Canada và bài học kiểm soát dịch bệnh thành công của Hồng Kông: Người dân tự bảo vệ mình

Giáo sư Samuel Yeung-shan Wong, Giám đốc trường Đại học Y tế Công cộng Hồng Kông, tốt nghiệp y khoa tại Đại học Toronto vào những năm 1990, ông rất yêu quý Canada và mong muốn đất nước này học hỏi từ những thành công của Hồng Kông trong trận chiến với Covid-19.  

Giáo sư Wong khuyên Canada nên đi theo cách của Hồng Kông – khuyến khích người dân luôn mang khẩu trang và tiến hành cho xét nghiệm tất cả hành khách vừa hạ cánh xuống sân bay. Nghiên cứu của Wong công bố tại Canada cho biết, các biện pháp theo dõi lịch sử tiếp xúc và cách ly chặt chẽ của Hồng Kông đã giúp hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.

Anh em họ ở Canada nói với Wong rằng “người dân ở đây không ai ra ngoài cả”. Trong khi Hồng Kông lại tránh đi theo đường lối phong tỏa như vậy, họ lên kế hoạch mở lại các quán bar, cửa hàng kinh doanh khác vào hôm 8/5.

Ông Wong và các đồng nghiệp ở trường đại học là tác giả của một bài báo gần đây được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Canada (CMAJ), bài báo cho thấy phần còn lại của thế giới có thể học hỏi từ kinh nghiệm từ Hồng Kông, nơi chỉ có 4 ca tử vong và 1.045 ca nhiễm virus tính đến hiện tại. 

Canada đã ghi nhận hơn 66,400 ca nhiễm và 4,500 ca tử vong tính đến hôm nay. Tỷ lệ tử vong so với tổng dân số của Canada cao hơn khoảng 200 lần so với Hồng Kông

“Tôi nghĩ rằng Hồng Kông đã làm tương đối tốt, nhưng tôi đã không biết rằng đó lại là một trong những nơi làm tốt nhất trên thế giới”, ông Wong cho biết.

Bài báo cáo của  Wong tuy chưa được xem xét đánh giá, nhưng tờ CMAJ đã sớm công bố vào ngày 24/4, nhấn mạnh các hành động bao gồm kiểm soát biên giới và giãn cách xã hội là chìa khóa cho thành công của Hồng Kông. Canada cũng đã áp dụng những biện pháp này ở các mức độ khác nhau. Bài báo cáo cũng chỉ ra “việc theo dõi lịch sử tiếp xúc và các trung tâm cách ly gắt gao có vẻ đã góp phần quyết định vào sự thành công của việc kiểm soát dịch bệnh”, sau cùng là nhờ vào khẩu trang…

“Thói quen tự bảo vệ bản thân, bao gồm việc đeo khẩu trang của hầu hết công dân Hồng Kông đóng một vai trò quan trọng trong việc khống chế sự lây lan của SARS-CoV-2 trong khu vực”, các nhà báo nhận định.

Có một khuyến cáo cho rằng, không đủ bằng chứng xác thực về tác dụng của việc đeo khẩu trang ở nơi công cộng có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Trong một cuộc phỏng vấn, Wong cho biết ông có chút nghi ngờ việc khẩu trang có thể giúp hạn chế lây lan Covid-19 ở Hồng Kông, nhưng sự tụt giảm tỷ lệ ca nhiễm gần đây ở nơi đó so với lúc trước đã chứng minh cho vấn đề này, Wong nói.

“Hồng Kông đã làm rất tốt (trong đối phó với Covid-19), và trên thực tế có đến 98% người dân đeo khẩu trang, 2 việc này là có quan hệ nhất định với nhau”, ông Wong nói, trong lúc kêu gọi chính quyền Canada khuyến khích người dân sử dụng khẩu trang.

Trái ngược với chỉ thị chính thức của Hồng Kông về việc đeo khẩu trang ở những nơi đông người và lên kế hoạch phân phát khẩu trang vải miễn phí cho người dân , các cơ quan y tế của Canada đã không đưa ra khuyến nghị nào tương tự, thay vào đó họ nói rằng người dân có thể tùy ý mang khẩu trang phi y tế.

Mặc dù kết quả kiểm soát dịch bệnh ở Canada được phương Tây đánh giá là cao hơn so với các nơi khác như Hoa Kỳ và Châu Âu, nhưng vẫn không sánh được với Hồng Kông, điều đáng nói là Hồng Kông có cùng biên giới với Trung Quốc đại lục và tương đối gần Vũ Hán, nơi vốn là tâm chấn của dịch bệnh.

Liệu phong tỏa có thể kéo dài hay không?

Canada đã bắt tay thực hiện lệnh phong tỏa để thực thi giãn cách xã hội. Hồng Kông cũng thực thi giãn cách, họ đã tạm dừng các lớp học từ tháng 1, nhưng bằng nhiều cách thức khác nhau, người dân Hồng Kông vẫn hoạt động ngoài đường phố nhiều hơn so với Canada.

Ngày 8/5, Hồng Kông cho phép các nhà hàng tăng số lượng nhóm thực khách từ 4 lên 8 người. Các quán bar, phòng tập gym, cửa hiệu làm đẹp và rạp chiếu phim cũng đang mở cửa trở lại với điều kiện giới hạn khác nhau, ví dụ các rạp chiếu phim phải giới hạn chỉ cho phép 50 người trong mỗi rạp.

Báo cáo di chuyển của Google cho thấy số lượng người dân đến các cửa hàng bán lẻ và địa điểm  giải trí bao gồm nhà hàng và trung tâm mua sắm ở Hồng Kông giảm 20% so với bình thường, nhưng ở Canada con số này giảm đến 47%. Mức sử dụng các phương tiện giao thông của Hồng Kông giảm 33%, trong khi Canada giảm 65%.

Wong cho biết Canada cần tăng cường xét nghiệm Covid-19, cũng nên cân nhắc chính sách xét nghiệm đối với các hành khách hạ cánh xuống sân bay, đồng thời ông cũng đề cập đến phương thức cách ly nghiêm ngặt đối với khách du lịch của Hồng Kông, những người này phải đeo vòng tay theo dõi điện tử để đảm bảo họ ở nhà hoặc trong các trung tâm kiểm dịch 14 ngày.

Các quan chức chính phủ đang lên kế hoạch làm thế nào để nới lỏng phong tỏa, ngay cả khi các tỉnh như Ontario và Quebec ghi nhận hàng trăm ca nhiễm mới mỗi ngày. British Columbia là một bang tiêu biểu ở Canada, nơi có số lượng ca ghi nhận giảm xuống còn một chữ số ngày 5/5, đây là lần đầu tiên có kết quả tích cực từ khi bang này nhận được lệnh phong tỏa hơn bảy tuần trước đây.

“Đó chính là vấn đề then chốt, vấn đề nằm ở việc cân đối các chính sách. Bạn tiến hành phong tỏa, hay bạn cho xét nghiệm nhiều hơn, hay kêu gọi người dân đeo khẩu trang,… có nhiều biện pháp kiểm soát khác nhau. Bạn có thể xem xét và lựa chọn, nhưng bạn cần có dữ liệu và bằng chứng xác thực”, ông Wong nói thêm, “người dân Canada thường có xu hướng tin tưởng vào các quan chức chính phủ nhiều hơn người Hồng Kông, vì vậy việc chính quyền Canada có thể đưa ra các chỉ thị đúng đắn hay không là đặc biệt quan trọng”.

Người Hồng Kông thì không như thế, họ phớt lờ trước các chỉ thị chính thức của chính quyền, theo phân tích của ông Wong, chỉ có 16% người Hồng Kông cho rằng thông tin về Covid-19 trên các trang web chính thức của chính phủ là đáng tin cậy, họ cho rằng các biện pháp của chính phủ sẽ không thể đi xa được.

“Họ không có cảm giác tin tưởng là chính phủ có thể bảo vệ họ. Vì vậy, họ thực hiện các biện pháp cá nhân để tự bảo vệ mình… một số công trạng cho kết quả khả quan của tình hình covid-19 tại Hong Kong là thuộc về chính những người dân nơi đó”, ông Wong cho biết,

Liệu người dân Canada có thể hành động một cách chủ động như thế không? Wong cho rằng hầu hết người dân Canada khá lịch sự, họ có xu hướng tuân theo các chỉ thị của chính phủ. Trái lại, người Hồng Kông đặc biệt lại không dễ “vâng lời” như thế, ông cười.

Mai Trang (Theo SCMP)