Những câu hỏi quanh sự “biến mất” của Putin

Hiện chưa thể rõ Putin đi đâu, hay sự “biến mất” này của ông nhằm mục đích gì. Chỉ có thể nói rằng, nước Nga đang đối mặt với một sự thiếu minh bạch và người dân Nga đang rất quan tâm đến tình trạng của người đứng đầu đất nước.

Người tiền nhiệm của Putin, cố Tổng thống Boris Yeltsin, cũng đã từng “biến mất” trước công chúng không ít lần. Ông Yeltsin là một người thích uống rượu và có vấn đề về tim. Sức khỏe của ông đã trở thành một vấn đề đặc biệt nghiêm trọng trước khi diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống năm 1996, cuộc bầu cử mà ông phải chạy đua với một đối thủ rất mạnh. Không lâu trước khi diễn ra bỏ phiếu, Yeltsin bị một cơn đau tim và các trợ lý của ông buộc phải “giấu” ông khỏi các cử tri.

Sau khi Yeltsin giành chiến thắng, các quan chức phụ trách về quan hệ công chúng và đối ngoại của điện Kremlin đã nghĩ ra những cách sáng tạo khi trả lời bất kỳ câu hỏi nào về sức khỏe của Yeltsin. Vào ngày 19/8/1996, khi được hỏi về sức khỏe của Tổng thống, phát ngôn viên Sergei Yastrzhembsky của Yeltsin đã đưa ra một câu trả lời “bất hủ” rằng, cái bắt tay của Yeltsin rất mạnh mẽ.

Hôm qua (12/3), một phóng viên của đài phát thanh Ekho Moskvy đã làm nhiều người nhớ lại chuyện xưa khi hỏi phát ngôn viên Dmitri Peskov của Putin về cái bắt tay của Tổng thống. Cái bắt tay của Putin có thể “khiến tay người khác vỡ vụn” – Peskov trả lời đầy vẻ hài hước.

Trước đây, Peskov chưa bao giờ phải xử lý sự vắng mặt đầy bất ngờ của ông chủ điện Kremlin. Putin là người luôn thể hiện là một người “có cái bắt tay mạnh mẽ”, thể hiện qua thân hình săn chắc và tràn đầy năng lượng. Trong suốt 15 năm cầm quyền, Putin chưa bao giờ “biến mất” trước công chúng đầy 1 ngày, ngoại trừ hai lần vắng mặt ngắn ngủi khi tàu ngầm Kursk bị đắm vào năm 2000 và khi những kẻ khủng bố bắt cóc hàng trăm con tin trong một nhà hát ở Moscow vào năm 2002. Hai sự kiện trên là những cuộc khủng hoảng lớn đối với Putin, nhưng về sau, ông đã vượt qua những “cơn chất động” tương tự khác mà không hề vắng mặt.

Tuy vậy, trong tháng 3 này, Putin lại “biến mất”. Lần gần đây nhất ông xuất hiện trước công chúng là vào hôm 5/3, trong cuộc gặp với Thủ tướng Italy Matteo Renzi ở Moscow. Kể từ đó, ông đã hủy các cuộc gặp với Tổng thống Belarus và Tổng thống Kazakhstan, lễ ký kết một hiệp ước với Nam Ossetia, và cũng không xuất hiện tại một cuộc họp các quan chức cấp cao của FSB – cơ quan tình báo nội địa Nga.

Tờ nhật báo RBC đã tiến hành một cuộc điều tra đối với lịch làm việc của Putin và tuyên bố đã phát hiện những điều thiếu nhất quán trên webiste Kremlin.ru. Theo tờ báo này, cuộc gặp giữa Putin và thống đốc vùng Karelia thuộc Tây Bắc nước Nga được đưa tin trên website là diễn ra vào ngày 11/3, nhưng thực chất đã diễn ra trước đó 1 tuần. Website của vùng Karelia đã đăng tin cuộc gặp này vào ngày 4/3.

Kremlin.ru nói, Putin đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Armenia Serzh Sargsyan.Website của Tổng thống Sargsyan cũng đưa ra thông tin như vậy. Theo điện Kremlin, cuộc điện đàm này là sự kiện duy nhất mà Putin tham gia trong ngày 12/3 – một lịch làm việc nhẹ nhàng tới mức bất thường đối với nhà lãnh đạo Nga luôn dồi dào năng lượng. Chẳng hạn, hôm 2/3, Krelin.ru đưa tin hai cuộc gặp làm việc của Putin với các quan chức Nga và một cuộc điện đàm với các nhà lãnh đạo Đức, Pháp và Ukraine.

Một điều đáng lo ngại là, không giống như thuộc cấp của Yeltsin – những người sẵn sàng thừa nhận Tổng thống không được khỏe, cho dù có bác bỏ sự nghiêm trọng trong tình trạng sức khỏe của ông chủ – phát ngôn viên Peskov phủ nhận “chắc nịch” về có điều gì đó không ổn với Putin. Sự phủ nhận này khiến những người theo trường phái thuyết âm mưu tha hồ đưa ra quan điểm.

Andrei Illarionov, một cựu trợ lý của Putin, cho rằng, có thể ông Putin đã bị lật đổ trong một cuộc đảo chính cung đình do chính những nhân vật thân tín – trong đó có Chánh văn phòng điện Kremlin Sergei Ivanov – gây ra.

Nhà báo Konstantin Remchukov, một người quen biết nhiều nhân vật cấp cao của điện Kremlin, thì đưa lên mạng Twitter tin đồn rằng, Igor Sechin – Giám đốc điều hành (CEO) hãng dầu lửa lớn nhất của Nga Rosneft, đồng thời là bạn thân của Putin – đang sắp mất việc. Điều này đồng nghĩa với việc Putin đang tiến hành một cuộc điều chỉnh lớn trong hàng ngũ thân tín của ông, hoặc chính bản thân Putin cũng đang gặp vấn đề.

Thậm chí, đã có hàng trăm bài viết trên mạng Twitter và Facebook cho rằng “Putin đã chết”.

Nhưng thị trường chứng khoán Nga, đồng Rúp, và trái phiếu Nga vẫn tăng điểm trong phiên giao dịch hôm qua. Ở Ukraine, dư luận cũng đang theo dõi sát những đồn đoán về việc ông chủ điện Kremlin bỗng dưng vắng mặt.

Bloomberg bình luận rằng, có thể nói, Putin đã khiến nước Nga rơi vào tình trạng ám ảnh bằng cách “biến mất” trước công chúng. Người Nga, bao gồm cả những người phản đối Putin, đang lo ngại về sự vắng mặt kéo dài 1 tuần của ông không khác gì những đứa trẻ không hiểu vì sao ông bố tự nhiên mất tích. Họ theo dõi website của điện Kremlin với những cảm giác lẫn lộn: không tin tưởng, lo sợ, và cả hy vọng. Họ tự hỏi liệu kim tự tháp quyền lực mà Putin đã xây dựng trong suốt nhiều năm có thể hoạt động nếu ông không có ở đỉnh tháp.

Ở nhiều quốc gia khác trên thế giới, hoạt động của nhà lãnh đạo thường xuyên được cập nhật. Lịch làm việc của Tổng thống Mãy Barack Obama luôn được đưa lên website của ông.Website của Thủ tướng Đức Angela Merkel là một dòng thông tin liên tục về sự xuất hiện của bà trước công chúng. Phát ngôn viên của các nhà lãnh đạo này không bao giờ giấu giếm khi nhà lãnh đạo cảm thấy không khỏe hoặc bị viêm họng.