Cho trẻ dùng kháng sinh quá mức có thể dẫn đến tổn thương phổi lâu dài

Các bác sĩ từ lâu đã biết thuốc kháng sinh cho trẻ sơ sinh có thể làm gián đoạn sự phát triển của vi khuẩn trong đường ruột. Nhưng không chỉ vậy, một nghiên cứu năm 2017 cho thấy hậu quả của việc sử dụng thuốc kháng sinh thường xuyên có thể nặng nề và kéo dài hơn so với suy nghĩ của mọi người.

Nghiên cứu này được công bố vào ngày 8/2/2017 trên tạp chí Science Translational Medicine. Nghiên cứu cho thấy sự gián đoạn vi khuẩn đường ruột tạm thời có thể làm cho chuột thí nghiệm phát triển bệnh viêm phổi, cũng làm cho lũ chuột gia tăng nguy cơ tử vong.

Về lâu dài sự gián đoạn liên tục của các vi khuẩn đường ruột còn gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho hệ thống miễn dịch.

Kết quả của cuộc nghiên cứu do các nhà nghiên cứu tại trung tâm y tế bệnh viện Cincinnati Children dẫn đầu có thể châm ngòi cho một cuộc thảo luận rộng hơn về việc sử dụng thuốc kháng sinh, bao gồm cả vấn đề kê toa thuốc kháng sinh trước khi thai phụ sinh mổ.

Ông Hitesh Deshmukh, một nhà sơ sinh học, nhà sinh học phổi và là tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Đây là thời điểm để bắt đầu đẩy lùi một thói quen được hình thành từ nhiều thập kỷ trước, khi mức độ hiểu biết của chúng ta có sự khác nhau”.

“Để ngăn ngừa nhiễm trùng ở một đứa trẻ sơ sinh, chúng ta đang đẩy 200 đứa trẻ khác rơi vào các tác dụng phụ không mong muốn của thuốc kháng sinh. Một cách tiếp cận cân bằng hơn, nhiều sắc thái hơn là điều hoàn toàn có thể”.

Có quá nhiều vấn đề trong một thứ tưởng chừng như tốt đẹp?

Gần như mọi ca sinh mổ ở Hoa Kỳ đều liên quan đến việc kê đơn thuốc kháng sinh cho các bà mẹ. Ngoài ra, có đến 30% số lượng trẻ em trong các đơn vị chăm sóc trẻ sơ sinh tích cực (NICUs) cũng nhận được thuốc kháng sinh.

Thực tế cho thấy các phương pháp điều trị giúp ngăn ngừa nhiễm trùng liên cầu khuẩn nhóm B là nguyên nhân hàng đầu gây ra sự nhiễm trùng tử vong ở trẻ sơ sinh. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, những loại thuốc được đưa ra để phòng ngừa căn bệnh không liên quan đến việc điều trị nhiễm trùng đã được xác nhận, ông Deshmukh khẳng định.

Một điều nữa là sau khi uống thuốc kháng sinh có tác dụng chống lại các loại vi khuẩn, cơ thể của trẻ có thể cho những phản ứng tốt hoặc xấu. Bởi vì thuốc kháng sinh cũng diệt trừ cả những loại vi khuẩn có lợi hoặc “tốt” trong cơ thể, đó là loại vi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.

Tại sao phổi lại cần những vi khuẩn khỏe mạnh trong đường ruột?

Ngay sau khi sinh, phổi của trẻ sơ sinh vẫn đang trong quá trình hình thành và hệ miễn dịch của chúng vẫn tiếp tục được xây dựng. Chính vì vậy trong hơn 2 năm qua ông Deshmukh và các đồng nghiệp đã tiến hành thí nghiệm trên chuột để xác định cách thức hoạt động của quy trình này.

Họ phát hiện ra rằng sự phòng thủ mạnh mẽ của phổi phụ thuộc vào dòng chảy của các tín hiệu phân tử. Tín hiệu này phát ra khi cơ thể phản ứng với sóng âm của loại vi khuẩn vẫn thường xâm chiếm đường ruột.

Chúng giúp cho phổi nhận biết được khi nào cần xây dựng các tế bào miễn dịch, số lượng là bao nhiêu và nơi mà phổi cần triển khai hoạt động của mình.

Nói một cách cụ thể hơn sự hiện diện của vi khuẩn cộng sinh hỗ trợ sản sinh các tế bào Lympho bẩm sinh ở nhóm 3 (ILC3). Những tế bào này di chuyển đến lớp niêm mạc trong phổi, nơi chúng tạo ra Interleukin-22 (IL-22), một loại protein tín hiệu có vai trò quan trọng giúp kích hoạt sự phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với căn bệnh nhiễm trùng.

Nhưng vấn đề là thuốc kháng sinh có thể quét sạch các loại vi khuẩn có lợi. Bên cạnh đó chúng còn cắt đứt dòng tín hiệu quan trọng đó. Kết quả là quá trình hoàn thiện của phổi cùng với các bức tường lâu đài mang nhiệm vụ bảo vệ cơ quan sẽ trở lên yếu ớt hơn. Đồng thời, “các nhân viên bảo vệ” cơ quan này cũng ít đi rất nhiều.

Sự tổn thương có thể diễn ra vĩnh viễn

Nếu việc sử dụng thuốc kháng sinh bị giới hạn trong giai đoạn sớm, những đứa trẻ sơ sinh sẽ có thời gian để bổ sung vi khuẩn cộng sinh. Quá trình bày có thể mất nhiều tháng và kết quả có thể không phải là một sự kết hợp bình thường của vi khuẩn, ông Deshmukh nói.

Sau khoảng 1 năm, trẻ sơ sinh sẽ hoàn thành quá trình xây dựng hệ thống miễn dịch của mình. Điều đó có nghĩa là bất kỳ một tổn thương nào xảy ra trong suốt quá trình xây dựng cũng có thể trở thành sự tổn thương vĩnh viễn.

Theo đó, hậu quả của việc sử dụng thuốc kháng sinh quá liều chính là nguyên nhân giải thích tại sao một số người không có yếu tố di truyền rõ ràng trong việc phát triển bệnh hen suyễn, hoặc các căn bệnh hội khác về sau trong cuộc sống, ông Deshmukh cho hay.

Nhanh chóng phục hồi các loại vi khuẩn có lợi

Việc sử dụng thuốc kháng sinh để cứu lấy mạng sống khi sự lây nhiễm nguy hiểm diễn ra là điều cần thiết và không có gì phải bàn cãi. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết những phát hiện kể trên gợi ý cho con người cách tái sử dụng biện pháp phòng ngừa thường quy ở trẻ sơ sinh.

Một thông tin tốt lành dành cho các bậc cha mẹ là có rất nhiều phương pháp giúp phục hồi lại số lượng các loại vi khuẩn bình thường trong cơ thể.

Trên thực tế khi các nhà nghiên cứu sử dụng những phương pháp như vậy, nó đã phục hồi được khả năng chống lại căn bệnh viêm phổi của chuột. Nhưng các thí nghiệm trên chuột trong bài báo hiện tại có thể được áp dụng cho con người hay không?

Để trả lời cho câu hỏi này một nghiên cứu lâm sàng đánh giá sự an toàn và lợi ích của việc hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh trong các bà mẹ mang thai và trẻ sơ sinh chính là một trong những dự án tiếp theo mà các nhà nghiên cứu đang theo dõi, ông Deshmuk khẳng định.

>>> Thuốc kháng sinh có phải là điều thần kỳ của y học?

>>> Kháng sinh tự nhiên bằng những thảo dược có sẵn trong bếp

>>> Tiến sĩ Trung Y cho rằng, bệnh nhân hoàn toàn có thể tự phục hồi bằng lối sống thuận theo tạo hóa

Tú Văn, theo Epoch Times