“Ngôi nhà Việt Nam” tại Expo Milan: Có thật là nỗi nhục quốc thể?

“Cẩu thả, nhếch nhác ở ngôi nhà Việt Nam”

Cách đây ít ngày, bà N.T.O, chủ tịch của một hệ thống giáo dục Quốc tế tại Việt Nam đã có những phản ánh khi đến tham quan khu vực của Việt Nam tại Expo Milan: “Không có được một lá cờ cắm tại đây, ngoài lá cờ treo dọc của ban tổ chức phía trước để giới thiệu khu vực của từng quốc gia theo quy định chung. Cũng không có một tấm bảng nào để giới thiệu các thông tin tổng quan về đất nước.

Tầng trệt trưng bày lèo tèo một vài sản phẩm được giới thiệu là gốm Bát Tràng và sơn mài của Từ Sơn (Bắc Ninh). Một số bình, lọ giả cổ, tượng…. với vài thông tin giới thiệu chung chung, không rõ nguồn gốc. Một sân khấu nhỏ trưng bày vài loại nhạc cụ dân tộc. Khu vực ẩm thực phía sau bán vài món ăn không phải là đại diện ẩm thực VN. Thậm chí những suất ăn được bố trí theo kiểu “công nghiệp”.

Một “linh vật” được trưng bày tại gian hàng Expo Milan của Việt Nam

Tại lầu 1, trang phục của ma-nơ-canh quá cũ lại không phải của người Việt. Chân ma-nơ-canh lại không mang dép hay giày, có ma nơ canh còn bị cụt tay, đầu trọc trông rất phản cảm. Có một bộ trang phục áo dài duy nhất lại không phải là tà áo dài truyền thống của Việt Nam mà là kiểu áo dài cách tân với nút Tàu theo kiểu xường xám.

Một video clip 51 phút được trình chiếu để giới thiệu về nông nghiệp nhưng theo kiểu báo cáo thành tích. Trong đó, nhiều khuôn hình trích ra từ tư liệu hội thảo, họp tổng kết. Những sản phẩm thế mạnh của VN chỉ được mô tả hời hợt, không có điểm nhấn.

Bên cạnh đó, bà O cho rằng mình không nhận được thái độ phục vụ thân thiện, nhiệt tình của nhân viên Việt Nam tại Expo 2015.

Có thật là nỗi nhục Quốc thể?

Rất nhiều tranh cãi xảy ra xoay quanh vấn đề “ngôi nhà Việt Nam” tại Expo Milan 2015 có thật sự là hời hợt, trống rỗng; là “nỗi nhục Quốc thể” hay không?

Nhà báo Trương Anh Ngọc, hiện đang làm việc tại Ý nêu quan điểm: Người Việt đến thăm Nhà Việt Nam ở Expo và ngay lập tức chê bai là “nhục Quốc thể”, còn các bạn Tây, đối tượng phục vụ chính nghĩ sao thì không thấy ai hỏi cả? Quốc thể không thể là thứ đưa ra đá như đá quả bóng được. Ai đó có thể thất vọng vì nhìn không đẹp, ăn không ngon (như ở Việt Nam) nhưng không thể nói đó là “nhục Quốc thể” được. Có những cái hay thì cũng sẽ có những cái dở và chúng ta cần rút kinh nghiệm, nhưng nhìn các bạn Tây xếp hàng vào xem, mua đồ, xem thông tin du lịch… và phản ánh là họ thích thì chắc đấy không phải là “nhục Quốc thể”. Nếu chúng ta trực tiếp đến thăm “ngôi nhà Việt Nam” có lẽ chúng ta sẽ nghĩ khác”.

Phản ánh về những gian hàng ẩm thực nhà báo Trương Anh Ngọc cho rằng: “Tiêu chuẩn An toàn thực phẩm ở Expo rất cao và những quy định về an toàn cháy nổ, chống khủng bố rất gắt gao. Không phải người ta không muốn làm những cái đó để quảng bá, mà có những thứ cần phải tuân theo quy định của Ban tổ chức quốc tế…”

Khi người Việt đi ăn đồ Việt ở nước ngoài (mà lại thiếu nhiều gia vị khác nhau, do tiêu chuẩn ATTP mà Ban tổ chức áp đặt) và nấu cho người nước ngoài ăn, thì chắc chắn không thể ngon được bằng ăn ở Hà Nội hay Sài Gòn”.

Trang phục bày bán được cho là lai của …Tàu

Theo một bạn du học sinh tại Milano phản ánh: Tòa nhà của Việt Nam đã mô tả rất thân thiện và hợp chủ đề. “Tòa nhà triển lãm của Việt Nam được xây dựng bao trùm bởi các cây tre, bên ngoài được trang trí các chú rối nước, bên trong có các gian hàng trưng bày. Có phần biểu diễn của các nghệ sĩ mình đánh giá là rất xuất sắc”.

Tuy nhiên, về tổng thể người này cho rằng vẫn còn những tồn tại bất cập về cách bài trí, phân bổ thời gian, thái độ thiếu thân thiện của nhân viên: “Khách tham quan không đi vào trong ba khung giờ 11h, 3h và 6h chiều, thì thực sự tham quan gian hàng Việt Nam như kiểu ta đang đi vào một hội chợ mua bán hàng thủ công mỹ nghệ. Trong đó ta có thể ăn đồ ăn Việt Nam ở nhà hàng, và có thể xem ca nhạc vào 3 khung giờ trong ngày, nếu bạn đi vào buổi tối thì chả có gì để xem. Đi vào rồi đi ra, không có gì đáng coi cả….

Nếu ban tổ chức Expo Milano 2015 đã ra đề là dinh dưỡng cho nhân loại, nuôi sống toàn cầu, thì ít ra, một vài món ăn truyền thống của các vùng miền cũng phải được mang tới, và làm tại chỗ để cho các thực khách được biết đến quy trình làm một vài món ẩm thực truyền thống của đất nước nó ra sao? Sẽ là đòi hỏi quá đáng nếu yêu cầu một bữa buffet đặc sản 3 vùng miền, nhưng tối thiểu, trong khuôn viên triển lãm rộng như vậy, mà không có lấy nổi một chỗ nào đó cho một thứ đặc sản nào của Việt Nam, thì thật là đáng trách.

Một điều đáng phê bình nữa mà mình chứng kiến là cô nhân viên nhà hàng tuy mặc áo dài nhưng với tư thế, dáng ngồi thì không thể chấp nhận nổi, đi vội qua chỉ muốn cúi mặt thật thấp vì sự nhục nhã”.

Bạn Nghiêm Bình – một người có liên quan trực tiếp gian hàng Việt Nam ở Expo Milan lên tiếng: “Các bạn Tây có thể xếp hàng chờ hàng giờ liền để vào thăm nhà triển lãm Việt Nam thì “Người Việt Nam” lại phá hàng với lý do chỉ có một ngày ở triển lãm, vội. Khi các bạn Tây vui lòng tự lấy đồ ăn tại quầy (take away) thì người Việt Nam lại bắt bẻ nhân viên phải phục vụ tận bàn .Vậy quốc thể ở đây là gì ? Nhục hay không nhục?. Có những cái mắt thấy, tai nghe nhưng chưa hẳn là đúng. Phải ở tận nơi, cảm nhận trực tiếp mới có thể đánh giá được”.

Khẩn trương rà soát thực trạng ngôi nhà Việt

Trước nhưng thông tin trái chiều về sự sơ sài, nhếch nhác của ngôi nhà Việt Nam, trên tờ Văn hóa Thể thao, PGS. Phan Đình Tân – người phát ngôn Bộ VHTT&DL cho biết:

“Chúng tôi luôn coi ngôi nhà Việt Nam tại Expo Milan là ngôi nhà chung của tất cả chúng ta. Trong câu chuyện này, Bộ VH,TT&DL thật sự cầu thị và sẵn sàng tiếp thu mọi ý kiến đóng góp. Hoàn toàn không có những vấn đề về “lợi ích nhóm”, về cách phản ứng theo kiểu “nước đổ lá khoai” như một số người lo ngại”.

Một cảnh tham quan đông đúc trước “ngôi nhà Việt Nam” tại Expo Milan

Ông Tân cũng cho hay, “qua thông tin trên báo chí, chúng tôi đang yêu cầu các cơ quan có nhiệm vụ theo dõi, quản lý Ngôi nhà Việt Nam tại Expo 2015 khẩn trương thu thập thông tin và báo cáo đầy đủ, để từ đó đưa ra những chỉ đạo hợp lý”.

Ông Tân cũng cho rằng: “Đây mới là thông tin từ một phía. Song song với việc kiểm tra tình hình thực tế bên đó, sự khách quan trong ý kiến này cũng cần được tìm hiểu. Cũng phải đặt ra khả năng, những phản ánh này chỉ mang tính cá nhân vì chưa hài lòng với một ai đó trong những người phục vụ tại Ngôi nhà Việt Nam, hoặc việc phục vụ chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách.

Thực tế, nếu liệt kê, cũng có khá nhiều những đánh giá rất tích cực được đưa ra quanh hoạt động của Ngôi nhà Việt Nam tại Hội chợ quốc tế này, đơn cử như những lời khen của quốc tế về kiến trúc tòa nhà. Sau khi rà soát, những nhận xét tích cực ấy cũng cần được đưa tới dư luận – để mọi người không hiểu sai rằng ai đến ngôi nhà Việt Nam cũng thấy xấu, thấy tệ cả”

Trước đó, ngày 12/8, trong cuộc trao đổi với PV VietNamNet, ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế cũng khẳng định: “Chúng ta vẫn đang duy trì tốt ở Expo Milan 2015. Expo Milan diễn ra ở ngước ngoài nên việc mọi người chưa sang tham dự, xem và đánh giá,nhận xét là rất khó”.

Ống Khánh cho rằng: “Việc một độc giả tham dự họ có phản hồi như thế nào đó thì chúng tôi không rõ nhưng tôi khẳng định những công việc trên chúng tôi làm là theo đúng nội dung, kịch bản của ban tổ chức. Mình có kịch bản như thế nào thì sang đó tham dự mình phải tuân thủ theo như thế. Chúng tôi cũng luôn luôn duy trì việc kỷ luật ở đó chứ không phải không có”.

H.Thúy