Công thức món ăn cổ truyền của bà mẹ châu Á trở thành cứu cánh cho những người bị Tây y bỏ quên

Từ xa xưa, những bà mẹ sau sinh nhờ sự truyền dạy của người đi trước, đã sớm biết các công thức món ăn bổ dưỡng giúp tăng sữa và bồi bổ, phục hồi sức khoẻ sau sinh. Và những công thức “rỉ tai nhau” của chị em phụ nữ này đã thu hút sự chú ý của các chuyên gia Tây phương.

Kết thúc năm học thứ 2 tại Đại học California ở Berkeley, Hoa Kỳ, Nguyễn Khánh Hòa trải qua kỳ nghỉ hè ở nhà cùng bố mẹ cô ở Los Angeles, và học hỏi cách mẹ cô chuẩn bị những bữa ăn cho người chị gái vừa sinh em bé.

Cuốn sách “From Mothers to Mothers” sở hữu 1 bộ sưu tập các công thức nấu ăn theo truyền thống châu Á sẽ được phát hành bởi hệ thống tiệm sách Eastwind Books of Berkeley.

Hòa nói, “tôi không nghĩ rằng tôi sẽ biết những điều này nếu không về nhà vào mùa hè đó”. Hòa hiện đang là đồng biên tập của một trong những cuốn sách nấu ăn tiếng Anh toàn diện nhất về các món ăn truyền thống của người Á Đông dành cho các bà mẹ mới sinh.

Trải qua nhiều thế hệ, các bà mẹ Việt Nam vẫn ưu tiên ăn món canh hầm này sau khi sinh, cũng giống như những bà mẹ Hàn Quốc ăn canh rong biển hoặc phụ nữ Trung Quốc ăn giò heo kho giấm gừng. Những món ăn truyền thống này đã được lưu truyền qua hàng thế kỷ, trở thành một phần của chuỗi ngày nghỉ dưỡng trong 30 ngày đầu sau sinh trên khắp châu Á.

Người Việt gọi giai đoạn này là thời kỳ “nằm ổ”. Các công thức cho những món ăn bồi bổ này chủ yếu được truyền miệng trong dân gian. Bà ngoại và dì thường là những người chuẩn bị bữa ăn.

Khi Khánh Hòa trở lại Berkeley vào mùa thu, cô đã tham gia khóa học về sức khoẻ cộng đồng dành cho người Mỹ gốc Châu Á. Trong khóa học, 1 lần Tiến sĩ Marilyn Wong yêu cầu các sinh viên của bà tìm hiểu thêm về các tài liệu có ghi chép về các truyền thống trong thời kỳ hậu sản ở Châu Á.

Khánh Hòa không chỉ tình nguyện tham gia nghiên cứu, mà còn dẫn dắt một nhóm gồm 13 sinh viên về nhà phỏng vấn họ hàng và thu thập 1 số công thức nấu ăn sau khi sinh của 6 dân tộc châu Á gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Hmong, Campuchia và Philippin, trong 2 năm. Cùng với tiến sĩ Wong, Khánh Hòa đã biên tập 1 quyển sách dạy nấu ăn gồm những công thức nấu ăn truyền thống của các bà mẹ Phương Đông.

Marilyn Wong, một bác sĩ về hưu, nói rằng trong suốt 30 năm làm việc tại các phòng khám đa khoa ở San Francisco, Oakland, Calif, cô đã phát hiện rằng các tổ chức y tế đã thiếu sót trong việc cung cấp những chỉ dẫn dinh dưỡng dành cho những người nhập cư và người tị nạn có thu nhập thấp, những người có thể đang phải sống cách xa họ hàng người thân và cả những món ăn quen thuộc với họ.

Các bác sĩ có thể chỉ đơn giản nói với một bà mẹ trẻ rằng họ nên uống nhiều nước và ăn thực phẩm có nhiều calo hơn, Wong nói. Ngay cả khi đã có được những thành tựu về y tế và sức khỏe cộng đồng, Wong vẫn chưa bao giờ phủ nhận giá trị từ các công thức nấu ăn được lưu truyền trong dân gian của người Phương Đông.

“Trong y học phương Tây, người ta thường không chú ý lắm đến truyền thống, họ bỏ qua tất cả và nghiên cứu lại từ đầu, vì vậy hiện nay chúng ta chỉ có biết đến những thứ như khoáng chất, vitamin và các phân tử”, Wong nói.

Bà chỉ ra rằng, chẳng hạn kỹ thuật nấu giò heo của người Trung Quốc với gừng và dấm sẽ làm cho chúng trở nên đặc biệt bổ dưỡng. “Dấm có thể giúp hấp thụ thêm nhiều canxi từ xương giò, đó là những điều cần thiết, bởi vì lượng canxi trong cơ thể phụ nữ sẽ suy giảm mỗi khi cho trẻ bú. Vào thời xưa, có lẽ họ không diễn thuyết theo cách như vậy, nhưng họ biết rằng sức khỏe người phụ nữ sẽ cải thiện đáng kể với món ăn này”.

Những món canh truyền thống kiểu này có thể sẽ khiến các cô gái trẻ hoặc những người mới làm mẹ khó ăn. Mặc dù từng trải qua thời thơ ấu tại Việt Nam, nhưng chị của Khánh Hòa đã từ bỏ món canh đu đủ hầm giò heo. Lo lắng rằng chị mình không thể sản sinh đủ sữa cho em bé, Khánh Hòa đã động viên chị, và nó thực sự đã giúp chị gái cô có đủ sữa trở lại.

Các món canh đóng vai trò quan trọng trong cả 6 nền văn hoá ẩm thực được trình bày trong cuốn “From Mothers to Mothers”, mặc dù các công thức nấu ăn chủ yếu dựa trên những chế biến từ thịt heo. Khánh Hòa và các sinh viên khác đã phỏng vấn các thành viên trong gia đình họ để tìm ra công thức nấu ăn và thực hành nấu tại nhà tiến sĩ Wong và tại nhà riêng của họ.

“Đôi khi chúng tôi phải nhờ sự trợ giúp của mẹ”, Hòa cười, nói.

Và có lẽ còn có một thành phần quan trọng khác trong những món hầm này giúp các bà mẹ mới sinh nhanh chóng hồi phục đó là cộng đồng.

“Người dân trong làng sẽ ở đó nấu ăn và chăm sóc con của bạn. Các bà mẹ thực sự được chiều chuộng”, Wong nói về người Trung Quốc trước khi nước này trở thành 1 nước công nghiệp như hiện nay.

Sau nghiên cứu, các sinh viên sẽ được ghi lại khoảng 30 công thức nấu ăn, mỗi món được in bằng tiếng Anh và tiếng mẹ đẻ của từng sinh viên. Mỗi người cũng được tài trợ hơn 7.300 USD để mang tặng 500 bản sao của cuốn sách đến khu vực nhà chờ của phòng khám và các tổ chức phi lợi nhuận phục vụ cho người Mỹ gốc Á có thu nhập thấp.

TinhHoa tổng hợp