Khó xác minh thông tin: “Việt Nam triển khai tên lửa ra Trường Sa”
Ngày 10/8, hãng Reuters dẫn lời nguồn tin giấu tên tiết lộ rằng, Việt Nam đã triển khai hệ thống pháo phản lực EXTRA ra khu vực biển Đông. Phía đại diện Việt Nam lập tức phủ nhận thông tin trên.
Theo đó bài tường trình của Reuters hôm 10/8 nói: “Thông tin tình báo cho thấy Hà Nội đã chuyển các giàn pháo phản lực từ đất liền lên 5 đảo thuộc quần đảo Trường Sa trong mấy tháng gần đây, một động thái có thể tăng căng thẳng với Bắc Kinh“.
Sau đó nhiều tờ báo lớn khác cũng đăng tải lại thông tin trên, tuy nhiên Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng thông tin này là “không chính xác” và không giải thích gì thêm.
Trước thông tin này, Ông Gregory Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại Washington đã đưa ra 1 số nhận xét đáng chú ý.
Ông nói: “Không thể xác nhận mà cũng không phủ nhận tin của Reuters tường thuật rằng Việt Nam đã triển khai giàn phóng tên lửa, hoặc các hệ thống tên lửa khác ra Trường Sa”.
“Tôi không thể xác nhận bất cứ điều gì về các giàn phóng tên lửa của Việt Nam. Tất cả những gì mà chúng ta có là một bản tin duy nhất của Reuters dẫn lời các giới chức không cho biết danh tính, nói Việt Nam đã chuyển tên lửa ra đó. Chúng tôi không có hình ảnh vệ tinh nào khả dĩ có thể xác nhận thông tin ấy.
Và dù cho tin này có thực đi chăng nữa, nếu các giàn phóng được che kín thì lẽ dĩ nhiên là chúng tôi không thể xác nhận bằng hình ảnh vệ tinh là có các giàn phóng tên lửa ở đó”.
Ông cho rằng, nếu các giàn phóng tên lửa được triển khai trong vòng 1, 2 ngày gần đây thì khó có thể có ảnh vệ tinh về các vũ khí này. Ông giải thích:
“Không phải lúc nào cũng có vệ tinh hoạt động trên khu vực mỗi ngày. Chắc chắn là chúng tôi không nhận được ảnh vệ tinh mỗi ngày”.
“Nếu bị mây che hay thời tiết xấu, hay vì một lý do khác thì khó có thể chụp được ảnh. Điều quan trọng hơn là nếu Việt Nam có triển khai tên lửa ra Trường Sa mà họ chọn che chúng lại thì chúng ta cũng không tài nào biết được. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là theo dõi những gì trên mặt đất, không bị che giấu vào đúng thời khắc khi mà vệ tinh có mặt và hoạt động trên khu vực”.
Ông Greg Poling nhận xét:
“Tôi chỉ có thể nói Việt Nam không chối bỏ là họ đã triển khai các giàn phóng tên lửa hoặc các hệ thống tên lửa khác tới Trường Sa. Họ chỉ nói rằng bản tin của Reuters không chính xác. Liệu ý của họ là Reuters không chính xác bởi vì bản tin tường thuật sai về loại tên lửa được sử dụng, hoặc vì các số liệu của Reuters không chính xác.
Nhưng điều đó không thay đổi sự thực là, có leo thang quân sự trong khu vực bởi vì Trung Quốc đã xây đủ các hangar (tức các nhà chứa máy bay) cho các phi đoàn của họ trên 3 đảo. Thì cũng dễ hiểu thôi nếu các nước khác cũng đòi chủ quyền Biển Đông cảm thấy họ cần phải tăng cường khả năng phòng thủ của họ”.
Các quan chức ngoại giao và các nhà phân tích quân sự nước ngoài tin rằng các giàn phóng mà Việt Nam có thể triển khai là một phần thuộc hệ thống pháo phản lực hiện đại mới mua của Israel.
“Tôi không biết liệu Việt Nam có triển khai hệ thống pháo EXTRA ra Trường Sa hay không, tôi chỉ nói rằng nếu Việt Nam làm như vậy thì cũng không đáng ngạc nhiên, xét những hành động làm leo thang căng thẳng của phía Trung Quốc”, ông Greg Poling nhận xét.
Trước đó, Thứ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, từng nói với Reuters tại Singapore hồi tháng 6: “Di chuyển bất kỳ loại vũ khí nào đến bất kỳ khu vực vào bất kỳ lúc nào trong vùng lãnh thổ có chủ quyền của chúng tôi là quyền hợp pháp của chúng tôi”.
Căng thẳng rõ rệt đã leo thang trong khu vực
“Rõ ràng là căng thẳng đã leo thang nhưng không phải bởi vì Việt Nam đã triển khai hay không triển khai bất cứ thứ gì ra Trường Sa, mà căng thẳng leo thang là bởi vì Trung Quốc tăng cường quân sự hoá các đảo, đá và bãi cạn một cách quy mô trong biển Đông”.
Ông Greg Poling nhấn mạnh, Mỹ và các đồng minh chỉ muốn bảo vệ luật pháp quốc tế và duy trì quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực:
“Mỹ không phải là một nước tranh chấp chủ quyền ở đây. Mỹ quan tâm tới khu vực tương tự như Nhật Bản, Australia hay Ấn Độ quan tâm tới vùng này. Chúng tôi duy trì lập trường rằng các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc là quá trớn và bất hợp pháp, những hạn chế của Bắc Kinh đối với tự do hàng hải vi phạm luật pháp quốc tế, và chúng tôi trông đợi bất kỳ phương án nào nhằm quản lý hoặc giải quyết tranh chấp, được thực hiện mà không dùng tới vũ lực hay bắt nạt các bên tranh chấp khác”.
Các hangar chứa máy bay của Trung Quốc bị phát hiện trên đá Chữ Thập, đá Subi và đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa mà Việt Nam tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.
Dựa trên các hình ảnh vệ tinh chụp vào tháng 7 vừa rồi và do Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) phổ biến, tờ New York Times tường thuật rằng trên ảnh không thấy máy bay quân sự nào, nhưng ảnh cho thấy các hangar có khả năng chứa bất kỳ loại máy bay nào mà Không quân Trung Quốc đang sở hữu, kể cả chiến đấu cơ J-11 và SU-30.
Theo VOA, Reuters