“Mười năm”: Bộ phim chấn động về tương lai kinh hoàng của Hồng Kông

Sau cuộc biểu tình Cách mạng Ô thu hút mạnh mẽ sự quan tâm của thế giới, Hồng Kông vẫn nằm trong tình trạng “nguy kịch”, mà nếu người dân tại đây không có những bước tiến phù hợp, họ sẽ phải sống trong ân hận. Có lẽ đó là điều mà bộ phim “Mười năm” muốn truyền tải.

Theo CNN Hồng Kông, một người biểu tình tẩm xăng lên người rồi biến thành cây đuốc sống bên ngoài Lãnh sự quán Anh Quốc. Hơn thế nữa, mật vụ Trung Quốc thủ tiêu một chính trị gia địa phương để châm ngòi bạo động nhằm củng cố quyền lực và gia tăng kiểm soát. Không chỉ có vậy, còn có cả những “Dân quân nhỏ tuổi” ăn vận theo trang phục lính Cộng sản Trung Quốc tấn công một nhà sách vì nó bán bày bán những nội dung bị kiểm duyệt.

Đây chính là chân dung về Hồng Kông vào năm 2025 dựa trên một bộ phim được phát hành tại địa phương này với tựa đề “Mười năm”. Bộ phim đã thu hút được nhiều sự chú ý từ khán giả trong bối cảnh Bắc Kinh đang gia tăng kiểm soát Hồng Kông.

Xuất sắc hơn cả “Chiến tranh giữa các vì sao”

‘Mười năm’ – được sản xuất với ngân sách eo hẹp, phần lớn bộ phim được thực hiện bởi đội ngũ và diễn viên tình nguyện. Vào cuối năm 2015, ‘Mười năm’ lần đầu tiên được trình chiếu tại rạp phim ‘Broadway Cinamatheque’, và cũng là rạp phim duy nhất bán vé bộ phim này tại thời điểm đó, nhưng tại đây nó đã vượt mặt siêu sao màn ảnh: ‘Chiến tranh giữa các vì sao: Thần lực thức tỉnh’.

Với thành công rực rỡ này, ‘Mười năm’ đã phủ sóng khắp các rạp phim ở thành phố và bất ngờ hơn cả, nhà sản xuất bộ phim thậm chí đã được các nhà phân phối ở nước ngoài liên hệ mua bản quyền.

“Phản ứng từ công chúng thật vượt quá sự mong đợi”, đạo diễn và đồng sản xuất Ng Ka-leung – 34 tuổi chia sẻ với CNN.

“Nó đã tạo được tiếng vang tới rất nhiều người ở Hồng Kông”.

Thành công của bộ phim đồng hành với sự căng thẳng gia tăng ở thành phố bởi sự kiện mất tích bí ẩn của một số cư dân thành phố sau khi họ xuất bản sách chỉ trích những lãnh đạo Trung Quốc. Vụ việc này đã phát động những cuộc biểu tình với hàng nghìn người tham gia yêu cầu trao trả lại những người được cho là đã bị chính quyền bắt cóc.

Vào 17/1, cảnh sát Hồng Kông tuyên bố Lee Bo (một người bị biến mất khỏi thành phố vào tháng trước đó dẫn tới nhiều nghi vấn về việc ông đã bị bắt cóc): hiện đang bị giam giữ tại Trung Quốc. Tuy nhiên, đáng chú ý là Lee Bo chỉ tái xuất hiện sau khi đồng nghiệp của ông là Gui Minhai xuất hiện trên truyền hình Trung Quốc vào hôm 16/1 để thú tội về vụ việc đâm chết người rồi bỏ trốn vào năm 2003.

Ng Ka-leung chia sẻ: “Tôi rất lo lắng cho Hồng Kông”.

Một tương lai kinh hoàng

Bộ phim ‘Mười năm’ bao gồm những thước phim nhỏ lấy bối cảnh vào năm 2025 tại Hồng Kông. Cảnh ‘Tự Thiêu’ kinh hoàng bắt đầu bởi một người biểu tình tự thiêu trước Lãnh sự quán Anh Quốc.

Đạo diễn Chow Kwun-wai, 36 tuổi trao đổi với CNN về mục đích của bộ phim là để thức tỉnh khán giả, nhằm thực thi những bước tiến đúng đắn ngay từ bây giờ, khi mà tình hình vẫn còn khá tốt, nếu không sau này chắc chắc họ sẽ chỉ còn những sự lựa chọn tệ hại.

“Hồng Kông đã chiến đấu để giành lấy dân chủ trong nhiều năm, và họ cũng đã bị lừa dối trong rất nhiều năm”.

Tự thiêu là một hình thức biểu tình tuyệt vọng và kinh hoàng nhất ở Trung Quốc, rất phổ biến với những người Tây Tạng phản đối lại ách thống trị của Bắc Kinh và những người bị cưỡng chế thu hồi tải sản.

Chow nói anh lo rằng một ngày nào đó những người Hồng Kông rất có thể sẽ rơi vào tình trạng tương tự nếu tình hình không có chuyển biến tích cực.

Anh chia sẻ thêm: “Mặc dù chúng tôi đã có Cách mạng Ô vào năm 2014, nhưng chưa đạt được điều gì chắc chắn”. Anh nói về cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ lớn từng diễn ra tại Hồng Kông, khiến một phần thành phố bị tê liệt nhưng chưa thể thúc đẩy được bất kì nhượng bộ nào từ chính phủ.

“Cư dân Hồng Kông cần phải cống hiến nhiều hơn nữa và hy sinh nhiều hơn nữa”.

Nguy cơ “thất lạc” ngôn ngữ

Ở 1 cảnh phim khác, “Quả trứng địa phương” và “Thổ ngữ” đã thực sự rung động cảm xúc của khán giả vì nó nói về một Hồng Kông không còn bản sắc truyền thống khi thành phố này tiến tới gần gũi hơn với Trung Quốc.

Chi tiết hơn, phim ngắn trên nói về một tài xế taxi không còn cơ hội xin việc sau khi quyết định về việc bắt buộc phải nói lưu loát tiếng Quan Thoại (tiếng phổ thông tại Trung Quốc) có hiệu lực. Nếu điều này là sự thật, những người nói tiếng Quảng Đông sẽ bị gạt bỏ sang một bên.

Theo đạo diễn Au Man-kit, 34 tuổi: “Không một ai bảo vệ tiếng Quảng Đông”. Anh được truyền cảm hứng để thực hiện bộ phim này dựa trên kinh nghiệm của chính mình khi làm một nhà biên kịch.

“Tôi khởi nghiệp làm đạo diễn phim Hồng Kông, sử dụng ngôn ngữ địa phương”. Tuy nhiên, với áp lực thương mại ngày càng gia tăng, anh đã bắt buộc phải viết phim theo ngôn ngữ Quan Thoại cho những sản phẩm liên doanh giữa Hồng Kông và Trung Quốc.

Nỗi niềm của đạo diễn Au Man-kit nhận được nhiều sự đồng cảm. Mặc dù bị bác bỏ, nhưng vẫn xuất hiện những đề xuất yêu cầu tài xế Taxi bắt buộc phải nói tiếng Quan Thoại. Tại tỉnh Quảng Đông, nơi sử dụng “thổ ngữ”, người dân tại một số nơi đã biểu tình bởi họ nhìn nhận rằng đây là nỗ lực để gạt bỏ thứ tiếng này.

Tiếng Quảng Đông đã tồn tại trước khi tiếng Quan Thoại hiện đại được hình thành, là một phần quan trọng trong bản sắc và truyền thống của Hồng Kông, đặc biệt rất khó hiểu với người nói tiếng Trung.

Dẫu vậy, Bắc Kinh không công nhận tiếng Quảng Đông (hay bất kì dạng thứ tiếng nào khác ngoài tiếng Quan Thoại) là một ngôn ngữ độc lập, mà nhìn nhận nó là một dạng “thổ ngữ địa phương”.

Kiểm duyệt và văn hóa

Theo Chow, dẫu thông điệp của bộ phim rất đen tối, nhưng sự tồn tại của nó nên được nhìn nhận như một dấu hiệu của hy vọng, và tia hy vọng này chưa hoàn toàn bị đánh mất.

“Chúng ta nên biết trân trọng bởi vì chúng ta vẫn có quyền tự do ngôn luận, điều mà chúng ta cần phải bảo vệ và nâng niu”, 

Tuy nhiên, với một bộ phim mang màu sắc chính trị nhạy cảm như thế này, luôn có những vấn đề xảy ra.

Chow nói: “Trong quá trình thực hiện, một vài diễn viên sau khi xem kịch bản đã nói là họ không thể tiếp tục vai diễn bởi vì nó quá nhạy cảm”.

Theo Ng Ka-leung, rất nhiều người mà họ liên hệ đã lo lắng về việc tham gia bộ phim bởi họ sợ là điều này sẽ ảnh hưởng đến công việc của họ trong tương lai, đặc biệt tại Trung Quốc.

Sự kiện nhà xuất bản sách Hồng Kông bị bắt cóc đã dấy lên nỗi sợ hãi trong công chúng về việc Bắc Kinh đang cố gắng siết chặt quyền tự do ngôn luận ở Hồng Kông, hoàn toàn trái với hiến pháp của thành phố này.

Trong một báo cáo thường niên mới nhất, Hiệp hội Báo chí Hồng Kông đã tuyên bố “quyền tự do báo chí đang trên đà băng hoại”, lấy trích dẫn từ những vụ việc tấn công nhà báo và mật độ dày đặc của những doanh nghiệp và cá nhân ủng hộ Bắc Kinh sở hữu kênh truyền thông tại đây.

Chow nói: “Cư dân tại Hồng Kông đang sống trong nỗi sợ hãi. Trong quá trình sản xuất bộ phim, tôi đã nghe được rất nhiều quan ngại từ diễn viên và nhà sản xuất”.

Anh chia sẻ thêm: “Đúng là bộ phim vẫn được trình chiếu tại rạp phim, nhưng trong quá trình sản xuất, trái tim của chúng tôi đã không cảm thấy tự do”.

Hy vọng hay tuyệt vọng?

Chow cho biết, trong khi bộ phim liên tục nhấn mạnh về tương lai vô vọng ở Hồng Kông nhưng thông điệp tối hậu mà nó muốn truyền tải là hy vọng.

“Với một số khán giả, dẫu họ nhìn thấy sự tuyệt vọng, nhưng khi tôi nhìn vào mắt họ và nói chuyện với họ, tôi thấy sự khao khát mãnh liệt về việc tìm ra giải pháp cho Hồng Kông sau khi xem xong bộ phim”.

Ng Ka-leung chia sẻ, anh đã nói chuyện với nhiều người Hồng Kông đến từ hầu hết tất cả những tầng lớp khác nhau để thực hiện dự án này, và khi anh hỏi họ về tương lai, “Tôi nhìn thấy ánh lửa trong mắt họ, giống như họ đang tràn trề năng lượng”.

“Chúng tôi nhìn thấy nhiệt huyết mãnh liệt và quyết định đưa nó lên màn ảnh”.

Theo rất nhiều cách, những nhà đạo diễn nói rằng họ hy vọng bộ phim sẽ thúc đẩy mọi người tiến tới hành động để ngăn chặn những điều tương tự trong phim trở thành hiện thực.

Chow nói: “Rất nhiều người sống tại Hồng Kông không nói chuyện về chính trị”.

Anh nói tiếp: “Rất nhiều người nghĩ về chuyện di cư đến một nơi khác, và nó đang xảy ra một lần nữa”, anh đề cập về sự kiện từng xảy ra trong quá khứ, những cuộc di cư lớn đã diễn ra liên tiếp tại Hồng Kông đến tận năm 1997, khi chủ quyền được Anh Quốc bàn giao cho Trung Quốc.

“Bao nhiêu người sẽ sẵn sàng ở lại Hồng Kông và chiến đấu? Bao nhiêu người sẵn sàng bảo vệ Hồng Kông? Liệu cư dân nơi đây có từ bỏ ngôi nhà của họ không?”

Báo cáo được thực hiện bởi phóng viên CNN Chieu Luu và Vivian Kam

Bình An, dịch từ CNN