Luật an ninh mới của Hồng Kông: Tại sao nó lại khiến quần chúng sợ hãi đến vậy?

Trung Quốc đã đưa ra luật an ninh quốc gia mới cho Hồng Kông. Michael Bristow của đài BBC sẽ cung cấp những phân tích kỹ càng hơn về luật an ninh của Bắc Kinh, cũng như ý nghĩa của nó trong thực tế.

Luật sư và chuyên gia pháp lý cho hay, luật an ninh quốc gia của Trung Quốc áp đặt lên Hồng Kông sẽ thay đổi hệ thống pháp lý căn bản của vùng lãnh thổ này.

Nó đưa vào thêm những hành vi phạm tội mới, với những hình phạt nghiêm khắc – thậm chí là tù chung thân – cho phép nhân viên an ninh Đại lục hoạt động hợp pháp tại Hồng Kông mà không cần lo lắng bị trừng phạt.

Luật an ninh mang lại cho Bắc Kinh quyền hành rộng lớn trước đây chưa từng có, để định hình cuộc sống trên lãnh thổ vượt xa hệ thống luật pháp của Đại lục.

Phân tích luật của NPC Observer, một nhóm các chuyên gia pháp lý từ Hoa Kỳ và Hồng Kông, đã xác định một số khía cạnh rất đáng lo ngại.

“Các điều khoản hình sự của nó được diễn đạt theo cách rộng rãi chung chung, bao gồm một loạt những gì cho đến nay được coi là ngôn từ cần được bảo vệ”, NPC Observer cho biết một bài đăng trên trang web của mình.

Điều 29 có lẽ là một ví dụ về từ ngữ mang nghĩa kiểu chung chung này.

Nó nói rằng bất cứ ai âm mưu cùng với người nước ngoài kích động lòng căm thù chính phủ Trung Quốc, hoặc chính quyền Hồng Kông đều có thể bị kết án phạm tội hình sự.

Điều đó có bao gồm những lời chỉ trích Đảng Cộng sản cầm quyền của Trung Quốc không?

Tại một cuộc họp báo vào hôm 1/7, Bộ trưởng Tư pháp Hồng Kông – Teresa Cheng đã được yêu cầu xác định chính xác điều khoản này có nghĩa là gì. Cô Cheng đã không thể đưa ra được câu trả lời rõ ràng nào.

Điều 55 của luật an ninh cũng chứa ngôn ngữ rất mơ hồ.

Nó cho phép các nhà hoạt động an ninh Đại lục của Trung Quốc có quyền điều tra một số trường hợp an ninh quốc gia “phức tạp”, “nghiêm trọng” hoặc “khó khăn”.

Như nhóm NPC Observer lưu ý, những từ này đều “mang tính chủ quan cao và rất dễ uốn nắn”.

Các tổ chức nhân quyền đã chỉ ra cách, mà luật an ninh quốc gia làm suy yếu biện pháp bảo vệ các bị cáo được cung cấp trước đây.

Các phiên tòa xét xử có thể được giữ bí mật (Điều 41), và không cần thiết phải có bồi thẩm đoàn (Điều 46). Các thẩm phán có thể được lựa chọn cẩn thận bởi Trưởng đặc khu Hồng Kông – người chịu trách nhiệm trực tiếp với Bắc Kinh (Điều 44).

Luật cũng đảo ngược một giả định rằng, nghi phạm sẽ được tại ngoại (Điều 42).

Điều khoản tương tự cũng cho thấy, không có giới hạn thời gian về việc nghi phạm có thể bị giữ trong bao lâu. Nó chỉ nói rằng các trường hợp nên được “xử lý kịp thời”.

Toàn bộ các trường hợp – từ điều tra đến phán quyết đến trừng phạt – có thể được chuyển giao cho chính quyền đại lục (Điều 56).

Công dân nước ngoài bên ngoài Hồng Kông, cũng phải đối mặt với việc bị truy tố theo luật (Điều 38).

Donald Clarke thuộc Trường Luật Đại học George Washington, đã viết cho China Collection – một blog tập trung vào các vấn đề của Trung Quốc, đã ghi rõ ràng rằng một chuyên mục nào đó của tờ báo Hoa Kỳ ủng hộ nền độc lập của Tây Tạng đều có thể vi phạm luật.

“Nếu bạn từng nói bất cứ điều gì có khả năng mang tính xúc phạm PRC (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa), hoặc chính quyền Hồng Kông, vậy thì hãy tránh xa vấn đề Hồng Kông”, ông viết.

Ông Clarke cho biết mối lo ngại lớn nhất là các thể chế và quy trình mà luật đã thiết lập.

Luật an ninh còn cho phép Trung Quốc thành lập Văn phòng Bảo vệ An ninh Quốc gia tại Hồng Kông – một cơ quan Trung Quốc Đại lục được nhân viên Trung Quốc đại lục tiếp nhận.

Điều 60 quy định rõ rằng, bất kỳ ai làm việc ở đó đều không cần phải tuân thủ luật pháp của Hồng Kông. Họ sẽ không phải chịu “sự kiểm tra, tìm kiếm hoặc giam giữ”.

Như ông Clarke đã viết: “Họ đều là những người bất khả xâm phạm”.

Claudia Mo – một nhà lập pháp đối lập ở Hồng Kông cho biết, mục đích của luật pháp an ninh quốc gia của Trung Quốc là “biến Hồng Kông thành hư vô”.

“Mọi người sẽ sợ đến khiếp đảm, sợ hãi và  kinh hoàng đến mức họ không dám nói bất cứ điều gì, hoặc làm bất cứ điều gì mang tính chống đối”, cô nói.

Tất nhiên, Bắc Kinh không thừa nhận như vậy.

Hôm 1/7, Zhang Xiaoming, thuộc Văn phòng các vấn đề Hồng Kông và Ma Cao của Trung Quốc cho biết, luật pháp sẽ “giúp trả lại sự ổn định cho Hồng Kông”.

Nó sẽ làm cho Hồng Kông trở nên phù hợp hơn với luật pháp, các thủ tục và thông lệ của Trung Quốc Đại lục.

Cho dù bạn có nghĩ rằng luật an ninh là cần thiết hay không, thì đều không thể phủ nhận tầm quan trọng của nó. Như Carrie Lam – Trưởng đặc khu Hồng Kông từng nói: “đây là một bước ngoặt quan trọng”.

Thiện Thành (Theo BBC)