Huyền thoại về nàng tiên cá trong nền văn hoá Nhật Bản

Chúng ta hầu hết biết đến “nàng tiên cá” qua truyện cổ của Andersen, nhưng ít ai biết rằng những “mỹ nhân ngư” cũng rất nổi tiếng ở Nhật Bản. Tuy nhiên, họ lại có nhiều đặc điểm khá khác biệt so với những người “bạn” ở phương Tây.

Ở nước Nhật, ningyo hay gyojin có nghĩa là người cá. Đây là một sinh vật trong dân gian Nhật Bản, được cho là tương tự với các nàng tiên cá trong truyền thuyết phương Tây.

Mặc dù có sự giống nhau trong quan niệm, tức là ningyo và nàng tiên cá là sinh vật có cả “đặc tính” trên đất liền và biển cả, nhưng hai loại “tiên cá” này thực tế khá khác nhau.

Ví dụ, trong văn học dân gian phương Tây, nàng tiên cá thường được coi là xinh đẹp, quyến rũ, có thể thu hút những người đàn ông đến tận khi cái chết chia lìa họ.

Nhưng đối với các ningyo Nhật Bản lại không có những câu chuyện ‘tiêu chuẩn’ như vậy. Họ là những sinh vật không chỉ khác về cách chúng ta nhìn nhận, mà còn ở cách họ tương tác với con người.

Vẻ ngoài khác biệt

Không như các “bạn” phương Tây của họ, những “nàng tiên cá” Nhật Bản nói chung ít thu hút hơn. Họ thường được miêu tả như những sinh vật nửa trên giống khỉ và nửa dưới giống một con cá. Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về ningyo là truyền thuyết về “Nàng tiên cá Fiji”.

Thậm chí, có những ningyo hoàn toàn khác biệt so với các nàng tiên cá ở phương Tây. Ví như, người ta cho rằng trong các truyền thuyết ở một số địa phương, nhiều ningyo có phần thân trên hoàn toàn không giống người hoặc vượn. Thay vào đó, họ chỉ có phần đầu hình người hoặc vượn hay bò sát gắn với phần thân cá.

Đôi khi có một số người còn miêu tả những “mỹ nhân ngư” của Nhật Bản một cách lố bịch và dữ tợn với những chiếc răng nanh nhọn hoắt.

Ngoài ra, dân gian Nhật Bản còn nhắc đến một kiểu ningyo được gọi là amabie hay amabiko. Họ miêu tả ningyo này có những cái mỏ như loài chim, và được bao phủ bởi các lớp vảy từ cổ xuống.

Những khả năng thần bí

Ningyo được cho là có nhiều khả năng thần bí. Chẳng hạn người dân quan niệm rằng nước mắt của những “nàng tiên cá” này có thể biến thành những viên ngọc trai tuyệt đẹp, hay một số ningyo như amabie có khả năng tiên đoán được tương lai.

Trong một câu chuyện được ghi lại vào thế kỷ 19, một nàng tiên cá đã xuất hiện và tiên tri về mùa màng bội thu, dịch bệnh và cả cách phòng ngừa.

Một số nàng tiên cá ở Nhật được cho là có khả năng thay đổi hình dạng. Đây là một khả năng mà “mỹ nhân ngư” sử dụng để quyến rũ những người đàn ông xuống biển và “gieo rắc” cái chết kì lạ cho họ.

Người Nhật xưa rất tin tưởng vào sức mạnh siêu nhiên của những nàng tiên cá. Họ còn có quan niệm rằng nếu ăn được thịt của những ningyo đó thì có thể “trường sinh bất tử” hoặc ít nhất là kéo dài tuổi thọ.

>>> Nàng tiên cá – Truyền thuyết và những câu chuyện có thật trong lịch sử

Những tích cổ về nàng tiên cá ở Nhật Bản

Người Nhật xưa rất tin vào sự tồn tại của ningyo, và họ thậm chí còn có bằng chứng cụ thể cho sự tồn tại của những người cá này. Đền Tenshou-Kyousha ở Fujinomiya hiện đang bảo tồn một thi thể được cho là của một ningyo.

Theo truyền thuyết, một hoàng tử của Nhật đã từng tình cờ bắt gặp một ningyo. Khi sinh vật này sắp chết đã nói với hoàng tử về việc tại sao mình lại trở thành một “người cá” như vậy.

Miếu thờ một ningyo tại đền Tenshou-Kyousha. (Ảnh: Beautymaiden)

Ningyo này đã từng là một ngư dân. Chính vì sự xâm phạm vùng biển kỳ bí để đánh bắt cá nên anh ta đã phải hứng chịu một lời nguyền và trở thành “người cá”.

Người ngư dân đã học được một bài học đắt giá và mong muốn hoàng tử tìm một ngôi đền, nơi phần còn lại của ông có thể được bảo tồn ở đây. Điều đó sẽ khiến những người nhìn thấy thân thể của ông được nhắc nhở về tính bất khả xâm phạm vào một số nơi linh thiêng trong cuộc sống.

TinhHoa tổng hợp