Robot giảng kinh: Bước ‘tiến hoá’ hay thụt lùi của Phật giáo?

Mới đây, ngôi chùa Kodaiji 400 tuổi ở Kyoto, Nhật Bản đã gây tranh cãi trong xã hội sau khi dùng robot tích hợp trí tuệ nhân tạo để giảng giải kinh Phật.

Robot có tên Mindar đã được giới thiệu tại chùa Kodaiji ở Kyoto ngày 23/2. Mindar đã có bài phát biểu về Bát Nhã Tâm Kinh bằng tiếng Nhật trên nền nhạc với phụ đề tiếng Anh và tiếng Trung được chiếu kèm theo trên tường.

Người máy Mindar này có trị giá gần một triệu đô la, là kết quả của một dự án chung, giữa ngôi chùa Kodaiji với nhà chế tạo robot nổi tiếng Hiroshi Ishiguro, Đại học Osaka.

Mindar cao 1 mét 95, nặng gần 60 kg, không giới tính, làm bằng thép không gỉ. Ngoài một phần đầu, mặt, cổ và đôi bàn tay phủ nhựa silicon trông giống như da người, Mindar có dây nhợ chằng chịt quanh người, không hề che giấu mình là người máy.

‘Quán Thế Âm Bồ Tát’ Mindar, với giọng nói mang thanh sắc kim loại, không mệt mỏi xướng lên hết đoạn kinh này đến đoạn kinh khác, phê phán những thói kiêu ngạo, sân hận, tham lam và ái kỉ của nhân sinh.

Trường Đại học Osaka đã thăm dò phản ứng của các Phật tử, sau khi nghe người máy Mindar giảng kinh. Một số người cho biết có “cảm giác ấm áp gần gũi” khi tiếp xúc với ‘Quán Thế Âm Bồ Tát’ máy, ngược lại nhiều người thấy khó chịu “khi nghe những diễn đạt rất không tự nhiên của robot”.

Trao đổi với phóng viên, trụ trì của ngôi chùa là nhà sư Tensho Goto đã nói rằng, robot không phải là “mánh khóe” giúp quảng bá cho ngôi chùa để kiếm thêm thu nhập từ khách du lịch.

“Nhiều bạn trẻ thường nghĩ rằng chùa chỉ là nơi dành cho đám tang hoặc đám cưới. Sẽ rất khó để giới trẻ có thể thấu hiểu được ý nghĩa Phật giáo, một nhà sư như tôi mong robot sẽ giúp có thể kết nối họ với tôn giáo.” Sư Goto chia sẻ.

Nhà sư Tensho Goto cho rằng: “Mục tiêu của đạo Phật là giúp giảm bớt khổ đau. Mục tiêu vẫn luôn luôn là như vậy kể từ hơn 2.000 năm nay, cho dù xã hội hiện đại giờ đây có mang lại những hình thức căng thẳng mới…. Theo Phật không phải là tin vào một đấng thánh thần, mà là đi theo con đường của Phật, dấn thân theo con đường của Phật, dù đại diện cho Phật pháp có là một cỗ máy, một cục sắt hay một cái cây”.

Tuy nhiên, “sự khác biệt lớn giữa một nhà sư và một người máy, đó là con người như chúng tôi thì đều sẽ chết, trong lúc người máy thì bất tử. Người máy sẽ có cơ hội được gặp gỡ nhiều người, thu thập được vô số thông tin, và có khả năng tiến hóa đến vô cùng”– sư Goto nói thêm.

Được biết, hiện tại ngôi chùa Kodaiji đang phải đối mặt với những lời chỉ trích chủ yếu từ những du khách nước ngoài, vì điều này bị coi là làm ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của Phật giáo. Nhà sư Goto cho hay, người phương Tây đã không hài lòng khi ngôi chùa sử dụng robot để giảng kinh Phật, nhiều người còn so sánh nó với quái vật Frankenstein.

“Người dân Nhật Bản không có bất kỳ định kiến nào đối với robot. Chúng tôi đưa robot vào những tập truyện tranh và coi đó như người bạn của mình, còn người phương Tây lại nghĩ khác” sư Goto nêu quan điểm.

Được biết, không chỉ Nhật Bản, ở Việt Nam cũng từng xuất hiện robot chú tiểu Giác Ngộ 4.0, có thể tụng kinh và trả lời khoảng 3000 câu hỏi về Phật pháp. Robot này đã được ra mắt vào tối ngày 4/2 ở chùa Giác Ngộ.

Robot chú tiểu Giác Ngộ 4.0 này là do Tiến sĩ – kỹ sư Nguyễn Bá Hải, Trưởng Khoa Sáng tạo khởi nghiệp, Giảng viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh thiết kế.

Tuy vậy, trên mạng xã hội, một số blogger là Phật tử tỏ ý không đồng tình với ‘phát minh’ này. Theo họ, đó chỉ là ‘robot giả cầy’ được khoác cho chiếc áo ‘cách mạng công nghệ 4.0’. Có người lại ví von đây là ‘con ma nơ canh gắn loa chứ không phải robot’. Không những thế, tạo hình của robot chú tiểu còn làm một số người cảm thấy sợ khi nhìn vào.

Dù sao thì việc dùng robot để giảng kinh vẫn sẽ khó được Phật tử chấp nhận rộng rãi, bởi vì Phật giáo nhấn mạnh vào phần linh hồn chứ không phải thể xác, việc phải ‘cung kính’ nghe một cái máy không hồn giảng dạy sẽ là một điều gì đó thật kỳ lạ.

Minh Huy (t/h)