Những truyền thuyết Sáng thế về nguồn gốc người cổ đại Inca

Hai học giả Ricardo Fujita và Jose Sandoval của trường Đại học Lima San Martin de Porresit đã đồng lòng tìm hiểu về truyền thuyết sáng thế của người Inca. Họ phát hiện rằng, tổ tiên của người Inca có thể là những bán thần.

Đế chế Inca là nền văn minh tiền Tây Ban Nha lớn nhất ở châu Mỹ. Từ thủ đô của họ ở Cusco, những người đứng đầu đế chế được gọi là Sapa Inka (trong tiếng Quechua nghĩa là “Inca duy nhất”) cai trị một lãnh thổ rộng lớn có tên Tahuantinsuyo, trải dài từ miền Nam Columbia tới phía Tây của Argentina ngày nay. Các học giả hiện đại đã từng có thời gian dài tranh luận về nguồn gốc của người Inca vì sự tồn tại của hai truyền thuyết sáng thế khác nhau, đề cập đến nguồn gốc của người Inca từ hai địa phương cách xa nhau. Nhưng đến nay, hai nhà khoa học đã giải quyết được những tranh cãi lâu dài này sau khi kiểm tra DNA của những hậu duệ hiện đại của các vị vua Inca.

Hai truyền thuyết Sáng thế

Một bài báo trên trang AFP.com cho biết, chính “sự quyến rũ của những kỹ năng tổ chức và kỹ thuật bậc thầy của người Inca” đã khiến hai học giả Ricardo Fujita và Jose Sandoval của trường Đại học Lima San Martin de Porresit đồng lòng tìm hiểu xem giữa hai truyền thuyết sáng thế thì cái nào chính xác hơn.

Một truyền thuyết cho rằng dòng dõi hoàng tộc Inca được sinh ra từ một cặp bán thần. Những người này di chuyển lên phía Bắc từ Hồ Titicaca đến Cusco ở khu vực Puno của Peru (Bolivia ngày nay). Truyền thuyết thứ hai kể về một nhóm các anh em bán thần xuất hiện từ một hang động trên núi tại vùng Pacaritambo gần Cusco.

Liệu công nghệ DNA có thể giải quyết được nan đề này?

Fujita và Sandoval đã xây dựng một hệ gen của hậu duệ những người trị vì Inca để “tìm hiểu xem liệu có dấu vết của một vị tộc trưởng Inca duy nhất nào không”. Fujita nói với các phóng viên AFP: “Nó giống như một cuộc kiểm tra huyết thống vậy, nhưng không phải là giữa cha và con, mà là giữa nhiều người với nhau”.

Các mẫu DNA sử dụng trong nghiên cứu này được thu thập từ những cư dân đến từ cả hai địa phương nhắc đến trong các truyền thuyết kể trên. “Sau 3 năm nghiên cứu hệ gen”. Các nhà khoa học đã có thể xác nhận được rằng cả hai truyền thuyết sáng thế này đều dựa trên sự thật! Sandoval nói rằng cả hai truyền thuyết “thực sự có liên hệ với nhau” và để tổng hợp những phát hiện của mình, ông nói:

“Kết luận chúng tôi rút ra được là dòng dõi hoàng tộc Tahuantinsuyo bắt nguồn từ hai nhánh, một nhánh từ khu vực Hồ Titicaca, và nhánh còn lại từ khu vực núi Pacaritambo ở Cusco.”

Cách lưu truyền từ đời này sang đời khác của người Inca

Những người Inca có một nền nông nghiệp tiên tiến và tích lũy được rất nhiều tài nguyên và của cải tới mức họ có thời gian để xây dựng những ngôi đền đá lớn, đường xá và các thành phố, trong đó có cả Di sản UNESCO thế giới Machu Picchu – một thành phố nổi tiếng trên đỉnh núi cùng một tổ hợp đền tại Peru ngày nay.

Người Inca đã sử dụng thiên văn học để ghi chép dòng chảy của thời gian. Chuyển động của hệ Ngân Hà và các hành tinh được quan sát từ đền Mặt Trời Coricancha tại Cusco, nơi được xem là “trung tâm của Trái Đất”. Từ di chỉ linh thiêng này, các dấu hiệu thiên văn tại các giai đoạn chủ chốt của mùa vụ nông nghiệp được theo dõi và gắn liền với các câu chuyện thần thoại. Những thần thoại này kể về sự di chuyển của các chòm sao và sự hình thành các hành tinh, giúp lưu truyền những thông tin cực kỳ quan trọng mang tính sống còn qua thời gian, kể cả trong những giai đoạn có biến động xã hội, thay đổi chế độ hay thảm họa thiên nhiên.

DNA và những thần thoại

Vấn đề lớn nhất mà các nhà nghiên cứu trước Fujita và Sandoval phải đối mặt chính là những kẻ xâm lược Tây Ban Nha, những người đã đến đây năm 1532 và thiêu rụi các ghi chép của người Inca. Chỉ một ít ghi chép của các giáo sĩ Tây Ban Nha là còn sót lại. Mặc dù từ những ghi chép này, chúng ta có thể hiểu được đôi chút sự phân cấp về linh hồn, các vị thần và nữ thần trong văn hóa Inca, tuy nhiên những ghi chép gốc của người bản địa thì đã biến mất mãi mãi.

Giờ đây khi các nhà khoa học đã giải mã được nguồn gốc của những người trị vì Inca, họ dự định sẽ tiến xa hơn bằng cách kiểm tra DNA của những di vật như xác ướp. Fujita nói với các nhà báo rằng các nhà nghiên cứu hiện đang tìm xem “đâu là vị trí những hậu duệ trực tiếp nhất của người Inca được mai táng” và rằng bản thân ông đặt mục tiêu “tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh nhất về nguồn gốc của nền văn minh tiền Tây Ban Nha quan trọng nhất này”.

Nhưng họ phải đối mặt với nhiều khó khăn, vì những kẻ phiêu lưu Tây Ban Nha không chỉ đốt đi các ghi chép, mà còn đốt luôn cả những xác ướp trước khi nung chảy quan tài bằng vàng của họ.

Quốc Hùng, theo Ancient Origins