Arkaim – Stonehenge huyền bí của nước Nga

Nằm tại vùng thảo nguyên phía Nam dãy núi Ural, đi 8,2 km theo hướng Bắc từ Tây Bắc của Amurskiy là kiến trúc đáng kinh ngạc của Arkaim. Nhiều nhà khảo cổ học và nghiên cứu đã đủ dũng cảm để gọi di tích khảo cổ này là công trình Stonehenge của nước Nga.

Theo các nhà nghiên cứu, di tích khảo cổ này có từ thế kỷ 17 TCN, nhưng nhiều giả thuyết cho rằng Arkaim xuất hiện từ rất lâu, có thể là vào khoảng thế kỷ 20 TCN. Nhiều tài liệu tham khảo gọi Arkaim là “thị quốc”, đất nước xoay quanh duy nhất một thị trấn lớn, và là một trong những vùng bất thường nhất ở Nga.

Trong những năm gần đây, các nhà khảo cổ đã tìm thấy một số hiện vật liên quan đến giả thuyết cho rằng di tích khảo cổ ở Nga này trên thực tế đã xuất hiện lâu hơn rất nhiều so với thời gian mà các nhà khảo cổ học chính thống ước định. Một số nhà khảo cổ còn cho rằng di tích khảo cổ này có độ tuổi tương đương với những kim tự tháp của Ai Cập, mặc dù tuổi chính xác của kim tự tháp này cũng là điều bí ẩn.

Sự phát triển của Arkaim đơn giản là tuyệt vời. Nó được xây dựng theo bố trí tỏa tròn, đường kính vòng tròn ngoài khoảng 160m với một hào nước sâu khoảng hai mét xung quanh. Trong khi đó, các bức tường Arkaim còn đáng kinh ngạc hơn với chiều rộng gần năm mét và cao năm mét. Các nhà khảo cổ kết luận Arkaim là một khu định cư chứa nhiều thông tin lịch sử và khảo cổ học hơn so với suy nghĩ trước đây.

Theo các nhà nghiên cứu, thị trấn vững chắc này có tổng cộng bốn cổng; cổng rộng nhất được đặt theo hướng Tây Nam, trong khi ba cánh cổng kia quay về các phương chủ đạo. Ngoài các bức tường Arkaim, khu định cư còn có hai con kênh nối với hào nước bên ngoài. Theo các nhà khảo cổ, 35 căn nhà nằm cạnh thành vách bên ngoài Arkaim, mỗi ngôi nhà đều có lối ra dẫn vào đường phố chính của khu dân cư cổ đại; bên trong khu định cư cũng có 25 ngôi nhà.

Cách phòng thủ của Arkaim rất tiên tiến, những người xây dựng Arkaim không chỉ làm nên những bức tường đáng kinh ngạc và hệ thống nước phức tạp, mà ở lối vào họ còn xây dựng một “mê cung” được tăng cường bằng hệ thống bẫy kiên cố, khiến việc xâm nhập vào đây rất khó khăn. Một số giả thuyết khác cho rằng, những mê cung không được xây dựng để phòng thủ mà chỉ để phục vụ cho mục đích tôn giáo và các nghi lễ cúng tế.

Arkaim có nhiều đặc điểm khác biệt khi so sánh với những khu định cư khác vào cùng thời điểm lịch sử. Trong khi các thành phố khác được xây dựng với khả năng phòng thủ kém và kiểu thiết kế “tuyến tính”, thì Arkaim được hình thành theo lối thiết kế liên kết chặt chẽ, nơi tất cả các tòa nhà liền kề nhau tạo một sức mạnh tổng thể, tạo cấu trúc kỳ dị tận dụng tối đa không gian xây dựng.

Các nhà nghiên cứu khảo sát Arkaim đã tìm thấy các hiện vật như gốm, lò luyện kim và bút lông gia súc. Họ tin rằng các cư dân cổ xưa của Arkaim có kỹ thuật luyện kim rất lành nghề.

Dựa trên các nghiên cứu xương động vật tìm thấy tại di tích khảo cổ, các học giả tin rằng vật nuôi chủ yếu gồm có ngựa, gia súc và động vật nhai lại loại nhỏ. Về hoạt động nông nghiệp tại Arkaim, các nhà nghiên cứu lại đưa ra nhiều giả thuyết. Trong khi một số người tin rằng các cánh đồng ở Arkaim được cư dân khu định cư này khai thác; một số người khác cho rằng cư dân tại những khu định cư nhỏ hơn thuộc quyền sở hữu của Arkaim mới chính là người canh tác.

Những ngôi nhà trong Arkaim cũng rất độc đáo khi mái nhà có lối đi rất rộng. Các nhà khoa học cho rằng những mái nhà này có thể từng được tận dụng làm đường giao thông. Mỗi gia đình phải chịu trách nhiệm với tài sản của họ.

Arkaim cũng là một khu định cư rất tinh vi, có thể sở hữu công nghệ vượt trội so với các khu định cư khác với hệ thống thoát nước và hố trầm tích rất phức tạp. Một số nhà khảo cổ cho rằng, đây là hệ thống thoát nước cổ xưa chưa từng xuất hiện tại bất kì nơi nào trên thế giới, điều này làm nên một điểm độc đáo của Arkaim.

Một số nhà nghiên cứu tin rằng Arkaim hoàn toàn không phải là một khu định cư, mà nó có thể là một di tích tôn giáo linh thiêng hay nơi thực hiện nghi lễ cúng tế quan trọng vào các dịp nhất định trong năm, và thậm chí họ còn so sánh nó với di tích cự thạch Stonehenge nổi tiếng.

Họ cho rằng tồn tại một mối liên hệ sâu sắc giữa Arkaim và Stonehenge. Một số nhà thiên văn học dường như đã nghiên cứu cả hai di tích khảo cổ này kết luận rằng Arkaim cũng như Stonehenge là một đài quan sát thiên văn, với độ “chính xác tuyệt đối”.

Theo họ, Arkaim và Stonehenge nằm gần như cùng vĩ độ, và cả hai đều nằm giữa đường chân đồi giữa các thung lũng hình chiếc bát.

Một số nhà nghiên cứu khác lại mô tả Arkaim như một thành phố “chữ vạn”, thành phố “Mandala” (Mạn Đà La) (hình tròn tượng trưng cho tôn giáo của vũ trụ), và thậm chí là “thủ đô cổ xưa của nền văn minh Aryan nguyên thủy, theo mô tả trong thánh kinh Ba Tư và kinh Vệ đà“.

Tất cả dữ liệu khiến nhiều người biết đến nơi này hơn. Arkaim trở thành khu bảo tồn khảo cổ quốc gia vào năm 1991.

Nhà khảo cổ học Gennady Borisovich Zdanovich giải thích: Tôi thấy Arkaim như một ví dụ tốt nhất cho sự hội nhập thời nguyên thủy, thống nhất và toàn vẹn thông qua cách kết hợp những chức năng khác biệt lại với nhau.

Arkaim được cho là đã tồn tại trong khoảng ba trăm năm, trước khi bị một đám cháy lớn hủy hoại.

Thanh Phong, dịch từ Ancient Code