Tác dụng tích cực của lời khen đúng cách

Quy tắc đó là: “Luôn làm cho người khác cảm thấy họ quan trọng”. William James, một nhà tâm lý học và triết học tiên phong người Mỹ, diễn tả sâu sắc hơn: “Nguyên tắc sâu xa nhất trong bản chất con người là sự thèm khát được khen ngợi.”

Chẳng phải tốn nhiều công sức mới làm cho người khác hạnh phúc hoặc thành công. Nếu một người biết cách thì chỉ cần một lời động viên khích lệ, một lời khen đúng lúc có thể tạo nên một nguồn động viên lớn la cho người khác. Lời khen như tia nắng mặt trời, nó cần thiết cho muôn loài, trong đó giúp con người phát triển.

Mọi người đều muốn được khen và thừa nhận giá trị, nhưng lời khen đó phải cụ thể rõ ràng, thể hiện sự chân thành chứ không phải là lời sáo rỗng nghe cho êm tai. Chúng ta đều khao khát được tán thưởng, được thừa nhận, đều sẵn sàng làm bất cứ điều gì để được như thế. Nhưng không ai muốn sự giả dối và nịnh bợ.

Một nhân viên sẽ làm việc tốt hơn nếu được người sếp khen ngợi và thừa nhận giá trị. Hành vì tốt của con trẻ sẽ được tăng lên và những hành vi xấu giảm đi nếu chúng được nhận lời nói chân thành, khích lệ từ người mà chúng tin tưởng.

Có một câu ngạn ngữ cổ nói rằng nếu bạn chưa học cách khen ngợi, bạn chưa thể lập gia đình. Bởi lời nói mà bất kỳ người phụ nữ nào cũng muốn nghe nhất đó chính là lời khen ngợi tế nhị, chân thành từ người chồng của mình. Sự ghi nhận tài năng, thừa nhận giá trị đóng góp của vai trò phụ nữ trong gia đình qua lời khen sẽ khiến người phụ nữ hạnh phúc.

Dưới đây là ba câu chuyện minh họa cho sức mạnh vô hình của lời khen ngợi:

Được trả lương 1 triệu đô la/năm vì…biết khen người khác

Một trong những người đầu tiên ở Mỹ được trả lương trên một triệu đô la mỗi năm là Charles Schwab. Thời đó, chưa có thuế thu nhập cá nhân và mỗi người được xem là giàu với thu nhập 50 đô la mỗi tuần.

Schwab được bổ nhiệm vào chức chủ tịch đầu tiên của Tập đoàn thép Hoa Kỳ vào năm 1921 khi chỉ mới ba mươi tám tuổi. Vì sao ông lại có được thành công đến thế? Phải chăng vì Schwab là một thiên tài? Hay vì ông có kiến thức siêu đẳng về thép?

Hoàn toàn không. Chính Charles Schwab từng thừa nhận rằng nhiều người làm việc cho ông có kiến thức về sản xuất thép hơn hẳn ông. Lý do Schwab được trả lương cao như thế là vì ông có khả năng thu phục lòng người.

Ông chia sẽ, bí quyết của ông chính là khả năng tạo niềm hưng phấn ở những người cùng làm việc, phát huy những ưu điểm mạnh nhất ở một con người bằng cách nhìn nhận, tán thưởng và khuyến khích họ.

“Trong suốt cuộc đời mình, tôi chưa từng gặp người nào làm tốt công việc của mình nếu không có sự ủng hộ của người khác”, Schwab nói.

Trở thành danh ca vĩ đại nhờ được khen

Cách đây nhiều năm, có một cậu bé mười tuổi gầy gò, người dính đầy mùi dầu mỡ làm việc trong một xưởng máy ở Naples. Do gia cảnh nghèo khó, cậu phải kiếm tiền từ sớm để phụ giúp gia đình, nhưng không vì thế mà cậu từ bỏ ước mơ trở thành ca sĩ.

Ban ngày làm việc, đến đêm cậu xin được theo học một khóa dạy thanh nhạc. Nhưng ngay ngày đầu tiên đi học, cậu được dội một gáo nước lạnh vào niềm mơ ước này từ người thầy của mình. Ông nói, “Cậu không bao giờ có thể hát được đâu. Cậu chẳng có tố chất để trở thành ca sĩ. Giọng của cậu nghe như là tiếng ếch ộp hay ễnh ương kêu”.

Thế nhưng, may mắn thay cho cậu bé khi trong đời cậu còn có một người mẹ. Trong cơn tuyệt vọng, cậu lại tìm thấy được tia sáng từ người thân duy nhất của mình.

Người mẹ tuy chỉ là người phụ nữ nhà quê nghèo khó nhưng luôn là một khán giả nhiệt thành nhất của cậu. Bà sẵn sáng đi chân đất để tiết kiệm tiền cho cậu đi học nhạc. Bà luôn âu yếm bảo rằng bà tin cậu có thể hát được và hát hay.

Sự khích lệ của người mẹ không được học hành cao nhưng tràn đầy lòng hy sinh, tình thương và niềm tin vào con đã làm thay đổi cuộc đời cậu bé. Cậu tên là Erico Caruso. Sau này cậu trở thành ca sĩ hát nhạc kịch vị đại và nổi tiếng nhất của thời đại.

Trước khi phê bình, hãy khen ngợi

Khen ngợi trước khi góp ý cũng giống như nha sĩ bắt đầu công việc bằng thuốc tê. Vậy hãy xem những người lãnh đạo hay quản lý sử dụng điều này như thế nào.

Tổng thống thứ 30 Hoa Kỳ, Calvin Coolidge trong một lần góp ý với cô thư ký trong Nhà Trắng, ông đã sử dụng cách thức nhẹ nhàng nhất. Ông nói với cô thư ký: “Chiếc áo của cô đẹp quá, cô quả là một cô gái rất duyên dáng”. Lời khen bất ngờ khiến cô thư ký đỏ mặt, lúng túng.

Coolidge nói tiếp: “Tôi nói thật lòng đó! Cô xứng đáng với lời khen đó. Tuy nhiên từ nay, xin cô cẩn thận hơn một chút về cách chấm câu trong các văn kiện và thư từ”.

Cách thức của Tổng thống có vẻ hơi lộ liễu nhưng lại tuyệt vời về mặt tâm lý. Vì hầu hết những người lãnh đạo đều hiểu rằng lời nói nhiều người muốn nghe nhất chính là lời khen, và khi một người đã được nghe lời khen rồi thì họ cũng sẽ dễ dàng nhận lời chê trách, góp ý hơn. Từ đó nhân viên sẽ vui vẻ rút kinh nghiệm từ sai lầm và làm việc hiệu quả hơn.