Hiện vật vàng kể về nghi lễ sử dụng chất gây nghiện và “chiến tranh hoang dã”

Những bình bằng bàng phát hiện ở một phần mộ Scythian chứa dấu vết của thuốc phiện và cần sa, điều này đã khẳng định những gì một nhà sử học đã nói.

Người Scythian cai trị các đồng cỏ rộng lớn của Châu Âu trong một nghìn năm, gieo sự sợ hãi vào lòng những người Hy Lạp và Ba Tư cổ đại. Tuy nhiên, họ lại không để lại bất kỳ thành phố hay khu định cư nào, chỉ có các phần mộ lớn, gọi là kurgan, nằm rải rác trên thảo nguyên Mông Cổ đến Biển Đen.

Bây giờ một trong những phần mộ này, nằm trong dãy núi Caucasus ở miền Nam nước Nga, đã mang đến một phát hiện lý thú: những hiện vật bằng vàng đang làm sáng tỏ về thế giới vong linh của Scythia, câu chuyện về dân du mục hung dữ khai thác những chất gây nghiện để thực hiện nghi lễ, đã được Sử gia Hy Lạp Herodotus ghi chép lại.

“Đây là phát hiện độc nhất trong một thế kỷ“, Anton Gass, một nhà khảo cổ học tại Tổ chức Di sản Văn hóa tại Berlin nói. “Đây là những hiện vật tốt nhất chúng tôi biết trong khu vực này.“

Phát hiện này được giữ bí mật cho đến tận bây giờ để bảo vệ nó khỏi những tên cướp, và lần đầu tiên được đưa ra ánh sáng vào mùa hè năm 2013, khi thành phố Stavropol cùng với nhà khảo cổ học Andrei Belinski bắt đầu khai quật phần mộ, được gọi là dự án Sengileevskoe-2, để dọn đường cho một dự án điện.

Phần màu đen còn lại bên trong cái bình cho thấy dấu hiệu thuốc phiện và cần sa.

Lúc đầu Belinski không lạc quan về việc tìm kiếm nhiều bên trong, vì đã có dấu hiệu rằng phần mộ này đã bị ăn cắp trong quá khứ. Tuy nhiên, một vài tuần trước khi khai quật, nhóm nghiên cứu của ông đã xem qua một lớp đất sét dày. Họ đào bên dưới và phát hiện một căn phòng hình chữ nhật lót bằng đá phẳng, rộng. Bên trong là những thứ là bọn cướp đã bỏ lỡ: kho báu vàng ở đây từ 2.400 năm trước.

Phòng nhỏ chứ hai cái bình hình xô, mỗi cái được đặt lộn ngược. Bên trong chúng là ba chén vàng, và một chiếc nhẫn nặng đeo tay, hai vòng cổ và một vòng tay vàng.

“Đây chắc chắn là một bất ngờ đối với chúng tôi,” Belinski nói. “Chúng tôi đã không mong đợi tìm được bất kỳ thứ gì giống thế này.“

Belinski đã hỏi những nhà tội phạm học ở gần thành phố Stavropol để phân tích dư lượng chất màu đen bên trong các bình này. Kết quả cho thấy dấu hiệu dương tính của thuốc phiện và cần sa, báo cáo đầu tiên được Herodotus xác nhận. Các nhà sử học Hy Lạp nói rằng người Scythia sử dụng một loại thực vật để sản xuất thuốc hút “loại mà không bồn tắm hơi nước hư ảo nào của Hy Lạp có thể vượt trội hơn… nó tạo xúc cảm bằng sự hư ảo, họ hét to.”

“Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một sự mô tả chi tiết kiểu quần áo và vũ khí của người Scythia”, theo Andrei Belinski.

Bởi vì dư lượng còn dính được tìm thấy bên trong các bình này, Belinski và Gass nghĩ rằng chúng được sử dụng để nấu và uống như một thứ hỗn hợp thuốc phiện mạnh, trong khi cần sa đã dược đốt cháy gần đó. “Hai loại thuốc phiện được sử dụng đồng thời là một nghi ngờ lớn“, Gass nói.

Cảnh tượng giết người hay phép ẩn dụ?

Một khi các cặn bẩn được làm sạch, trang trí trên những chiếc bình vàng tỏa sáng. Một bình cho thấy một người đàn ông già râu quai nón đang giết chết một chiến binh trẻ tuổi. Những cái khác được những sinh vật thần thoại bao phủ: những con chó săn đang cản trở một con ngựa và một con hươu trong một cảnh quang ảm đạm và Belinski nghĩ là đại diện cho địa ngục của người Scythian.

Đối với các nhà khảo cổ học, thông tin chứa hình ảnh trên những hiện vật vàng này thật thú vị. Từ đôi giày của những chiến binh đến tóc của họ, những miêu tả đáng ngạc nhiên này sống động như thật. “Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một miêu tả chi tiết các kiểu quần áo và vũ khí của người Scythia” Belinski nói. “Nó chi tiết đến độ bạn có thể thấy quần áo được khâu như thế nào.“

Gass nghĩ cảnh người đàn ông già giết chiến binh trẻ tuổi có thể là một sự tham chiếu đến “Chiến tranh hoang dã” mà nhà sử học Herodotus mô tả. Ông đã viết rằng người Scythian đã chống lại láng giềng Persia trong 28 năm. Cuối cùng, khi trở về nhà, những kẻ cướp đã tìm thấy những kẻ xâm phạm vào liều trại của mình, những đứa con hoang của người vợ cô đơn của người Scythia và những nô lệ của họ. Có lẽ cuộc tàn sát xảy ra sau đó đã được xem là rất quan trọng đủ để ghi nhớ bằng vàng.

Tuy nhiên, Belinski nghĩ rằng mô tả này thiên về ý nghĩa ẩn dụ, có lẽ nó đang miêu tả cuộc đấu tranh quyền lực sau cái chết của một vị vua Scythia hay người cai trị. “Khi một vị vua qua đời, một sự hỗn loạn đã xảy ra,” ông nói. “Mọi người rất buồn vì cái chết của nhà vua, và trật tự mới đã được sinh ra một lần nữa“.

Gò đất trung tâm đã được khai quật hoàn toàn vào mùa thu năm 2015. Mặc dù không tìm thấy hiện vận nào khác, Gass và Belinski đã phát hiện ra một mạng lưới các rãnh mương và vòng đất xung quanh phần mộ có thể cho thấy đây là một phần của nghi lễ.

Căng thẳng chính trị trong khu vực đã làm dự án phải tạm dừng, nhưng các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sớm được nghiên cứu lĩnh vực này một lần nữa. “Nó giống như một thám tử đang điều tra. Chúng tôi không hiểu tất cả ngay lập tức được,” Gass nói. “Chúng tôi cần phải tiếp tục đào sâu“.

Thanh Phong – dịch từ NationalGeographic