Vì sao Greenland toàn băng, còn Iceland lại phủ xanh cây cỏ?

Hầu hết những ai chưa có dịp đặt chân đến Greenland và Iceland hẳn đều nghĩ Greenland là hòn đảo xanh trù phú và Iceland là hòn đảo quanh năm được băng tuyết bao phủ. Thế nhưng, sự thật lại hoàn toàn trái ngược.

Những cái tên thường được đặt dựa trên đặc trưng của một vùng đất, ngoại trừ trường hợp Iceland – vùng đất băng giá, và Greenland – vùng đất màu xanh. Hai vùng đất này mang hai cái tên trái ngược hoàn toàn với bản chất, khi Iceland không hề có băng giá, còn Greenland thì quanh năm phủ tuyết.

Vậy đâu là lời giải đáp cho việc hoán đổi vị trí ngoạn mục như vậy?

Có lời đồn rằng tất cả chuyện này là do cố ý: Vì để bảo vệ hòn đảo tươi tốt của họ không trở nên quá đông đúc, những người Viking di cư đã đặt tên cho hòn đảo này là Iceland. Nhưng sự thật, theo các nhà khoa học mọi chuyện phức tạp hơn thế. Bởi nó liên quan đến cả phong tục Na Uy và quá trình biến đổi khí hậu toàn cầu.

Những sự thật ít ai nghĩ đến

Hiện nay, Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới, có bề mặt bị băng bao phủ lên đến 81% diện tích. Vùng đất này quanh năm đều chìm trong giá lạnh, buốt rét và nhiệt độ của tháng nóng nhất chưa bao giờ vượt qua 10 độ C. Greenland không phải là vùng đất xanh như bao người vẫn lầm tưởng như chính tên gọi của nó. Ở hòn đảo này, bạn chỉ có thể tìm thấy một vài loại rêu, địa y, cỏ,…

Thế nhưng ngược dòng thời gian, trở lại vài thế kỷ trước vào mùa hè năm 982, khi nhà thám hiểm Erik Thorvaldsson (Erik The Red) lần đầu đặt chân lên đảo, nơi này dường như được phủ một màu xanh. Thậm chí, các đồng cỏ dày đặc đến mức có thể chăn cừu, đồng thời khoai tây được trồng rất phổ biến.

Còn Iceland thì sao? Iceland là hòn đảo nằm ở phía Bắc Đại Tây Dương, diện tích chỉ bằng 1/21 so với Greenland và chỉ có 11% là sông băng. Nhờ vào dòng hải lưu Gulf Stream, biển của Iceland ấm hơn Greendland khoảng 6 độ C. Khí hậu ấm áp hơn đồng nghĩa với việc mùa hè của Iceland tràn đầy màu xanh. Hòn đảo này có nguồn nước dồi dào, khí hậu ôn hòa và cây cối, đồng cỏ xanh rì trải rộng diện tích gấp nhiều lần so với Greenland.

Vậy những cái tên thay đổi như thế nào?

Cái tên Greenland thực ra xuất phát từ tộc người Viking. Theo phong tục của người Na Uy, họ sẽ đặt tên cho một thứ theo những cảm nhận đầu tiên về nó.

Chẳng hạn như khi con trai của Erik The Red là Leif Eríksson lần đầu nhìn thấy nho dại (có thể là dâu đen) mọc trên bờ biển, ông đã đặt cho phần đất này của Canada là “Vinland” – vùng đất của dây leo.

Theo những dữ liệu từ lõi băng và lớp vỏ nhuyễn thể tại Greenland, trong khoảng năm 800 – 1300, miền Nam Greenland xanh tươi hơn hiện nay rất nhiều. Có nghĩa là khi người Viking lần đầu đến đây, cái tên Greenland thực sự hợp lý.

Nhưng đến thế kỷ thứ 14, nhiệt độ trung bình của Greenland giảm mạnh. Nhiệt độ giảm đồng nghĩa với việc có ít mùa vụ hơn, còn mùa đông thì rất lạnh. Tất cả đã khiến cho người Na Uy phải bỏ xứ mà đi.

Và truyện cổ tích của dân Iceland

Truyền thuyết kể rằng Naddador là thám hiểm gia đầu tiên đặt chân đến Iceland, ông đặt tên nơi này là Snæland (Vùng đất tuyết) vì bấy giờ đang có tuyết rơi. Tiếp sau đó, Garðar Svavarosson – một Viking người Thuỵ Điển đã nối bước Naddador, dẫn đến việc hòn đảo được đặt tên thành Garðarshólmur (Hòn đảo của Garðar).

Đáng buồn thay, hòn đảo của Garðar không mấy thân thiện với người tiếp theo đến đây – một người Viking tên Flóki Vilgerðarson. Con gái của Flóki chết đuối trên đường đến đây, rồi cả đàn gia súc thiệt mạng vì mùa đông kéo dài. Chuyện kể rằng, trong lúc suy sụp và chán nản đó, ông leo lên một ngọn núi, rồi chỉ thấy một vịnh nhỏ đầy những tảng băng. Từ đó, cái tên Iceland ra đời.

Iceland và Greenland vốn nằm gần nhau trên bản đồ, nên những tảng băng đó có thể từ Greenland trôi đến. Nhưng chẳng quan trọng, vì cái tên đó đã nhanh chóng lan ra trong cộng đồng người Viking.

Nhưng còn Greenland? Còn có một giai thoại khác về Erik The Red, rằng Erik đã bị trục xuất khỏi Iceland sau khi giết 3 người. Erik đã khám phá ra vùng đất băng giá và đặt tên nó là Greenland, nhằm thu hút thêm người dân đến với quốc đảo của hắn.

Nói tóm lại, Iceland được một người Viking sầu não đặt tên còn Greenland lại là câu khẩu hiệu để quảng cáo thời Trung cổ.

Cái tên đang dần trở về đúng giá trị thật của nó

Quá trình biến đổi khí hậu cũng đang gây ảnh hưởng đến vùng đất của người dân quanh năm sống với băng tuyết. Những tảng băng tan nhanh ở Greenland đã khiến nhiệt độ lạnh đi ở phía Bắc Đại Tây Dương, đồng thời làm cho dòng Gulf Stream chậm lại.

Nếu mọi sự tiếp tục như vậy, Iceland dần dà sẽ trở nên lạnh hơn và đóng băng; trong khi Greenland trở nên ấm áp và băng tan đi ở tốc độ đáng báo động.

Trong vòng một hay hai thế kỷ nữa, rất có thể địa cầu sẽ biến đổi, Greenland và Iceland sẽ trở nên giống với cái tên mà chúng được đặt cho từ ngàn năm trước.

Theo Genk