Có một Formosa Hà Tĩnh được nuông chiều hết mực đã… sinh hư

Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh được Chính phủ cho nhiều ưu đãi ở mức cao khiến nhiều doanh nghiệp trong nước có nằm mơ cũng không được…

Không phải đến bây giờ, khi xảy ra tình trạng cá chết hàng loạt một cách bất thường, dư luận mới tập trung sự chú ý vào Formosa. Thực tế thì những yêu sách mà công ty này được nhận, cũng như những sai phạm trong quá khứ đã khiến dư luận bức xúc sẵn. Vụ việc cá chết có lẽ là giọt nước làm tràn ly…

Nuông chiều hết mực

Formosa chính thức bước chân vào Việt Nam từ năm 2008, với dự án đình đám nhất là khu liên hợp gang – thép và cảng Sơn Dương (Formosa Hà Tĩnh). Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án vào khoảng 10 tỷ USD, bao gồm khu liên hợp sản xuất thép, nhiệt điện và cảng nước sâu tại khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh.

Kể từ khi bước chân vào Vũng Áng, Formosa Hà Tĩnh liên tiếp nhận được những ưu đãi lớn từ Nhà nước.

Theo đó, những ưu đãi mà Formosa nhận được cũng giống như nhiều doanh nghiệp khác nằm trong Quyết định Về việc quy định một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào khu kinh tế Vũng Áng và các khu công nghiệp của tỉnh Hà Tĩnh. Bao gồm:

– Thuế thu nhập doanh nghiệp: Được hưởng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% áp dụng trong 15 năm, kể từ khi dự án bắt đầu hoạt động kinh doanh; Được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% số thuế phải nộp cho 9 năm tiếp theo.

Trong quá trình sản xuất kinh doanh, sau khi quyết toán với cơ quan thuế mà bị lỗ, doanh nghiệp được chuyển khoản lỗ sang những năm sau để trừ vào thu nhập chịu thuế. Thời gian chuyển lỗ không quá 5 năm.

– Thuế nhập khẩu: Được miễn thuế nhập khẩu trong 5 năm, kể từ khi bắt đầu sản xuất đối với nguyên liệu sản xuất, vật tư, linh kiện và bán thành phẩm phải nhập khẩu do trong nước chưa sản xuất được.

– Thuế thu nhập cá nhân: Giảm 50% thuế thu nhập cá nhân đối với người thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân (kể cả người Việt Nam và người nước ngoài).

– Thuê đất, sử dụng đất. Dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật phục vụ chung không phải nộp tiền thuê đất hoặc tiền sử dụng đất.

Miễn tiền thuê đất, sử dụng đất đối với đất xây dựng nhà chung cư cho công nhân, người lao động.

Miễn tiền thuê đất, tiền sử dụng đất 11 năm hoặc 15 năm tùy theo dự án.

Thời gian cho thuê đất tối đa là 70 năm. Diện tích cho thuê theo nhu cầu thực tế của dự án.

– Hỗ trợ hạ tầng kĩ thuật. Nhà đầu tư không phải chi trả tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư. Để đẩy nhanh tiến độ dự án, khuyến khích nhà đầu tư cho ứng trước tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư và sẽ được khấu trừ vào tiền thuê đất, sử dụng đất phải nộp.

Nhà nước hỗ trợ đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật giao thông, điện, nước đến hàng rào các khu chức năng.

– Về nhà ở cho người lao động: Được Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai thí điểm dự án xây dựng nhà ở cho người lao động. Theo đó trước mắt phấn đấu đến năm 2015 đảm bảo chỗ ở cho 6.000 lao động; Chính phủ cho sử dụng ngân sách để đầu tư hạ tầng kĩ thuật, hạ tầng xã hội và hỗ trợ một phần xây dựng nhà ở cho người lao động. Dự án đang được UBND tỉnh triển khai.

– Về đảm bảo nguồn nhân lực: Được Chính phủ cho phép xây dựng và thực hiện cơ chế đặc thù trong đào tạo nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao đảm bảo đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp trong Khu kinh tế.

– Hỗ trợ chi phí quảng cáo: Các doanh nghiệp trong KKT VA được giảm 50% chi phí quảng cáo trên Báo Hà Tĩnh và Đài Phát thanh truyền hình Hà Tĩnh cho sản phẩm mới của đơn vị mình trong thời gian 1 năm…

Formosa Hà Tĩnh còn có rất nhiều văn bản kiến nghị, đề xuất và hầu hết đều được giải quyết hoặc trả lời cặn kẽ.

Năm 2014, Formosa còn tiếp tục “đòi” thành lập đặc khu kinh tế gang thép Vũng Áng. Tuy nhiên, Chính phủ đã bác bỏ đề xuất này “vì không phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam”.

Sinh hư & vô trách nhiệm

Còn nhớ, trong kết quả thanh tra Khu kinh tế Vũng Áng và dự án Formosa tháng 4 năm ngoái, công ty này đã bộc lộ rất nhiều vấn đề, trong đó có cả vấn đề liên quan đến chuyện xả thải.

Việc quản lý của tỉnh Hà Tĩnh cũng tỏ ra không mấy hiệu quả với các khu kinh tế, dự án công nghiệp và nhà máy trên địa bàn.

Đầu tiên là việc bố trí vốn theo kế hoạch đạt thấp so với tổng mức đầu tư được phê duyệt (44,28%); một số dự án đã triển khai đầu tư nhưng thiếu vốn.

Nguyên nhân là khi quyết định đầu tư ở một số dự án, tỉnh không xem xét kỹ khả năng thu xếp nguồn vốn và khả năng cấp vốn theo tiến độ, dẫn đến tình trạng đầu tư dàn trải, kéo dài, hiệu quả đầu tư thấp.

Tỉnh Hà Tĩnh cũng bộc lộ hạn chế trong việc tổ chức đấu thầu, chỉ định thầu nhiều, dẫn đến thiếu tính cạnh tranh và thiếu tính minh bạch. Tình trạng chậm tiến độ các gói thầu quá lớn, có tới 557/1.120 gói thầu chậm tiến độ (chiếm 50%), rơi nhiều vào các gói do chỉ định thầu hoặc thực hiện đấu thầu hạn chế.

Không chọn được nhà thầu có đủ năng lực tài chính, năng lực thực tiễn, là một trong nguyên nhân chính làm chậm tiến độ, làm tăng giá trị quyết toán, lãng phí ngân sách Nhà nước.

Thanh tra Chính phủ (TTCP) cũng nêu rõ, việc Ban quản lý Khu kinh tế (KTT) Vũng Áng cấp giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa, chưa thu phí xả thải là không đúng quy định.

Cùng với đó là việc chậm thu thuế tài nguyên và chưa thu đủ phí bảo vệ môi trường đối với cát dùng để san lấp mặt bằng xây dựng nhà máy liên hợp luyện thép và cảng nước sâu Sơn Dương của Công ty Formosa…

Qua thanh tra phát hiện tổng số tiền sai phạm hơn 493,6 tỷ đồng, trong đó Công ty Formosa không thực hiện trách nhiệm kê khai và chưa nộp 136,7 tỷ đồng tiền thuế tài nguyên vào ngân sách nhà nước; vi phạm pháp luật về quản lý thuế và thuế tài nguyên.

Formosa cũng tính thiếu 53,89 tỷ đồng phí bảo vệ môi trường so với quy định.

Tiền thuê đất, thuê mặt nước đối với Formosa tính theo Hợp đồng thuê đất thiếu 46,05 tỷ đồng.

Sau thanh tra, UBND Hà Tĩnh và Cục thuế Hà Tĩnh mới tiến hành thu đủ số tiền trên nộp vào ngân sách.

Ngoài ra, Formosa để xảy ra khá nhiều điều tiếng trong suốt gần 10 năm qua như xây dựng trái phép, sập giàn giáo, đổ trộm rác thải ra môi trường…

Trong vụ việc cá chết năm nay, mọi con mắt đang tập trung vào nhất cử nhất động của Formosa Hà Tĩnh.

Trong tâm bão dư luận, câu trả lời báo chí của vị Giám đốc đối ngoại Formosa Hà Tĩnh như đổ thêm dầu vào lửa: “Tôi nói rất thật lòng, nhiều khi được cái này thì phải mất cái kia, mình không được cả hai thì mình phải lựa chọn. Muốn bắt cá, bắt tôm hay là muốn xây một cái nhà máy thép hiện đại?”.

Mặc dù đã lên tiếng giải thích, nhưng phát ngôn này như giọt nước tràn ly. Dư luận gần như chĩa mũi giáo hoàn toàn Formosa, thay vì những nghi ngờ trước đó. Nhiều chuyên gia cho rằng, phản ứng của Formosa Hà Tĩnh thể hiện là đang có tật giật mình và coi thường người Việt Nam.

Cơ quan chức năng chưa có kết quả điều tra chính xác nhưng rõ ràng, bất lợi đang hướng về phía Formosa. Cùng chờ xem kết quả kiểm định cuối cùng và trách nhiệm xử lý (nếu có) của các bên hữu quan thế nào?

Theo cafebiz.vn