủ các tư thế nằm, ngồi, thậm chí là đang cười. Da, tóc của các xác ướp đều còn nguyên.

Xác ướp trong tư thế ngồi

Theo các nhà khoa học, đây là nghĩa địa cổ của người Chinchorro cổ đại, sinh sống ở vùng sa mạc Atacama ngót 10 thiên niên kỷ trước.

Kỹ thuật ướp xác của người Chinchorro cổ rất cao. Tuy nhiên, môi trường khô nóng của sa mạc khô cằn nhất thế giới này mới là tác nhân quan trọng nhất bảo quản được xác ướp. Sự mất nước rất nhanh của các xác chết, cộng với môi trường nhiều natri đã khiến vi khuẩn không thể phát triển. Xác chết nhanh chóng được sấy khô dưới cái nóng 50 đến 60 độ C.

Mô tả cảnh thực hiện ướp xác của người Chichorro cổ đại

Ở sa mạc này, không chỉ có xác ướp người già, người trẻ, đàn ông, đàn bà, người giàu, người nghèo, mà còn có cả xác ướp các loài động vật, các loài thú nuôi. Điều đặc biệt là có rất nhiều xác ướp trẻ sơ sinh, thậm chí cả bào thai bị sảy.

Các nhà khoa học đã sử dụng phương pháp các-bon và tính toán độ tuổi của các xác ướp hơn 7.000 năm trước. Những xác ướp trẻ nhất tìm thấy ở sa mạc này cũng phải 3.000 năm tuổi. Có thể tin rằng, nghĩa địa này là nơi có những xác ướp cổ xưa nhất thế giới.

Như vậy, người Chichorro cổ đại đã thực hiện công việc ướp xác kéo dài suốt nhiều thiên niên kỷ. Với khoảng thời gian dài như thế, có lẽ đã có đến cả triệu xác chết được thực hành ướp xác.

Ngón tay xác ướp 7.000 năm vẫn còn nguyên vẹn

Qua nghĩa địa xác ướp khổng lồ này, các nhà khoa học đánh giá từng có một nền văn hóa rất cao ở đây. Người Chichorro đã phát triển văn hóa đạt đỉnh cao trước cả người Ai Cập cổ đại hàng ngàn năm.

Khi một người chết đi, các nghệ nhân thực hiện việc ướp xác. Các nghệ nhân thực hiện công việc này là những nghệ sĩ thực sự, bởi họ có khả năng sáng tạo rất cao.

Ban đầu, họ mổ bụng moi bỏ nội tạng. Cắt đầu xác để moi bỏ não. Họ nhồi đất sét vào bụng xác chết. Cũng có khi họ sử dụng sợi dây hoặc lông động vật nhồi vào bụng, hộp sọ. Tro quặng mangan đen được bôi lên các mảnh xương. Xác ướp được mặc những chiếc áo đan bằng cây lau sậy, quấn bằng dây thừng, hoặc đặt trong những hòm gỗ.

Nhiều xác ướp đeo mặt nạ được làm bởi tro đen. Lớp tro đen đó rất bền, lại có tác dụng bảo vệ nguyên vẹn khuôn mặt của người chết. Một số xác ướp được đội tóc giả. Khi tóc của các xác ướp rụng đi, người sống đã thay thế bằng tóc giả.

Như vậy, nhiều khả năng, mối liên hệ giữa người sống và người chết rất bền chặt. Người Chichorro cổ đại tin rằng, tổ tiên họ trường tồn mãi mãi với thời gian.

Xác ướp trẻ em của  người Chichorro cổ đại

Người Chichorro cổ đại gắn xác con trên giá gỗ để đeo trên lưng

Một số nhà khoa học nhận định, người Chichorro cổ đại ướp xác người chết để giữ người chết mãi mãi bên mình. Rất nhiều xác ướp trẻ em được tìm thấy vẫn gắn trên khung gỗ.

Người Chichorro cổ đại đã đeo xác ướp con mình trên lưng. Người Chichorro tin rằng, khi xác còn tồn tại, thì có nghĩa là linh hồn vẫn ở xung quanh.

Từ 5.000 trở về sau này, người Chichorro cổ đại vẫn thực hiện việc ướp xác nhưng đã ít hơn. Điều đặc biệt là họ sử dụng mangan đỏ để làm mặt nạ, bôi lên xác chết. Nhiều khả năng mangan đen đã bị khai thác cạn kiệt, nên người Chichorro cổ đại phải sử dụng mangan đỏ.

Khỉ cũng được người Chichorro cổ đại ướp

Nghiên cứu, phân loại xác chết người Chichorro cổ đại, các nhà khoa học thấy rằng, kỹ thuật ướp xác được thực hiện theo nhiều cách khác nhau và thay đổi theo từng thời kỳ. Thời gian càng về sau này, kỹ thuật ướp xác càng được nâng cao về mặt kỹ thuật.

Phân tích các thành phần trong xương cốt cho thấy người Chichorro cổ đại thích ăn hải sản và món ăn chủ yếu của họ là các sản vật từ biển. Điều này cũng dễ hiểu khi môi trường sống của họ gần với biển. Nhưng qua đó cũng thấy, người Chichorro cổ đại đã biết ra biển thực hiện công việc đánh bắt hải sản từ 10 thiên niên kỷ trước.

Diễm Bình (vtc.vn)