Khả năng giải mã kì diệu của não bộ con người

Não người là một cấu trúc cực kì phức tạp, với vô vàn khả năng tiềm ẩn mà chính chúng ta chưa hề khám phá ra. Một trong số đó là khả năng giải mã đến khó tin mà chúng tớ sẽ giúp các bạn tìm hiểu sau đây.

Có thể bạn không hề nhận ra tiềm năng này ở bản thân một chút nào, ví dụ như khi gặp những câu đố khó không giải được, bạn sẽ cho rằng mình không thông minh bằng những người khác. Đừng bi quan như thế, bởi đó không phải là tiêu chí để đánh giá con người bạn một cách đúng đắn nhất!

Hãy cùng đọc những dòng chữ tiếng Anh sau đây và xem bạn có thể hiểu nó không nhé: “Why Yuor Barin Can Raed This?” Một câu thật đơn giản phải không nào? Rất dễ hiểu, câu trả lời là “Why your brain can read this?” (tạm dịch: Tại sao não bạn lại có thể đọc được câu này?). Điều kì lạ ở chỗ bạn sẽ phát hiện ra ngay rằng tại sao những từ trong câu trên lại bị hoán đổi vị trí những chữ cái? Và bạn sẽ tự hỏi tiếp, tại sao bị như thế mà mình vẫn đọc được?

Kì lạ phải không, thử tiếp một ví dụ nhé! “S1M1L4RLY, Y0UR M1ND 15 R34D1NG 7H15 4U70M471C4LLY W17H0U7 3V3N 7H1NK1NG 4B0U7 17”. Câu này nghĩa là “Your mind is reading this automatically without even thinking about it” (tạm dịch: Não bạn đang đọc nó một cách tự động mà không hề nghĩ đến nó bị viết sai chính tả).

Não là một cỗ máy giải mã đáng kinh ngạc.

Thật thú vị khi không phải ai cũng tự nhận ra được điều này đâu nhé, bởi thực sự não người là một cỗ máy giải mã đáng kinh ngạc. Trong thực tế, vấn đề viết đúng hay sai trong một số trường hợp không quá quan trọng, bạn vẫn có thể đọc được cả câu và hiểu nó chỉ với từ đầu tiên hay cuối cùng được viết chính xác.

Cơ chế hoạt động này của não vô cùng phức tạp và kì lạ. Nó đã gây tò mò lớn cho một nhóm các nhà khoa học mà đứng đầu là Marta Kutas – nhà thần kinh học nhận thức và là Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ngôn ngữ tại Đại học California, San Diego, Mỹ. Cô cùng các đồng sự đã tiến hành một số thí nghiệm để đưa ra kết luận về khả năng này ở não người. Theo đó, họ sử dụng ngữ cảnh làm phương tiện để kích thích khả năng này của não.

Theo nghiên cứu, khi tiến hành quét não, người ta phát hiện ra rằng con người sử dụng ngữ cảnh hay tình huống để dự đoán và cảm nhận diễn biến tiếp theo. Chúng ta có thể hình dung đơn giản như sau: với con người, khi họ nghe thấy một âm thanh kì lạ và sau đó, có một âm thanh khác xảy ra liên tiếp trên đường thì não họ sẽ hoạt động giống như thể họ đã nghe thấy âm thanh thứ hai rồi. Tương tự với trường hợp này, khi bạn nhìn thấy một câu hay một cụm từ, ngữ cảnh sẽ giúp não người hình dung ra cụm từ tiếp theo có thể xuất hiện mà thậm chí ta chưa hề đọc đến nó.

Tất nhiên, não người không hoàn toàn là một cỗ máy hoàn hảo. Theo như Kutas, trong ví dụ về câu đầu tiên các bạn nhìn thấy, thực ra bộ não không hề ngay lập tức nhận ra các từ đúng mà chỉ có thể nhận ra những từ đơn giản. Sau đó, não sẽ quay lại và hoàn thiện nốt việc giải mã từ chưa biết dựa theo ngữ cảnh của câu nói. Khả năng hoàn thiện này đến từ kiến thức cá nhân của mỗi người, tức là khả năng phản ứng nhanh nhạy của từng người khi tiếp xúc với một điều mới mẻ.

Còn trong ví dụ thứ hai, khi ta mã hóa một số các chữ cái bằng các chữ số có tính quy luật như chữ A mã hóa bởi số 4, chữ E thay bởi số 3… ta vẫn có thể đọc và hiểu một cách nhanh chóng cả câu dù chưa hề biết quy luật thay thế ấy. Một minh chứng rõ ràng cho cỗ máy giải mã có 1-0-2 của con người: bộ não.

Trong một số các thí nghiệm được tiến hành năm 2007, các nhà khoa học Tây Ban Nha đã khám phá ra rằng, khi con người đọc những dòng chữ tương tự như trường hợp thứ 2 thì vùng não tương ứng với tư duy chữ số bị kích thích mạnh hơn bình thường. Điều này có nghĩa, ngữ cảnh hay ở đây là các chữ cái xung quanh chính là yếu tố gây ảnh hưởng sâu sắc tới não bộ con người hơn là khi những chữ số đứng một mình. Các nhà nghiên cứu cho rằng, cơ chế xử lí phản hổi thông tin từ trên xuống dưới của não qua đôi mắt, cho phép chúng ta dễ dàng bỏ qua các kí tự vui mã hóa và đọc được câu một cách đơn giản nhất.