Trong bản tin Tài chính – Kinh doanh của Đài Truyền hình Việt Nam phát hôm 17/8, biên tập viên Anh Quang đã gọi những người bán hàng rong là “sống ký sinh trùng” trên đường phố khiến nhiều khán giả phẫn nộ…

Vào ngày 17/8, nhiều khán giả xem bản tin Tài chính – kinh doanh phát trên VTV1 lúc 7h đã phản ứng vì biên tập viên gọi những người bán hàng rong là “sống ký sinh trùng”.

Cụ thể trong phần giới thiệu phóng sự, biên tập viên Anh Quang dùng lời dẫn như sau: “Dịch Covid-19 đã khiến cho những con phố du lịch hay là chủ yếu phục vụ khách nước ngoài tại TP.HCM trở nên tiêu điều. Và khi những con phố không còn sức sống, những gánh hàng rong, vốn được xem là sống ký sinh trùng trên những con phố này sẽ tồn tại ra sao?”.

Lời nói này của Biên tập viên VTV ngay lập tức đã nhận được nhiều ý kiến bày tỏ sự phẫn nộ của cộng đồng.

Ông Đinh Quang Tuyến, một người bán hàng rong ở Sài Gòn cũng bức xúc nói: “Hàng rong là một giải pháp kinh tế nhân sinh. Nó giúp nhẹ gánh cho chính phủ rất nhiều. Đáng lý ra, nếu là một chính phủ nghiêm túc thì phải có nghĩa vụ lo công việc cho họ. Nếu không thì phải lo trợ cấp xã hội cho họ. Còn đây họ không có đòi gì hết, họ tự xoay xở vượt qua khó khăn. Chính phủ phải cám ơn người bán hàng rong!

Hàng rong còn là một nét văn hóa nữa cơ chứ không hoàn toàn chỉ là kinh tế. Hàng rong không chỉ giúp cho chính phủ trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế mà nó còn là một nét văn hóa cần phải bảo tồn nữa cơ.”

VTV chỉnh lý cụm từ “ký sinh trùng” thành “ký sinh” trong bản tin trên web

Trao đổi với phóng viên liên quan đến sự việc trên, GS.TS Nguyễn Văn Hiệp, viện trưởng Viện Ngôn ngữ học phân tích: “Thứ nhất về mặt ngữ pháp, biên tập viên nói ‘người gánh hàng rong sống ký sinh trùng trên đường phố’ là sai. ‘Sống’ là động từ, ‘ký sinh trùng’ là danh từ, nếu nói ‘sống như ký sinh trùng’ thì được, còn nói ‘sống ký sinh trùng’ lại thành sai ngữ pháp. 

Thứ hai về mặt dùng từ, từ ký sinh trùng trong bản tin này được biên tập viên dùng với cách nói ẩn dụ. Nhưng đáng tiếc họ đã chọn từ không phù hợp. 

Từ ký sinh trùng còn có nghĩa biểu cảm mang hàm ý tiêu cực. Nói đến một người sống ký sinh vào người khác, ý là chê trách người đó chỉ hưởng thụ, không làm gì.

Người bán hàng rong phải bỏ sức lao động rất vất vả để kiếm sống, sao có thể nói họ ký sinh trên đường phố được? Nói như thế là xúc phạm họ…”.

Theo Thanh Niên, trước những phản ứng gay gắt của cộng đồng mạng, trong clip bản tin này trên trang web vtv.vn, lời nói của biên tập viên đã được chỉnh sửa lại. Cụm từ “ký sinh trùng” đã được chỉnh lại là ký sinh.

Chuyên gia cho rằng VTV nên có lời xin lỗi 

Liên quan đến việc MC VTV gọi người bán hàng rong là “sống ký sinh trùng”, luật sư Đặng Trọng Dũng nói rằng, những người bán hàng rong là những người có lòng tự trọng. Họ tự tìm đường mưu sinh, không là gánh nặng cho xã hội. Nên tôn trọng họ. 

“Nhiều người bán hàng rong nuôi con ăn học đến nơi đến chốn. Có lẽ việc VTV nên làm là xin lỗi về điều này. Đó là điều mà dư luận đang đòi hỏi”, luật sư Dũng cho hay.

Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ Phạm Quỳnh Hương nói: “Theo tôi, nếu VTV sơ suất thì nên có lời giải thích và xin lỗi. Làm được như thế thì rất tốt nhưng ở Việt Nam thì xưa nay người ta rất sợ mắc lỗi nên người ta ngại chuyện xin lỗi, vì xin lỗi có nghĩa là mình nhận có lỗi.

Cứ như vậy mà người mắc lỗi thường có xu hướng né tránh hoặc lờ đi để không phải xin lỗi. Tôi cũng đang trông đợi xem VTV sẽ ứng xử như thế nào. Hy vọng là họ biết xin lỗi!”

Lỗi chỉ của biên tập viên, VTV không có trách nhiệm?

Liên quan đến thông tin này, trên trang facebook được cho là của BTV Nguyễn Anh Quang đã có lời xin lỗi.

“Trong lúc dẫn bản tin sáng nay về câu chuyện mưu sinh của các gánh hàng rong tại TPHCM thời dịch COVID-19, do sơ suất, tôi đã đọc nhịu 1 câu dẫn, khiến khán giả xem truyền hình bị hiểu sai nội dung muốn truyền tải, gây ra những sự phản cảm không đáng có.

Đây hoàn toàn là sai sót của cá nhân tôi trong quá trình truyền tải thông tin tới khán giả. Trong khi nội dung của phóng sự là góc nhìn chia sẻ, đồng cảm với những người bán hàng rong vất vả mưu sinh, chứ không có bất kỳ một ý coi thường nào.

Hiện cá nhân tôi đã viết bản tường trình và nhận các hình thức xử lý kỷ luật của cơ quan. Một lần nữa tôi mong nhận được sự lượng thứ của quý vị khán giả”, biên tập viên Nguyễn Anh Quang viết.

VTV từng nhiều lần vi phạm đạo đức nghề nghiệp, bị phạt do đăng phóng sự sai sự thật

Theo RFA, trước đó, VTV từng bị phạt 50 triệu vì đã đăng tải phóng sự sai sự thật. 

Cụ thể, ông Hoàng Vĩnh Bảo, Cục trưởng Cục phát thanh truyền hình và thông tin điện tử đã ký quyết định xử phạt VTV số tiền 50 triệu đồng và phải công khai cải chính phóng sự có tên “Cây chổi quét rau” vì phóng sự này hoàn toàn sai sự thật và có dấu hiệu sửa đổi, cố tình bóp méo lời người được phỏng vấn.

Phóng viên Phạm Thị Phương của đài VTV3 đã dàn dựng cho người dân cầm chổi quét trên một luống rau tươi của người khác và nói rằng do dư luận sợ rau xanh non là rau được tưới hóa chất nên phải cầm chổi quét cho rau thủng lổ giống như rau sạch cho dễ bán.

Người nông dân này khi xem chương trình phát sóng đã trình báo với cơ quan chức năng việc bà bị dàn dựng để quay phim mà không biết việc làm này gây nguy hại cho người trồng rau sạch tại địa phương nơi bà cư ngụ.

Là kênh truyền hình của nhà nước nhưng VTV đã nhiều lần vi phạm đạo đức nghề nghiệp và bị dư luận lên án nặng nề. Vụ gần đây nhất là lấy cắp chương trình video của anh Bùi Minh Tuấn trên YouTube và bị tổ chức này cấm VTV không được tham gia vào chương trình của họ nữa.

Vũ Tuấn (t/h)