Liệu Thái Lan có ‘nẫng tay trên’ của Việt Nam trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung?

Thái Lan đang mở rộng vòng tay chào đón các công ty Trung Quốc đang chạy trốn khỏi cuộc chiến thương mại với Tổng thống Donald Trump. Quốc gia này có các khu vực có triển vọng thu hút sự đầu tư đặc biệt và chính sách ưu đãi thuế cũng có thể mang lại lợi thế vượt qua nước láng giềng có chi phí thấp như Việt Nam.

Bangkok hy vọng rằng động thái này của mình sẽ bù đắp sự suy giảm lợi nhuận trong lĩnh vực xuất khẩu và du lịch, nhưng các nhà phân tích kinh tế cảnh báo, việc điều chỉnh thuế suất có thể không đủ để làm lu mờ kế hoạch của Hiệp định lao động giá rẻ và thương mại tự do với các đối tác toàn cầu, chẳng hạn như Liên minh châu Âu.

Các biện pháp này được chứa trong gói kích thích kinh tế được gọi là “Thai Lan Plus”, đã được chính phủ Thái Lan phê duyệt vào tuần trước.

“Gói kích cầu mới này bao gồm các biện pháp toàn diện sẽ nâng cao sức hấp dẫn của Thái Lan như là một địa điểm đầu tư, bao gồm khuyến khích tăng tốc đầu tư, các biện pháp tài chính hỗ trợ phát triển nhân lực [khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học], bãi bỏ quy định và cải thiện các dịch vụ trước và sau đầu tư “, Kobsak Pootrakool, phó tổng thư ký của thủ tướng tuyên bố trong một tuyên bố chính thức từ hội đồng quản trị. “Chúng tôi tự tin rằng những ưu đãi này sẽ giúp chúng tôi có lợi thế cạnh tranh hơn Việt Nam”.

Nội các kinh tế của Thái Lan và Hội đồng đầu tư hy vọng sẽ thu hút 100 công ty đầu tư vào nước này và các công ty Trung Quốc là mục tiêu chính của họ.

Được biết, mức thuế thu nhập doanh nghiệp hiện tại của Thái Lan là 20%, giống như ở Việt Nam, và họ đang cung cấp cho các công ty trong Hành lang kinh tế phía Đông, một đặc khu kinh tế, các điều kiện hấp dẫn như miễn thuế trong 13 năm đầu tiên và giảm 50% cho 5 năm tới.

Tuy nhiên, theo gói mới này thì chỉ các dự án đầu tư có trị giá ít nhất 1 tỷ baht (32,6 triệu USD) mới được cấp thêm 5 năm giảm thuế 50%. Và thỏa thuận này còn tùy thuộc vào điều kiện các công ty thực hiện đầu tư vào tháng 12/2021.

Các công ty khoa học và công nghệ cũng có thể được khấu trừ thuế cùng chi phí đào tạo và tuyển dụng. Các công ty đầu tư vào hệ thống tự động hóa cũng sẽ được cấp một loạt các khoản khấu trừ bổ sung.

Kobsak cho biết chính sách này là phù hợp với Chính sách miền Nam mới của Hàn Quốc, Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Nhật Bản và Hoa Kỳ, và Chính sách Hướng Đông của Ấn Độ.”

 Thái Lan cũng có lợi thế là một trung tâm kết nối các quốc gia Đông Nam Á, Kobsak nói.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu Thái Lan Plus có đủ sức dẫn đầu Việt Nam, vốn đã cám dỗ nhiều công ty Trung Quốc tìm nơi trú ẩn từ thuế quan của Hoa Kỳ để di dời nhờ vào sự kết hợp giữa chi phí lao động thấp và nhân lực dồi dào.
Nonarit Bisonyabut, một thành viên cao cấp tại Viện nghiên cứu phát triển Thái Lan, cho biết Thái Lan Plus sẽ có lợi cho các công ty công nghệ cao trong các lĩnh vực như bảo trì hàng không, kho bãi và hậu cần, nhưng nó có thể không đủ để lôi kéo các công ty quốc tế đang tìm kiếm cơ sở sản xuất ở Đông Nam Á.

“Chi phí lao động của Việt Nam tương đối rẻ hơn và có nguồn cung lao động lớn hơn so với Thái Lan. Nhưng lợi thế của Thái Lan nằm ở vị trí chiến lược ở trung tâm của các nước CLMV [Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam].”

Siwat Luangsomboon, nhà phân tích kinh tế tại Trung tâm nghiên cứu Kasikorn, đồng ý rằng chi phí lao động Thái Lan tương đối cao, có nghĩa là giảm thuế là không đủ để lôi kéo các nhà đầu tư ra khỏi Việt Nam.

“Các mục tiêu trọn gói của nhiều công ty nước ngoài là sản xuất thâm dụng lao động. Nhiều công ty đã thành lập các cơ sở sản xuất ở Thái Lan như Sony hay Delta Electronics sẽ tìm thấy các gói đầu tư giúp họ mở rộng chương trình nhưng điều đó có thể không đủ hấp dẫn đối với các công ty chưa có cơ sở ở Thái Lan.

Một số người khác thì tỏ ra lạc quan hơn. Bà Jareeporn Jarukornsakul, giám đốc điều hành tập đoàn WHA, quản lý 10 khu công nghiệp ở Thái Lan, cho biết “Thái Lan Plus” cung cấp một cơ hội kịp thời để các công ty có mong muốn đầu tư sẽ được hưởng lợi từ sự sụp đổ của chiến tranh thương mại.

Bà Jareeporn cho rằng, trong khi nền kinh tế Thái Lan đang chậm lại do cuộc bầu cử quốc gia vào đầu năm nay, thì chính sách này hiện đại diện cho “phương hướng kinh tế rõ ràng của chính phủ”.

“Trong 2 năm qua, các nhà đầu tư từ Trung Quốc đại lục và Đài Loan đã bày tỏ sự quan tâm sâu sắc đến việc đầu tư vào Thái Lan khi họ mở rộng kinh tế và đối mặt với chi phí đang ngày càng gia tăng” Jareeporn nói.

“Cuộc thương chiến Mỹ-Trung là một chất xúc tác cho các nhà đầu Trung Quốc và các nhà đầu tư từ các quốc gia khác hoạt động tại Trung Quốc tìm một địa điểm làm ăn mới.”
Được biết, vào tháng trước, WHA đã ký một thỏa thuận với Golden Egret Concrete carbide, một công ty con của Công ty hợp kim đặc biệt Hạ Môn Golden Egret thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc, để mua đất và cho thuê một nhà máy xây dựng sẵn trong 3 năm như một phần của khoản đầu tư 2,5 tỷ baht từ nhà sản xuất bột vonfram, cacbua xi măng và dụng cụ cắt trong ba đến bốn năm tới.
“Công ty này đang cho thuê lại nhà máy sản xuất trong khi chờ đợi nhà máy của mình được xây dựng ở Thái Lan ”, Jareeporn cho hay, “họ không thể đủ khả năng chi trả nếu tạm dừng xuất khẩu sang các nước khác, chẳng hạn như Mỹ.”
Bà Jareeporn Jarukornsakul cũng cho biết, các công ty Trung Quốc thuộc lĩnh vực điện tử, ô tô và sản phẩm tiêu dùng đều bày tỏ sự quan tâm đến việc chuyển cơ sở sản xuất sang Thái Lan cùng với cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực của đất nước có nghĩa là nó sẽ tách biệt khỏi Việt Nam, Campuchia và Myanmar, vốn đều dựa vào chi phí lao động giá rẻ hơn nhằm thu hút đầu tư.

Trong khi một số nhà phân tích hy vọng Thái Lan Plus có thể thúc đẩy tăng trưởng GDP hàng năm vượt quá 3% – trong 2 quý vừa qua, nhưng nó đã chậm lại ở mức 2,8% và 2,3%, tốc độ tăng trưởng chậm nhất trong 5 năm qua. Tuy nhiên, bà Jareeporn cho rằng bất kỳ sự gia tăng nào cũng đều không thể nhìn thấy trong Ngắn hạn.

Theo đó, Thái Lan đã bỏ lỡ mục tăng tiêu thuế giá trị gia tăng (VAT) vào tháng 6 và tháng 7, với doanh thu giảm xuống lần lượt là 5,6% và 9,1%. Bộ phận doanh thu đổ lỗi cho việc thu hóa đơn VAT từ hàng hóa nhập khẩu thấp hơn so với thời gian trước.

Tuy nhiên, bà Jareeporn lưu ý rằng việc mua đất thường mất từ ba đến sáu tháng. Các công ty nước ngoài cũng phải chờ phê duyệt từ Ban Đầu tư và [chuyển quỹ quốc tế] và điều này có thể mất chút thời gian.

Được biết, cả Việt Nam và Thái Lan đều không phải là quốc gia duy nhất trong khu vực cạnh tranh đầu tư nước ngoài trong bối cảnh suy thoái toàn cầu. Vào đầu tháng 9 này, Indonesia đã công bố kế hoạch cắt giảm thuế doanh nghiệp từ 25% xuống còn 20% bắt đầu từ năm 2021 và với tỷ lệ giới hạn 17% đối với các công ty có niêm yết cổ phiếu. Indonesia cũng tuyên bố sẽ thực hiện một đợt đại tu thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập và thuế chung.

Thiện Thành (Theo South China Morning Post)