Sự can đảm của một đài truyền hình chống mafia

Dù nhiều lần bị đe doạ đóng cửa và giết hại nhân viên, nhưng một đài truyền hình nhỏ chống mafia ở Sicily, Italia vẫn kiên quyết bám trụ.

Phóng viên BBC Dany Mitzman vừa có chuyến thăm tới đảo Sicily, nhằm tìm hiểu về quyết tâm chống mafia của đài truyền hình Telejato. Dưới đây là bài viết của Mitzman về chuyến đi đầy nguy hiểm.

Một buổi làm việc của đài truyền hình Telejato.

Partinico là thị trấn nhỏ xinh đẹp với vài nhà thờ kiểu Barôc, một số toà nhà thanh lịch và nhiều mảng bê tông gồ ghề. Nếu nó không được gọi là lãnh thổ của “Mafia Tam giác Bermuda”, thì có lẽ không ai ngoài tỉnh Palermo để ý đến thị trấn này. Cũng như Corleone, nó là cái tên khiến người Ý lạnh gáy khi bạn nói với họ rằng bạn muốn đến thăm.

Điểm xuất phát của tôi là San Giuseppe Jato, từng là một thành trì kiên cố của mafia. Vừa tới thăm vườn nho trên vùng đất bị tịch thu của một ông trùm khét tiếng, tôi quyết định thử vận may với tuyến xe bus duy nhất trong ngày đi trực tiếp tới Partinico. Tôi làm như những gì người quản lý giao thông khuyên là vẫy tay ra hiệu giữa đường, ngay trước một cửa hàng đồ chơi.

Sau chuyến hành trình đẹp như tranh vẽ qua thung lũng Jato, tôi xuống xe một giờ sau đó ở một thị trấn nhỏ, nơi các ngọn núi vươn qua những tháp chuông nhà thờ và mái nhà. Không quá khó khăn để tôi tìm thấy khu nhà làm việc của đài truyền hình Telejato. Nó nằm trên một con đường lặng lẽ cách xa tuyến đường chính nhộn nhịp. Số nhà dường như chính xác, nhưng không có kí hiệu hay hướng dẫn cho thấy đó là trụ sở của một đài truyền hình.

Tôi kết luận rằng cách tốt nhất để tìm Pino Maniaci (quản lý đài Telejato) là dựa theo chiếc mũi. Khi tôi trèo lên cầu thang, mùi hương của điếu thuốc toả ra càng rõ hơn. Tôi đi theo mùi hương lên tầng 2, đi qua một cánh cửa không khoá và vào phòng sản xuất tin.

Pino, con gái ông và vài phóng viên tình nguyện đang chuẩn bị bản tin. Khi tôi bước vào, ông ấy quay sang tôi với điếu thuốc trên miệng. Sau màn chào hỏi ngắn, ông nói: “Chúng tôi sắp lên sóng, do vậy bạn cứ ngồi xuống và đừng làm phiền”.

Con gái ông nhìn và cười: “Đừng lo lắng, ông ấy vẫn nói như thế với mọi người”. Quả thực, khi không hút thuốc, Pino Maniaci lúc nào cũng tỏ ra cáu gắt.

Ông Pino Maniaci và con gái.

Không thể ngồi yên và không muốn là kẻ phá đám, tôi thận trọng đi xung quanh căn phòng được cải tạo nhỏ. Bạn có thể hiểu Telejato qua những bức ảnh, đồ lưu niệm và các bài báo dán trên tường, đủ thấy Pino tự hào về đài truyền hình này như thế nào.

Pino vừa biến một đài truyền hình địa phương nhỏ bé thành một trong những tiếng nói chống mafia mạnh mẽ nhất ở Sicily. Ông cho hay, gần như tất cả người dân địa phương đều xem đài. Ở trung tâm lãnh thổ Cosa Nostra (mafia), ông là nhà báo đầu tiên dám đưa tên đầy đủ của những tên mafia bị bắt. Trước ông, mọi người chỉ dám đưa những cái tên viết tắt vì sợ bị trả thù.

Pino, gia đình ông và nhóm nhỏ tình nguyện viên cùng nhau cho ra một chương trình tin tức hàng ngày, bao quát các câu chuyện về mafia và tình trạng tham nhũng. “Chúng tôi luôn là những người đi tiên phong”, ông nói với tôi. “Ngay cả những kênh truyền hình quốc tế như CNN cũng đề nghị được sử dụng đoạn phim của chúng tôi”.

Đài truyền hình Telejato phối hợp chặt chẽ với nhiều lực lượng cảnh sát, bao gồm Catturandi di Palermo – một đội đặc nhiệm chuyên săn những tên mafia đang lẩn trốn.

Với bộ ria mép như Groucho Marx và chất giọng giống Chico Marx, ông tự hào rằng, thậm chí mafia cũng xem chương trình của Telejato. “Chúng tôi là những người duy nhất phỏng vấn em trai của Bernardo Provenzano, một trong những ông trùm mafia lớn nhất”, Pino chia sẻ.

Pino dùng sự mỉa mai như vũ khí và lá chắn, nhưng ông thừa nhận mình có sợ hãi, đặc biệt là cho gia đình. Sống và làm việc dưới sự che chở của cảnh sát, ông từng bị tấn công nhiều lần, như bị rạch lốp, bị cắt dây phanh, ô tô bốc cháy, kính chắn gió bị bắn vỡ…

“Chúng thậm chí còn muốn ‘khử’ tôi”, ông cười khúc khích và miêu tả mình từng bị bóp cổ nhưng thất bại. Sự việc đó khiến Pino bị gãy 4 xương sườn, một chân, vài cái răng và mắt bị thâm tím.

Pino không muốn để tôi rời đi mà không cho tôi thấy lòng hiếu khách của người dân Sicily. Được sự hộ tống của cảnh sát, chúng tôi tới một quán cà phê gần đó. Mọi người, bao gồm các cảnh sát, được thưởng thức cà phê và Pino nài nỉ tôi nếm thử cannolo, một loại bánh nổi tiếng của hòn đảo.

“Tôi phải giữ Telejato hoạt động”, Pino nói. “Để một ngày Sicily sẽ nổi tiếng về thứ này hơn là mafia”.