Dịch viêm phổi Vũ Hán: 3 biến thể nCoV mới tại Việt Nam nguy hiểm như thế nào?

Theo các bác sĩ, những bệnh nhân mắc viêm phổi Vũ Hán (Covid-19) trong đợt bùng phát các biến chủng SARS-CoV-2 mới tại Việt Nam không có triệu chứng rõ ràng nhưng tỷ lệ bị viêm phổi nhiều hơn.

Theo Zing, đợt bùng phát dịch viêm phổi Vũ Hán mới lần này đã đánh dấu cho sự tăng vọt chưa từng có các bệnh nhân Covid-19 và cũng là thời điểm Việt Nam cùng lúc ghi nhận 3 biến chủng virus mới.

Biến thể A.23.1 từ Rwanda, Châu Phi ghi nhận tại TP.HCM

Đây là biến chủng virus mới nhất mà Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (Hà Nội) phát hiện sau khi giải trình tự gen mẫu bệnh phẩm của các công nhân bốc xếp tại sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM). 

Chủng A.23.1 được ghi nhận lần đầu tiên ở Rwanda, Châu Phi và chưa từng xuất hiện tại Đông Nam Á trước đó. Việt Nam là quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á ghi nhận bệnh nhân Covid-19 nhiễm biến chủng này.

Đến thời điểm hiện tại, bản thân biến chủng A.23.1 vẫn là một bí ẩn với giới khoa học toàn cầu. Tại Uganda, số người nhiễm biến chủng này tăng đột biến. Giới chuyên gia đã lên tiếng cảnh báo về làn sóng Covid-19 có thể đang âm thầm phát triển vì biến chủng virus này.

Ngoài Rwanda, A.23.1 cũng được phát hiện ở một số ít nước khác trên thế giới như Mỹ, Ả Rập, Australia, một số quốc gia tại Châu Âu như Anh và Đan Mạch. Tuy nhiên, các nhà khoa học chưa phát hiện những dấu hiệu diễn biến bất thường ở các quốc gia này.

Qua quá trình nghiên cứu, nhà nghiên cứu Daniel Lule Bugembe (Trung tâm Nghiên cứu MRC/UVRI & LSHTM của Uganda và cộng sự) phát hiện biến chủng A.23.1 chứa một số đột biến tương đồng với chủng B117 của Anh là P681H và E484K. Trong đó, nhờ đột biến P681H, biến chủng A.23.1 đã có cơ chế hoạt động tương tự biến chủng virus của Anh.

Trong khi đó, đột biến E484K đã từng được cảnh báo có thể kháng vắc xin. Nó cũng đã xuất hiện trong biến chủng từ Nam Phi.

Đến nay, nguồn gốc chính xác của những người nhiễm biến chủng A.23.1 vẫn chưa thể xác định.

Theo Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, có thể biến chủng virus này thâm nhập qua tiếp xúc của một số nhân viên sân bay Tân Sơn Nhất với thợ máy, nhân viên của chuyến bay chở hàng từ một số nước khác. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng mầm bệnh xâm nhập từ bên ngoài vào sân bay.

Biến thể B1351 từ Nam Phi ghi nhận trên chuyên gia nhập cảnh

Biến chủng B1351 lần đầu tiên được ghi nhận tại Nam Phi và đang là chủng được các chuyên gia y tế đặc biệt quan tâm. 

Những nghiên cứu gần đây cho thấy biến chủng B1351 có khả năng trốn thoát trước kháng thể trong huyết tương của những người mắc Covid-19 trong đợt lây nhiễm đầu tiên, khiến các nhà khoa học lo ngại rằng các loại vắc xin hiện tại sẽ kém hiệu quả hơn.

Carolyn Williamson (người đứng đầu bộ phận virus học tại Đại học Cape Town, Nam Phi) cho biết, cô cùng các đồng nghiệp đã phát hiện ra 8 đột biến đặc biệt ở biến chủng này. Trong đó, 3 đột biến được cho là góp phần tăng khả năng lây nhiễm của virus.

B1351 còn chứa đột biến E484K được cho rằng có thể làm giảm 10 lần hiệu quả của một số kháng thể.

Tại Việt Nam, ca nhiễm biến chủng B1351 từ Nam Phi là chuyên gia nhập cảnh. Ca bệnh này được Bộ Y tế ghi nhận ngày 24/12/2020, là BN 1422 (25 tuổi, chuyên gia từ Nam Phi), hiện đang được cách ly, điều trị tại BV Bệnh nhiệt đới Trung ương cơ sở Đông Anh (Hà Nội).

Trong số các ca bệnh nhiễm biến chủng virus mới của đợt bùng phát này, đây là trường hợp duy nhất nhiễm biến chủng B1351 từ Nam Phi và cũng là người nước ngoài. 

Biến thể B117 từ Anh gây dịch tại Hải Dương, Quảng Ninh

Biến chủng B117 (hay VOC 202012/01) được phát hiện lần đầu tiên tại Anh và nhanh chóng xuất hiện trên hàng loạt bệnh nhân nCoV tại Việt Nam. Ca bệnh đầu tiên tại Việt Nam nhiễm biến chủng này là BN 1435 (nữ, 45 tuổi, trú tại Trà Vinh). 

Chủng virus gây bệnh cho BN 1435 cũng có đột biến D614G – chủng lây lan nhanh cách đây 4 – 5 tháng.

BN 1435 về Việt Nam ngày 22/12/2020, được cách ly tập trung ngay tại Trà Vinh và được Bộ Y tế công bố vào ngày 2/1.

Ngoài Trà Vinh, các kết quả giải trình tự gen trên một số bệnh nhân Covid-19 ở Hải Dương, Hải Phòng và TP.HCM cũng cho thấy nhiều người nhiễm biến chủng mới này.

B117 được giới nghiên cứu tại Anh kết luận có thể gây tử vong, cao lên đến 70%. Các chuyên gia cũng nhiều lần cảnh báo biến chủng này có khả năng lây nhiễm nhanh, lên đến 50%. 

Đánh giá về tình hình sức khỏe của các bệnh nhân viêm phổi Vũ Hán trong đợt bùng phát mới, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, PGĐ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung Ương nhận định: “Thông qua kết quả nghiên cứu sơ bộ, chúng tôi cảm thấy với biến chủng này, diễn biến lâm sàng của người bệnh xảy ra sớm hơn các bệnh nhân nhiễm chủng cũ”.

Hiện thế giới vẫn chưa có kết luận chính xác biến chủng B117 có độc lực mạnh hơn và gây nguy hiểm hơn hay không nhưng do diễn biến dịch nhanh, số ca mắc có thể tăng vọt trong thời gian ngắn nên toàn ngành y tế Việt Nam phải theo sát từng bệnh nhân để chủ động điều trị.

Vũ Tuấn (t/h)