Thép TQ ‘đội lốt’ Malaysia bán phá giá, doanh nghiệp trong nước lao đao

Để xuất cảng vào Việt Nam, Alliance Steel đã bán phá giá thị trường thấp hơn so với thép cùng loại được sản xuất tại Việt Nam gần $60/tấn. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp thép ở Việt Nam thua lỗ liên tục.

Từ đầu năm 2017,.. thép hình chữ H nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam đã bị áp thuế chống bán phá giá (CBPG) dưới hình thức thuế nhập khẩu bổ sung, mức thuế được áp dụng từ 20,48 – 29,17%. 

Sau khi thuế CBPG được áp dụng với thép hình Trung Quốc, sản phẩm này vào Việt Nam có xu hướng giảm. Thế nhưng theo ghi nhận của các DN và các nhà phân phối, thép hình chữ H nhập khẩu vào Việt Nam từ Malaysia lại tăng đột biến. 

Tính đến năm 2018, thị phần thép hình chữ H của Alliance Steel chỉ chiếm 0,4% tại thị trường Việt Nam thì ước tính cả năm 2019 sẽ tăng lên gần cả trăm ngàn tấn. 

Còn trong khoảng 10 tháng đầu năm nay, đã có 60.000 tấn thép hình chữ H của Alliance Steel được nhập khẩu vào Việt Nam, và trong tháng 12 này có khoảng 35.000 tấn sẽ được tiếp tục nhập. Số lượng này chiếm gần 30% trong tổng số nhu cầu của thị trường trong nước mỗi năm. 

Điều đáng chú ý là nhà máy Alliance Steel tại Malaysia có 100% vốn đầu tư từ Trung Quốc. Các vị trí chủ chốt và hầu hết công nhân tay nghề cao cũng được đưa từ Trung Quốc sang…

Theo đó, để xuất cảng vào Việt Nam, Alliance Steel đã bán phá giá thị trường thấp hơn so với thép cùng loại được sản xuất tại Việt Nam gần $60/tấn. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp thép ở Việt Nam thua lỗ liên tục.

Công ty Posco SS Vina (Việt Nam) cho rằng việc Alliance Steel đã bán phá giá chính là nguyên nhân dẫn đến sự thua lỗ hằng năm lên đến 20 triệu USD của công ty này. Số lỗ lũy kế từ năm 2015 đến hết năm 2019 của Posco SS Vina lên tới 200 triệu USD.

Do đó, Posco SS Vina đã và đang tiến hành khởi kiện việc bán phá giá đối với thép hình chữ H của Alliance Steel và đã hoàn tất nộp đơn khởi kiện việc bán phá giá này vào ngày 6/11/2019.

TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá cả (Bộ Tài chính) cho biết: “Các công ty từ Trung Quốc, nhất là sản phẩm thép thời gian qua đã có “chiêu” né thuế CBPG tại nhiều quốc gia, trong đó có việc chuyển đầu tư, di dời nhà máy sang những nước khác hoặc chuyển tải bất hợp pháp, giả xuất xứ,..”

“VN cần phải cảnh giác trước tình trạng này. Đặc biệt các cơ quan quản lý nhà nước phải đưa ra các đối sách ngay khi có dấu hiệu như hàng nhập khẩu gia tăng, có đơn kiện của DN hoặc thậm chí tự quyết định điều tra phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước lẫn quyền lợi của người tiêu dùng”.

Châu Á ngập trong Thép Trung Quốc

Trong bối cảnh Trung Quốc tăng chi tiêu vào cơ sở hạ tầng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, sản lượng thép của quốc gia này tăng 9,9% lên 492,16 triệu tấn, vượt xa mức trung bình toàn cầu.

Theo đó, khu vực châu Á đang phải vật lộn để tiêu thụ lượng thép khổng lồ từ Trung Quốc. Trong 10 tháng đầu năm nay, nhập khẩu thép carbon Trung Quốc của Nhật tăng 73% so với cùng kỳ năm trước. 

Tại Việt Nam, số liệu mới nhất vừa được Tổng cục Hải quan công bố cho thấy, tính đến cuối tháng 10/2019, đã có hơn 12,24 triệu tấn sắt thép các loại được nhập khẩu vào Việt Nam với kim ngạch nhập hơn 8,1 tỉ USD; trong đó, nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm đến 2,95 tỉ USD, tương ứng khoảng 4,64 triệu tấn.

Trao đổi với phóng viên, Tiến sĩ kinh tế Lê Đăng Doanh cho biết: “Bộ Công thương cần xem xét, đánh giá về trình trạng nhập khẩu mặt hàng này. Cần tìm hiểu xem số lượng sắt thép được nhập về từ Trung Quốc hay các nước khác được tiêu thụ trong nước như thế nào. Nhập nhiều mà không dùng thì đó sẽ là gì? Số lượng 4.64 triệu tấn thép này chắc chắn vượt quá khả năng tiêu thụ của Việt Nam, còn nếu tạm nhập tái xuất mà dán nhãn Việt Nam thì đó là gian lận xuất xứ”.

Liên quan đến hoạt động nhập khẩu mặt hàng sắt thép trong thời gian gần đây, Hiệp hội Thép VN (VSA) cho hay: “Ngành thép Việt Nam đã trở thành ‘tâm điểm’ kiện phòng vệ thương mại của nhiều nước, đặc biệt sau khi nổ ra thương chiến Mỹ – Trung”.

Theo đó, các chuyên gia kinh tế cho rằng, dù đã đưa ra nhiều chính sách quản lý cũng như bổ sung nhiều quy định kiểm tra xuất xứ nguồn gốc (C/O), tuy nhiên việc kiểm soát được nguồn thép nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam vẫn để lộ những kẽ hở. Thực trạng mặt hàng này được các DN gia công trá hình rồi xuất tiếp đi các nước vẫn đặt ra những thách thức trong công tác kiểm tra, kiểm soát phòng chống gian lận thương mại.

Từ Nguyên (t/h)