Reuters tung tài liệu chứng minh Huawei che giấu hoạt động kinh doanh với Iran

Tài liệu Reuters mới thu được tiết lộ, Tập đoàn viễn thông Huawei của Trung Quốc đã tìm cách che giấu mối quan hệ với Skycom Tech Co Ltd-công ty đã cố bán hàng cấm của Mỹ cho Iran. Reuters từng báo cáo mối liên hệ chặt chẽ giữa công ty này và Mạnh Vãn Châu-Giám đốc tài chính của Huawei vào năm 2013.

Từ lâu, Huawei đã mô tả công ty Skycom Tech Co Ltd – là một đối tác kinh doanh địa phương riêng biệt ở Iran. Nhưng giờ đây, các tài liệu mà Reuters có được lại cho thấy, cách thức công nghệ titan của Trung Quốc đã kiểm soát Skycom hiệu quả. Reuters cho biết các tài liệu trên là một phần trong hồ sơ kinh doanh nội bộ, liên quan đến Huawei và Skycom Iran – trong đó bao gồm các bản ghi nhớ, thư từ và các thỏa thuận hợp đồng.

Đầu năm 2013, một tài liệu đã mô tả lại cách Huawei cố gắng tách mình khỏi Skycom, vì lo ngại các lệnh trừng phạt thương mại của Washington lên Tehran. Các tài liệu mà Reuters thu thập được cho thấy, Huawei đã thực hiện một loạt các hoạt động  bao gồm: Thay đổi người quản lý Skycom, đóng cửa văn phòng Tehran của Skycom và thành lập một doanh nghiệp khác ở Iran, để nhận các hợp đồng Skycom trị giá hàng chục triệu USD.

Những tiết lộ trong các tài liệu này có thể giải quyết một vụ án hình sự cao cấp, đang bị chính quyền Hoa Kỳ theo đuổi chống lại Huawei và Mạnh Vãn Châu – Giám đốc tài chính và cũng là con gái của người sáng lập Huawei – Nhậm Chính Phi. Hoa Kỳ đã cố gắng dẫn độ bà Mạnh sau khi bà bị bắt ở Canada vào tháng 12/2018. Tuần trước, Tòa án Canada đã cho phép tiếp tục xét xử vụ án, bác bỏ các lập luận bảo vệ bà Mạnh. Tòa cho rằng, bà Mạnh gian lận tài chính và phạm tội kép – những cáo buộc của Hoa Kỳ về các sai phạm của bà Mạnh cũng cấu thành tội phạm ở Canada.

Huawei và bà Mạnh đã bác bỏ các cáo buộc hình sự, bao gồm gian lận ngân hàng, gian lận điện tín và các cáo buộc khác. Được biết Skycom cũng là bị cáo, được đăng ký doanh nghiệp tại Hồng Kông và giải thể vào năm 2017. Từng có thời điểm Huawei là cổ đông của Skycom, nhưng đã bán cổ phần của mình hơn một thập kỷ trước, theo hồ sơ của công ty.

Các tài liệu mới thu được dường như làm suy yếu tuyên bố của Huawei rằng: Skycom chỉ là một đối tác kinh doanh. Tài liệu đưa ra một cái nhìn hậu trường về một số chuyện đã xảy ra ở hai công ty bên trong Iran vào thời gian 7 năm trước, và cách các công ty gắn bó với nhau. Các tài liệu được viết bằng tiếng Anh, tiếng Trung và tiếng Farsi.

Huawei đã từ chối bình luận sự việc này.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Hoa Kỳ đang chính trị hóa các vấn đề kinh tế và thương mại, vốn không phải là lợi ích của các công ty Trung Quốc hay Mỹ. “Chúng tôi kêu gọi Hoa Kỳ chấm dứt sự đàn áp vô lý đối với các công ty Trung Quốc ngay lập tức, bao gồm cả Huawei.” 

“Đối tác kinh doanh bình thường”

Tháng 3/2020, Reuters báo cáo Huawei đã soạn ra các hồ sơ nội bộ vào năm 2010, bao gồm hai danh sách liệt kê, cho thấy họ có liên quan trực tiếp đến việc gửi thiết bị máy tính bị cấm của Hoa Kỳ tới Iran. Huawei từ chối bình luận về câu chuyện đó, trích dẫn các thủ tục pháp lý đang diễn ra.

Các tài liệu mới thu được cũng cho thấy Huawei bắt đầu tìm cách che giấu mối quan hệ với Skycom, sau khi Reuters đưa tin vào tháng 12/2012 rằng, Skycom đã đề nghị bán ít nhất 1,3 triệu euro thiết bị máy tính Hewlett-Packard – bị cấm vận cho nhà điều hành điện thoại di động lớn nhất của Iran vào cuối năm 2010. Tháng 1/2013, một báo cáo thứ hai của Reuters đã mô tả cách Huawei có mối quan hệ tài chính chặt chẽ và các liên kết khác với Skycom, bao gồm cả việc bà Mạnh Vãn Châu đã làm việc trong ban giám đốc của Skycom từ tháng 2/2008 đến tháng 4/2009.

Trả lời tại thời điểm báo cáo của Reuters, Huawei cho biết Skycom là một trong những “đối tác địa phương lớn” và mối quan hệ giữa Huawei và Skycom là “một quan hệ đối tác kinh doanh bình thường”.

Nhưng một tài liệu nội bộ của Huawei mà Reuters mới thu được từ văn phòng Iran của công ty Trung Quốc, có ghi mốc thời gian là ngày 28/3/2013, cho thấy Huawei kiểm soát Skycom. Tài liệu bằng tiếng Trung Quốc tuyên bố: “Sau khi cân nhắc việc tuân thủ thương mại, văn phòng đại diện của A2 đang cố tìm cách tách Skycom và Huawei.” A2 là mã của Huawei cho Iran, theo cáo trạng của Hoa Kỳ.

Tài liệu cũng lưu ý rằng Huawei đã cài một trong những nhân viên của mình để quản lý Skycom ở Iran nhằm tránh những rủi ro từ truyền thông. Huawei đã đưa ra quyết định khẩn cấp về việc bổ nhiệm Hu Mei làm tổng giám đốc của Skycom tại Iran, có hiệu lực từ ngày 10/3/2013, tài liệu lưu ý. Hu là giám đốc của Skycom và cũng được liệt kê là nhân viên của Huawei trong một thư mục nội bộ của Huawei.

Tài liệu cũng nêu chi tiết về cách Huawei nhanh chóng nhận ra một lỗ hổng trong việc đưa Hu phụ trách Skycom. Hu từng làm việc tại trụ sở của Huawei ở Trung Quốc, và phụ trách giải quyết các vấn đề kinh doanh trên mặt đất ở Iran, tài liệu nêu rõ. Vì vậy, Huawei đã quyết định bổ nhiệm “một nhân viên Trung Quốc quen thuộc với Iran” để quản lý văn phòng Tehran của Skycom, tài liệu cho thấy.

Reuters thông qua tài liệu cho biết, Huawei quyết định bổ nhiệm Song Kai, phó đại diện văn phòng tại Iran, lên điều hành Skycom tại Iran. Ông Song đã được thông báo về quyết định này trong một tin nhắn nội bộ của Huawei: “Vui lòng cập nhật sơ yếu lý lịch của bạn,”- Song đã được hướng dẫn.

Tin nhắn nói rằng sự thay đổi đã được chấp thuận bởi một người đàn ông tên Lan Yun, người được xác định là “đại diện chính” cho văn phòng Iran của Huawei.

Hu, Song và Lan đều không thể đưa ra bình luận nào.

Bảng thuyết trình bằng Powerpoint

Trả lời các bài báo của Reuters năm 2012 và 2013, một số ngân hàng phương Tây đã hỏi Huawei về mối quan hệ của họ với Skycom. Trong đó bao gồm PLC HSBC Holdings, nơi cả Huawei và Skycom đều có tài khoản ngân hàng.

HSBC từ chối bình luận về câu chuyện này.

Vào tháng 8/2013, bà Mạnh Vãn Châu đã gặp phó giám đốc ngân hàng toàn cầu của HSBC cho khu vực châu Á -Thái Bình Dương. Trong cáo trạng của Hoa Kỳ, bà bị buộc tội đã đưa ra nhiều tuyên bố sai lệch liên quan đến quyền sở hữu và quyền kiểm soát Skycom của Huawei.

Bà Mạnh đã trình bày bằng PowerPoint trong cuộc họp cho biết Skycom chỉ là đối tác kinh doanh của Huawei.

Các tài liệu mới thu được cho thấy Huawei sớm tham gia trực tiếp vào việc đóng cửa Skycom.

Trong một lá thư ngày 2/11/2013, Song, nhân viên Huawei được chỉ định quản lý Skycom, nói với một khách hàng lớn của Iran rằng Skycom đã quyết định hủy bỏ và chấm dứt các hoạt động kinh doanh của mình và giải thể công ty chi nhánh ở Iran. Bức thư của Song được gửi tới một phó chủ tịch của nhà điều hành điện thoại di động lớn nhất của Iran, Công ty truyền thông di động của Iran, MCCI.

MCCI không đưa ra bình luận nào.

Ngày hôm sau, Skycom, MCCI và một công ty mới của Huawei – Huawei Technologies Service (Iranian) Co Ltd – đã ký một thỏa thuận. Nó tuyên bố rằng Skycom đã lên kế hoạch chuyển hợp đồng của mình sang thực thể mới của Huawei. Thỏa thuận liệt kê 8 hợp đồng trị giá tổng cộng 44,6 triệu euro (khoảng 50 triệu USD), với khoảng 34,6 triệu euro còn lại trên đó. Bất kỳ khoản tiền nào còn nợ Skycom sẽ được trả cho đơn vị Huawei sau khi hoàn tất hợp đồng.

“Tất cả các bên phải hứa rằng hợp đồng ba chiều này luôn được giữ bí mật,” thỏa thuận ghi rõ 

Thiện Thành (Theo CNA)