Dịch bệnh có ảnh hưởng đến việc thực hiện Hiệp định thương mại Mỹ-Trung giai đoạn đầu?

Dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát và lan rộng, nhiều nhà phân tích tin rằng, dịch bệnh lần này sẽ tác động đến nền kinh tế Trung Quốc mạnh mẽ hơn nhiều so với dịch SARS năm 2003. Trước đó, Trung Quốc và Hoa Kỳ đã ký thỏa thuận thương mại giai đoạn đầu, liệu Trung Quốc có thể thực hiện thỏa thuận này hay không là câu hỏi mà mọi người đang đặt ra.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào ngày 30/1 và tuyên bố: Dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán là một “Sự kiện y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại toàn cầu” (Public Health Emergency of International Concern，PHEIC).

Ngay sau khi WHO công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu, Hoa Kỳ đã đưa cảnh báo du lịch tới Trung Quốc lên mức cao nhất, ban đầu kêu gọi “cân nhắc” có nên du lịch tới Trung Quốc hay không, sau đã nâng mức cảnh báo lên mức cao nhất – cấp bốn, kêu gọi công dân không nên đến Trung Quốc. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói rằng “Đừng đến Trung Quốc” vì chủng coronavirus mới lần đầu tiên được phát hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc.

Để đối phó với những biến đổi khó lường của dịch viêm phổi Vũ Hán, Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc ước tính, tác động của dịch bệnh đối với Trung Quốc có thể lớn hơn nhiều so với dịch SARS. Dịch bệnh sẽ khiến lạm phát tăng cao và kéo dài, tỷ lệ thất nghiệp có thể đạt mức cao kỷ lục trong nửa đầu năm nay. Chính phủ có thể sẽ phải mở rộng hơn nữa các chính sách hỗ trợ, bao gồm gia tăng chi tiêu tài chính, ngân hàng trung ương lại một lần nữa giảm lượng tiền dự trữ.

Tạp chí “Finance and Economics” dẫn lời Trương Minh, một nhà kinh tế tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc ước tính rằng, tình hình dịch bệnh đến tháng 2 mới đi đến đỉnh điểm và tác động đến Trung Quốc có thể lớn hơn nhiều so với dịch SARS năm 2003. Tăng trưởng kinh tế có thể giảm xuống 1% trong quý đầu tiên năm nay, giảm còn 5%, hoặc thậm chí không loại trừ khả năng có thể dưới mức 5%.

Lưu Mạnh Tuấn, giám đốc Viện nghiên cứu Đại lục của Viện nghiên cứu kinh tế Trung Quốc Đài Loan, cũng lo lắng rằng dịch viêm phổi Vũ Hán sẽ ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Trung Quốc, bởi vì nền kinh tế Trung Quốc hiện phụ thuộc chủ yếu vào ngành tiêu dùng và dịch vụ.

“Trung Quốc vừa gia nhập WTO (Tổ chức Thương mại Thế giới) năm 2001. Nhu cầu nước ngoài, tức là thị trường quốc tế rất lớn và có thể thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế. Tuy nhiên, lần này Trung Quốc đang phải đối mặt với một cuộc chiến thương mại và đà mở rộng xuất khẩu không còn mạnh như trước, nhưng nhu cầu trong nước cũng đang ‘tụt dốc’, bây giờ có thể là phụ thuộc chính vào nhu cầu trong nước, bởi vì ngành dịch vụ chiếm nhiều GDP hơn ngành công nghiệp”.

Thái độ rõ ràng của Hoa Kỳ: Sẽ không vì dịch mà dỡ bỏ thuế quan

Dịch bệnh lây lan, chiến tranh thương mại chưa dứt, thái độ của Hoa Kỳ nhận được sự chú ý của công chúng. Vào ngày 29/1, Peter Navarro, giám đốc Ủy ban Thương mại Quốc gia Nhà Trắng nói rằng, thuế quan sẽ tiếp tục được áp đặt để đảm bảo hai nước bắt đầu giai đoạn đàm phán thứ hai. Ông phản bác lập luận rằng Hoa Kỳ sẽ “dỡ bỏ” thuế quan nếu dịch bệnh bắt đầu tấn công nền kinh tế Trung Quốc.

“Đó là một tin đồn lan truyền trên Phố Wall và tôi nghĩ rằng bàn tán về vấn đề này sẽ gây bất lợi cho toàn bộ cuộc khủng hoảng”, Navarro nói trong một cuộc phỏng vấn với CNBC News.

Navarro cảnh báo rằng, không nên quên tại sao Hoa Kỳ áp đặt thuế quan. “Thuế quan đang được tăng lên do Trung Quốc đã thực hiện một lượng lớn trợ cấp không công bằng. Họ ‘lợi dụng’ các doanh nghiệp nhà nước để đóng cửa các công ty Hoa Kỳ, khiến công nhân thất nghiệp”, ông nói.

Ngoài ra, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Fox Business Channel bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ vào ngày 22/1 rằng, nếu Trung Quốc vi phạm giao ước, ông sẽ chấm dứt giai đoạn đầu tiên của hiệp định thương mại Mỹ-Trung vừa được ký kết và tăng đáng kể thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc. Giai đoạn đầu tiên của hiệp định thương mại có “hành động tài phán khổng lồ” và là quyền tài phán “mạnh nhất từ ​​trước đến nay”.

Thỏa thuận thương mại giai đoạn đầu được ký giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trước đây bao gồm việc mua các sản phẩm nông nghiệp lớn của Trung Quốc và tiếp tục mở cửa thị trường Trung Quốc cho các công ty Mỹ, nhưng không bao gồm cắt giảm thuế toàn diện đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Hiệp định thương mại Mỹ-Trung giai đoạn đầu bị nghi ngờ

“Sự bùng phát của dịch bệnh rõ ràng sẽ có một số tác động đến nền kinh tế”, Bộ trưởng Nông nghiệp Hoa Kỳ Sonny Perdue nói trong một cuộc họp báo vào ngày 29/1. “Chúng tôi hy vọng rằng những tác động này sẽ không làm hạn chế các mục tiêu mua sắm của chúng tôi trong năm nay”.

Tờ “Reuters” đăng tin cho rằng, dịch bệnh khiến mọi người gia tăng nghi ngờ về khả năng của Trung Quốc trong việc thực hiện giai đoạn đầu của hiệp định thương mại Mỹ-Trung và mua 36,5 tỷ đô la các sản phẩm nông nghiệp của Hoa Kỳ vào năm 2020.

Các thương nhân Hoa Kỳ đã đặt câu hỏi về các cam kết của Trung Quốc, vì giống như vụ thu hoạch đậu nành của Brazil trước đó, Trung Quốc dính phải dịch tả lợn Châu Phi, nên đã ảnh hưởng đến nhu cầu đậu nành dùng làm thức ăn chăn nuôi.

Các nhà sản xuất nông nghiệp Mỹ cũng ngày càng hoài nghi rằng, việc đóng cửa giao thông, phong tỏa thành phố của chính quyền Bắc Kinh để kiểm soát dịch bệnh sẽ tạm thời ảnh hưởng đến nhu cầu nông sản của Trung Quốc. Một khi Trung Quốc trì hoãn hoặc giảm mua sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, thu nhập của nông dân Mỹ sẽ bị ảnh hưởng.

Tomm Pfitzenmaier, nhà phân tích tại Hội nghị môi giới hàng hóa (Summit Commodity Brokerage) ở Lowa, Hoa Kỳ nói rằng: “Sau khi xuất hiện một chủng loại coronavirus mới, Trung Quốc dường như sẽ ‘bế quan tỏa cảng’ trong tương lai gần. Đây không phải tin tốt cho giá đậu nành của Mỹ”.

Sau khi Trung Quốc và Hoa Kỳ đã ký kết giai đoạn đầu tiên của hiệp định thương mại, khi nào Trung Quốc sẽ bắt đầu mua nông sản, là mua theo đợt hay mua một lần? Đối với một loạt các câu hỏi liên quan chặt chẽ đến vấn đề kinh doanh trang trại, có vẻ như nông dân Mỹ không có được câu trả lời thỏa đáng từ hiệp định.

Ken Morrison, một thương nhân độc lập ở St. Louis, nói với Bloomberg rằng: “Ký thỏa thuận thì dễ, nhưng tôi chưa nghe được cách nói hợp lý nào về việc Trung Quốc sẽ thực thi ra sao”.

Minh Huy (Theo NTDTV)