Phát hiện hồ trên sao Hỏa có thể là dấu tích của cuộc sống cổ đại

Mặc dù bây giờ trên sao Hỏa không có nước, thế nhưng “hành tinh đỏ” đã từng bị nhấn chìm trong các đại dương hàng tỷ năm trước. Và ở đâu có nước, ở đó có sự sống.

Cách đây 3,6 tỷ năm, sao Hỏa đã từng có một đợt sóng nước bề mặt lần thứ 2, tức là 200 triệu năm sau khi các nhà khoa học cho rằng đó là lần cuối cùng sao Hỏa có nước. Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu, thứ nước này tồn tại ở một khu hồ bên trong vùng lưu vực gần xích đạo của sao Hỏa, cách tàu thăm dò sao Hỏa Opportunity rover của NASA 100 dặm.

Miệng núi lửa ở Meridiani Planum, nơi các nhà khoa học tìm được bằng chứng về vùng hồ trẻ nhất trên sao Hỏa

Đây là khu hồ trẻ nhất và do đó có thể đây là nguồn nước duy nhất còn sót lại từng tồn tại trên sao Hỏa. Theo ông Brian Hynek, người đứng đầu công trình nghiên cứu tại Viên nghiên cứu Khí quyển và Vật lý vũ trụ Đại học Colorado, khám phá này sẽ giúp các nhà khoa học tìm hiểu thêm về cuộc sống trước kia trên sao Hỏa: “Tìm được một nguồn nước gần đây nhất trên sao Hỏa là một điều tích cực vì từ đó chúng ta có thể tìm hiểu thêm về sự sống có thể từng tồn tại trên hành tinh này. Khi cái hồ này còn nước trên trái đất cũng từng có sự sống, vì thế có thể nói rằng từng có sự sống của các vi sinh vật trên sao Hỏa và đây có thể là một nơi phù hợp để sinh sống”.

Các nhà khoa học đang tìm hiểu về tuổi cũng như nguồn gốc của hàng trăm loại muối trầm tích dọc khắp sao hỏa nhằm tìm hiểu xem có bao nhiêu nước từng tồn tại trên bề mặt hành tinh này.

Hynek cho biết: “Giống như trên trái đất, khi muối còn đọng lại ở đâu đó, điều đó có nghĩa là nước cũng từng tồn tại ở khu vực này. Vì thế có những đầu mối cho thấy nước từng tồn tại ở một dạng nào đó”.

Để tính toán tuổi của các loại muối trầm tích là một việc khó khăn. Các nhà khoa học xác định tuổi của bất cứ thứ gì trên sao Hỏa bằng cách đếm số lượng và đo kích cỡ của các hố thiên thạch trong khu vực. Sau đó, họ sẽ đem so sánh thông tin này với các vùng tương tự trên mặt trăng nơi các nhà khoa học đã có thể ước tính được tuổi khá chính xác.
Thế nhưng gió đã bào mòn nhiêu khu vực nơi có muối trầm tích khiến việc xác định tuổi gặp nhiều khó khăn. Báo cáo này là báo cáo đầu tiên các nhà khoa học có thể tính toán tuổi của các loại muối trầm tích một cách khá tự tin.

Sử dụng các hình ảnh chụp bởi Mars Reconnaissance Orbiter (vệ tinh nhân tạo thứ 4 được đặt tại sao Hỏa từ năm 2006), nhóm đã nghiên cứu được địa hình và địa lý xung quanh vùng lưu vực. Họ tìm thấy bằng chứng chỉ ra rằng, khi còn hoạt động, hồ đã mở rộng đủ để tràn nước vào phần vành của khu lưu vực và tạo nên những đường rãnh.

Các nhà nghiên cứu đã lần theo dấu vết của các rãnh này tới khu đồng bằng hình thành từ nham thạch núi lửa cách đó hàng trăm dặm có khoảng 3,6 tỷ năm tuổi. Các rãnh nước này cắt ngang khu đồng bằng vì vậy chúng phải hình thành sau. Điều này có nghĩa là khu hồ chưa đến 3,6 tỷ năm tuổi.

Sự sống nằm trong muối

Đồng muối Bonneville Salt Flats tại Utah, Mỹ, nơi có những trầm tích muối tương tự như trên sao Hỏa

Hiện nay, các nhà khoa học chưa có kế hoạch đặt chân tới khu vùng hồ để để tìm kiếm sự sống. Nhưng ông Hynek hy vọng rằng nhờ báo cáo của mình, các tàu khám phá sao Hỏa của NASA năm 2020 sẽ ghé thăm khu vực này.

Hynek cho biết: “Khi nước bốc hơi, sẽ có rất nhiều vi sinh vật cũng như chất hữu cơ còn tồn tại trong muối và được bảo quản trong suốt một thời gian dài. Mặc dù từng có chất lỏng trong khu lòng hồ nhưng có nhiều hiếu tố khác quyết định việc liệu có hay không có sự sống tồn tại ở đây. Nồng độ muối, axit, oxy và chất dinh dưỡng trong thức ăn cũng là những yếu tố quan trọng.