Luận giải về 7 nguyên nhân khó sinh

Theo lẽ tự nhiên thai đủ tháng là phải sinh, nhưng lúc lâm bồn chuyển dạ lại gặp chứng khó sinh, âu cũng là có nguyên nhân. “Toạ thảo lương mô” của cụ Hải Thượng Lãn Ông có bàn về thai sản rất hữu ích cho người đời sau tham khảo.

Nguyên nhân khó sanh thứ 1: Không kiêng cữ chuyện phòng the

Vào thời trước, đàn bà có thai thường được ở phòng riêng để nuôi dưỡng thai nhi cho tốt và nhất là để kiêng cữ chuyện phòng the, tránh xúc chạm với chồng đồng thời giúp chồng tiết chế các ham muốn (dục vọng).

Vậy vì sao phụ nữ khi mang thai phải kiêng cữ chuyện phòng the?

Theo Đông y, sở dĩ nên kiêng tình dục là vì sợ động đến tâm hoả, quan hệ vợ chồng trong giai đoạn này là điều tối kỵ. Hoả sẽ gây nhiễu loạn bào thai, thậm chí gây thai độc, rất không tốt cho thai nhi. 

Ngoài ra, nếu đứng ở góc nhìn của thai giáo mà nói, một khi cha mẹ không chịu kiêng cữ chuyện này thì sẽ làm cho tâm tính đứa trẻ bị ảnh hưởng rất xấu. 

Điều này sẽ là bất công đối với tương lai một đứa trẻ. Bởi một đứa trẻ mà phải chịu nếu thụ nhận những điều này quá sớm thì nhận thức của nó về dục sẽ rất sâu sắc, vậy cũng bằng như đã thai giáo kích thích dục tính của trẻ phát triển sớm, sau này lớn lên dễ thành đứa tà dâm, phóng đãng.

“Muốn an thai phải kiêng tình dục”

Chính là nói, ngoài việc nuôi dưỡng thai nhi cổ nhân còn rất coi trọng “đức dục”. Muốn sinh con hiền đức, phụ nữ mang thai từng lời nói và cử chỉ nên đoan chính và có lối sống chuẩn mực. Do vậy mà ngày xưa các cụ rất kiêng khem, “có kiêng có lành, có thờ có thiêng”, họ tuyệt đối sẽ không dám khinh suất, phàm là chuyện gì xấu và có hại họ sẽ không muốn, muốn cũng không làm. Người nào hiểu được giá trị cốt lõi của thai giáo tự sẽ biết ước chế.

Nguyên nhân khó sanh thứ 2: Nhàn rỗi, ít vận động

Trung Y quan niệm rằng “Nhàn hạ ắt khí ứ đọng”. Mẫu người này khi mang thai sẽ dễ bị thai trệ. (trệ là ngưng đọng, không phát triển, không trôi chảy, trở ngại). 

Người nhàn rỗi, ít vận động, khí ứ tắc, mạch không thông, khí ứ tắc huyết uất trệ; chuyển hóa và trao đổi chất không thư thái, tế bào thiếu sức sống, dây chằng tử cung không đàn hồi tốt, cơ bắp mềm yếu, khi lâm bồn chuyển dạ sức rặn đẻ cũng kém hơn người phụ nữ có vận động tay chân, đây cũng là do nhàn hạ quá mức! Do đó, muốn dễ sinh nên vận động cơ thể nhẹ nhàng một chút, tránh lao động nặng, nhọc sức quá cũng là không tốt.

Nguyên nhân khó sanh thứ 3: Ăn nhiều cao lương mỹ vị hoặc ăn uống không tiết chế 

Vì muốn tốt cho thai nhi mà cứ ra sức tẩm bổ…. đây là một quan niệm sai lầm!

Ăn uống nhiều cao lương mỹ vị, không chỉ không gia tăng khí huyết mà còn trở thành gánh nặng không cần thiết cho cơ thể, quá tẩm bổ sẽ khiến thai to béo, nếu to hơn cửa mình thì sẽ khó sinh, đặc biệt là những thai phụ có khung xương chậu nhỏ, xương chậu nhỏ mà thai lớn thì càng trở ngại.

Mặt khác, theo quan niệm của Trung Y, lục phủ ngũ tạng là nguồn sinh hoá khí huyết; thức ăn giống như nguồn nguyên liệu thô, sau khi vào cơ thể cần phải được các cơ quan tạng phủ này “gia công” chuyển hoá thành vật chất dinh dưỡng nuôi dưỡng nhục thân. 

Nhưng khi con người ăn uống quá mức, quá bổ hoặc mất điều hoà thì cũng không tốt. Khi “nguồn nguyên liệu” thừa mứa sẽ gây áp lực không nhỏ lên “bộ máy gia công”, lâu dần sẽ khiến công năng vận hoá ngũ cốc của tỳ, vị suy yếu, từ đó mà sinh ra các triệu chứng về tiêu hóa và cản trở ngược lại sự hấp thụ dinh dưỡng từ thực phẩm. 

Hãy nhớ kỹ: “Ăn uống quá độ, trường vị sẽ bị tổn thương” – Trích “Tố Vấn – Tỳ luận” 

Cho nên việc ăn uống nhất định phải khống chế, không nên ăn uống quá mức, vừa đủ là tốt nhất.

Nguyên nhân khó sanh thứ 4: Có thai mà hay lo nghĩ, uất giận nhiều 

Đây là nói về vấn đề tình chí của con người, kỳ thực hết thảy thất tình lục dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, vui, muốn) thái quá đều là trở ngại cho sự tuần hoàn của kinh – lạc – tạng – phủ. Sự xáo trộn bên trong tuy không lập tức gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng dần dà sẽ gây ra trăm thứ bệnh khó chữa khác chứ không chỉ là khó sanh.

Theo Đông y,  con người muốn khỏe mạnh, cần hội tụ 2 yếu tố chính: 

• Một là khí huyết đầy đủ;
• Hai là kinh mạch lưu thông tốt, kinh mạch muốn lưu thông tốt thì cần coi trọng hàm dưỡng tâm tính, tâm tĩnh thần minh thì sự lưu thông của kinh mạch và chức năng của các tạng phủ sẽ thư sướng mà không bị trở ngại. 

Một trong tứ đại y thư của Trung quốc – “Hoàng đế nội kinh” viết: “Tức giận hại gan, vui quá hại tim, buồn phiền hại phổi, lo lắng hại lá lách, sợ hãi hại thận. Bách bệnh đều sinh ra do tức giận mà nên.”

Vậy nên đối với người đang mang thai, tình chí cũng được xếp vào một trong những nguyên nhân gây khó sinh.

Nguyên nhân khó sinh thứ 5:  Người sinh lần đầu cửa mình hẹp, người sinh nở nhiều thì khí huyết kém

Lúc chuyển dạ, các cơ tử cung sẽ co thắt rất mạnh để nhau thai tách khỏi tử cung và đưa em bé ra ngoài, quá trình lâm bồn này khiến toàn bộ tử cung cũng như cổ tử cung của người mẹ trở nên nặng nề và giãn rộng để thai nhi chào đời. Sau thời gian ở cữ, tuy sức khỏe người mẹ rồi cũng sẽ dần dần hồi phục nhưng trạng thái ban đầu của cơ thể sẽ không còn như xưa nữa, cửa mình lúc này sẽ vĩnh viễn mở rộng hơn trước. Do đó, người đã từng sinh nở sẽ có lợi thế hơn vào lần vượt cạn tiếp theo. Tuy nhiên sinh nở nhiều quá thì khí huyết sẽ kém.

Hai nguyên nhân khó sinh cuối cùng 

Thứ nhất là người đỡ đẻ không biết phân biệt thế nào mới là thật đẻ, hễ thấy người có thai đau bụng mà hấp tấp bảo rặn, dễ dẫn đến sinh ngang đẻ ngược. 

Thứ nhì là lúc chưa sinh đã cố sức đến lúc thật sinh lại yếu sức, lại thêm nước bào thai đã ra thì khô mà khó sinh.

Vào thời trước, khi các thai phụ đau bụng dữ dội và có dấu hiệu sắp sinh, gia đình của họ sẽ đi mời các bà mụ (người đỡ đẻ) đến giúp, nếu gặp bà mụ “mát tay” giàu kinh nghiệm thì coi như việc sinh nở có thể yên tâm một nửa. Tuy nhiên, cũng có lúc gặp bà mụ do chưa phân biệt được thời điểm vượt cạn thật sự với cơn đau bụng doạ đẻ thoáng qua mà khiến thai phụ gặp rắc rối.

Vậy dấu hiệu nhận biết thời khắc sắp sinh là gì ?

Theo cụ Hải Thượng Lãn Ông, các tín hiệu sắp sinh gồm:

• Khi bắt mạch cho sản phụ, mạch của người sắp đẻ phải là mạch “ly-kinh” nghĩa là người xem mạch một lần thở ra hít vào mà mạch của người sản phụ tới 6 lần bồng lên xẹp xuống “nhất tức lục chí” hoặc là mạch “trầm hoạt” 
• Sản phụ cảm thấy trong mắt nóng như lửa.
• Khi thật sinh thì bụng phải đau rất đau, đau liên tiếp, đau không chịu được, mà ngang lưng cũng đau.

Nói tóm lại, thời xưa các thầy thuốc cho rằng việc nhận định sai lầm thời điểm vượt cạn sẽ rất không tốt. Chưa phải lúc thật sinh mà nóng vội hấp tấp kêu thai phụ ra sức rặn, lại thêm phần thai phụ do đau quá cũng muốn nhanh chóng sinh con ra nên cũng cố hết sức bình sinh mà rặn, khiến cả mẹ và con đều mất sức mà thời điểm chưa đến, đến lúc thật sự chuyện dạ lâm bồn thì không còn sức rặn nữa, vì vậy mà dẫn đến tình trạng sinh ngang đẻ ngược, lại thêm nước bào thai đã ra thì khô, khô sẽ càng khó sinh. Thật đúng là dở khóc dở cười, nhưng biết trách ai bây giờ, tất cả chỉ tại vì không nắm rõ được thời điểm thật sinh.

Viên Minh