Bác sĩ Trung y: Đả thông hai mạch “Nhâm – Đốc”, khí huyết sẽ tự lưu thông

Trong tiểu thuyết võ hiệp thường nghe nói rằng, đả thông “hai mạch Nhâm, Đốc” thì võ công có thể tăng lên vượt bậc. Vậy rốt cuộc hai mạch Nhâm – Đốc này nằm ở đâu và có chức năng gì trên cơ thể chúng ta?

Vì sao người ta lại nói: “Đả thông hai mạch Nhâm – Đốc thì khí huyết sẽ tự lưu thông”? Kỳ thực câu này bắt nguồn từ lý luận Kinh Lạc của y học cổ truyền. Mạch Nhâm và mạch Đốc thuộc về hai dòng mạch của kỳ kinh bát mạch.

Mạch Đốc cai quản phần dương của cơ thể, mạch Nhâm cai quản phần âm của cơ thể. Cơ thể của con người phía trước là âm và phía sau là dương, vì vậy mạch Nhâm ở phía trước cơ thể, mạch Đốc nằm ở phía sau cơ thể.

Tại sao phải đả thông hai mạch Nhâm – Đốc? Bởi vì hai dòng mạch này có một mạch thì kiểm soát tất cả các huyệt âm, một mạch thì kiểm soát tất cả các huyệt dương. Do đó, khi 12 kinh mạch này có vấn đề thì đầu tiên phải đả thông mạch Nhâm và mạch Đốc, khí huyết sẽ được lưu thông.

Mạch Nhâm: Kiểm soát 6 kinh mạch âm

Mạch Nhâm có 24 huyệt vị, nằm từ huyệt Hội Âm ở phần dưới cơ thể thẳng dọc đến huyệt Thừa Tương ở giữa cằm.

Vậy làm thế nào để đả thông mạch Nhâm? Có thể thông qua phương pháp mát-xa, đấm bóp và xoa bóp đều được.

Chúng ta có thể dùng nắm tay đấm bóp cơ thể theo dọc đường mạch Nhâm từ dưới dần lên trên; hoặc dùng lực tay bóp đẩy lên xuống. Cần lưu ý rằng kinh mạch này đi qua vùng bụng và ngực, do đó nếu ngực không có cơ bắp thì khi đấm bóp nên dùng lực nhẹ hơn so với bụng.

Kinh mạch có thể cải thiện bệnh tật trên đường nó đi qua. Ví dụ, nếu mạch Nhâm đi qua bụng, thì những người có vấn đề táo bón có thể được cải thiện bằng cách mát-xa các huyệt trên mạch Nhâm. Trong đó, ba huyệt rất quan trọng là: Thượng Quản, Trung Quản, Hạ Quản nằm ở phần trên, giữa và dưới của dạ dày. Người bị táo bón có thể mát-xa dọc theo đường mạch từ huyệt Thượng Quản đến huyệt Quan Nguyên (chính là bụng trên và bụng dưới của cơ thể), khi mát-xa, dạ dày và ruột sẽ được nhuyễn động theo.

Khi mạch Nhâm đi qua vùng ngực, vấn đề lưu thông của phổi có thể được cải thiện. Ví dụ, bệnh nhân bị hen suyễn, chúng ta sẽ châm cứu rồi ấn nhẹ vào huyệt Thiên Trung ở trên ngực, hoặc bệnh nhân có thể tự xoa bóp huyệt Thiên Trung.

Ngoài ra còn có một huyệt Thần Khuyết cũng rất quan trọng. Châm cứu vào huyệt Thần Khuyết này có thể giúp cường thân, bảo vệ sức khỏe, tăng cường chính khí và củng cố nguyên khí. Tuy nhiên, huyệt vị này chỉ có thể giác hơi chứ không thể châm cứu, bởi vì nó ở vị trí của rốn, châm vào sẽ gây ra thoát vị.

Mạch Đốc: Kiểm soát 6 kinh mạch dương

Mạch Đốc chạy từ huyệt Trường Cường phía trên hậu môn thẳng dọc lên huyệt Bách Hội ở đỉnh đầu, rồi đến huyệt Thủy Câu (chính là Nhân Trung), và cuối cùng kết thúc ở huyệt Ngân Giao trong khoang miệng. Tại vị trí này, mạch Đốc và mạch Nhâm giao nhau. Giới khí công có giảng về “Lưỡi đặt hàm trên”, nó chính là nơi tiếp giáp của mạch Nhâm và mạch Đốc.

Huyệt Trường Cường là điểm khởi đầu của mạch Đốc, “cường” mang ý nghĩa mạnh mẽ, sung mãn, do đó có thể thấy tầm quan trọng của mạch Đốc.

Từ quan điểm của y học hiện đại, có 7 đốt sống cổ, 12 đốt sống ngực, 5 đốt sống lưng, và cuối cùng là xương cụt. Mạch Đốc vừa vặn chạy chính giữa các đốt sống này. Do đó, các huyệt của mạch Đốc nằm tại các khe hở giữa mỗi đốt sống.

Trên mạch Đốc ở sau lưng có một huyệt châm cứu quan trọng là “huyệt Đại Chùy”. Chúng ta cúi đầu xuống, chỗ nhô lên ở sau cổ, chính là đốt sống to nhất của đốt sống cổ – đốt sống thứ 7. Huyệt Đại Chùy nằm tại vị trí giữa đốt sống cổ thứ 6 và 7. Toàn bộ hệ tuần hoàn tim phổi nằm ở phía sau ngực, huyệt Thiên Trung có thể điều trị bệnh hen suyễn, huyệt Đại Chùy trị bệnh này còn hiệu quả hơn, huyệt vị bên cạnh huyệt Đại Chùy đều có thể dùng để chữa bệnh hen suyễn.

Huyệt Bách Hội ở đỉnh đầu cũng vô cùng quan trọng. Điểm giao nhau giữa đường thẳng nối 2 tai và đường thẳng từ trán đến sau gáy chính là huyệt Bách Hội. Tại huyệt này vẽ 1 chữ thập, sau đó xoa bóp theo chiều trên dưới trái phải tại điểm này, thì sẽ hết cơn đau đầu chóng mặt.

Trên mạch Đốc còn có một huyệt chăm sóc bảo vệ sức khỏe rất quan trọng là “huyệt Thân Trụ”, như ý nghĩa tên gọi của mình, huyệt này là trụ cột của toàn bộ cơ thể. Chúng ta mát-xa, châm cứu huyệt Thân Trụ sẽ có tác dụng dưỡng sinh. Bạn có thể để cho các bác sỹ Trung y vẽ ra vị trí châm cứu cho bạn, rồi sau đó bạn nhờ người nhà giúp mình mát-xa để chăm sóc sức khỏe.

Tuệ Tâm, theo Epoch Times