Ukraine là mối đe dọa lớn nhất với EU, không phải Hy Lạp

Hôm 26/4, Thời báo Tài chính (Financial Times) của Mỹ dẫn nhận định của chuyên gia tài chính Wolfgang Munchau cảnh báo, mối đe dọa lớn nhất, thậm chí là sống còn đối với châu Âu nằm ở Ukraine chứ không phải Hy Lạp.

Ông Munchau cho rằng, mặc dù châu Âu sẽ phải gánh chịu những hậu quả lớn nếu không hành động kịp thời đối với đồng euro, nhưng mối nguy hiểm lớn nhất đối với Liên minh châu Âu (EU) lại không liên quan gì đến đồng euro.

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko giám sát một cuộc tập trận hôm 25/4/2015.

Theo ông, tương lai của EU, đặc biệt là về địa chiến lược và lợi ích kinh tế lâu dài, có thể bị “tàn phá” nếu như Ukraine, chứ không phải Hy Lạp, sụp đổ. Mặc dù không phải là thành viên EU, nhưng việc Ukraine sụp đổ hoặc bị chia rẽ sâu sắc hơn nữa sẽ khiến cho thế giới nghĩ rằng EU “bất lực” hay không có khả năng bảo vệ lợi ích chung của mình.

Nếu Hy Lạp rời khỏi khu vực đồng tiền euro (Grexit), EU sẽ bị tổn thất danh tiếng và tài chính lớn. Do vậy, EU nên cố ngăn chặn điều đó xảy ra. Tuy nhiên, ông Munchau nhận định, Grexit sẽ không thể phá hủy được liên minh tiền tệ của EU, thậm chí về dài hạn, đồng euro có thể được cải thiện. Khác với ở Ukraine, thành công hay thất bại trong chính sách của EU đối với Kiev có thể củng cố hoặc phá hủy cả EU.

Trong khi đó, tình hình Ukraine đang rất gay go cả về chính trị và kinh tế. Theo BBC, hồi tuần trước, thỏa thuận ngừng bắn Minsk 2 đã bị vi phạm tại Mariupol, một thành phố cảng quan trọng chiến lược ở đông nam Ukraine.

Ukraine đang cố cải cách để nhận các gói cứu trợ quốc tế.

Bên cạnh đó, các dữ liệu mới nhất cho thấy kinh tế Ukraine đang ở mức vô cùng nguy hiểm. Tháng 3/2015, sản lượng công nghiệp của Ukraine đã giảm tới 21% so với tháng 3/2014 khi Nga sáp nhập Crimea. Ngân hàng trung ương Ukraine ước tính tổng sản phẩm quốc nội trong quý đầu tiên của năm 2015 đã giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự báo tỷ lệ lạm phát hàng năm là 35%.

Ngân hàng trung ương đánh giá kinh tế có một số hy vọng ổn định nhưng điều đó vẫn còn phụ thuộc số phận của thỏa thuận ngừng bắn. Hy vọng xuất phát từ những cải cách gần đây mà Ukraine đã tiến hành để có được các gói cứu trợ quốc tế.

Tuy vậy, cái giá của cuộc chiến tại miền Đông Ukraine và những quản lý kinh tế sai lầm trước đó đã đẩy Ukraine tới bờ vực phá sản.

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko trong một cuộc họp báo chung với Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk tại Brussels hồi tháng 2/2015.

Theo ông Munchau, có hai việc cần làm để đưa Ukraine thoát khỏi tình trạng trên.

Thứ nhất, Ukraine sẽ cần phải đàm phán để tái cơ cấu các khoản nợ. Bà Anna Gelpern, một chuyên gia về nợ Ukraine thuộc Đại học Georgetown (Mỹ) cho rằng việc tái cơ cấu các khoản nợ là nguồn thu nhập tiềm năng lớn thứ hai đối với Ukraine sau các chương trình cho vay của thế giới.

Thứ hai, Ukraine sẽ cần sự hỗ trợ tài chính nhiều hơn từ EU, không chỉ ở hình thức cho vay mà còn cả các khoản trợ cấp. Cho đến nay, EU đã cấp cho Ukraine 1,6 tỷ euro tiền viện trợ tài chính vĩ mô và 250 triệu euro tiền trợ cấp ổn định tài chính. Trong khi đó, tổng của hai chương trình cứu trợ Hy Lạp đã lên đến 195 tỷ euro, gấp khoảng gần 100 lần so với số tiền đã dành cho Ukraine. Tất nhiên, Hy Lạp là một thành viên của EU, nhưng xét về tầm quan trọng chiến lược cũng như các đặc điểm của hai quốc gia này thì đây là một chính sách không hợp lý. Trong hai nước, Ukraine lớn hơn Hy Lạp cả về dân số, diện tích.

Ông Anders Aslund, một chuyên gia về Nga ở Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, khẳng định, Ukraine có tầm quan trọng địa chiến lược với EU và Ukraine đang có một chính phủ sẵn sàng thực hiện các cải cách.

Với việc cơ cấu lại nợ, và một cam kết vững chắc từ EU, Ukraine có thể vượt qua những khó khăn hiện tại. Đối với EU, Ukraine không chỉ là một môi trường đầu tư tiềm năng mà quan trọng hơn còn là cơ hội để EU tăng cường vai trò địa chiến lược của mình.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Financial Times (FT), tờ báo về kinh doanh quốc tế, được xuất bản hàng ngày tại London và 23 thành phố trên toàn thế giới. Lượng phát hành trên toàn cầu của FT đạt 390.121 bản. Tính cả trang web FT.com, trung bình một ngày có 1,9 triệu lượt đọc FT trên thế giới.

PHẠM KHÁNH (Lược dịch)