Các nhà khoa học đề nghị giết 500 nghìn con cá mập để điều chế vaccine Covid-19

Các chuyên gia động vật hoang dã tuyên bố, sẽ có khoảng 500.000 con cá mập bị giết, để phục vụ cho công tác sản xuất vaccine phòng Covid-19. 

Các chuyên gia nói, cần thu thập hợp chất squalene – một loại dầu tự nhiên có trong gan của cá mập, nó được sử dụng như một chất bổ trợ để tăng hiệu quả của vaccine. Hợp chất ấy là một trong những thành phần điều chế ra vaccine phòng Covid-19, bao gồm cả trong các loại vaccine phòng cúm hiện nay. 

Tập đoàn dược phẩm Pharma Cartel dự kiến, sẽ cung cấp đủ vaccine tiêm chủng cho toàn bộ người dân trên thế giới, và thu về lợi nhuận trong “100 năm”. 

Ngay sau khi thông tin trên công bố, Stefanie Brendl – người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Shark Allies, đã đệ trình một bản kiến nghị phản đối việc sử dụng squalene từ cá mập để sản xuất vaccine phòng COVID-19. 

Nhóm bảo tồn Shark Allies tin rằng: Nếu một trong những loại vaccine có chứa squalene được sử dụng để điều chế vaccine, thì sẽ cần phải giết khoảng 250.000 con cá mập mới có thể cung cấp đủ cho mỗi người trên thế giới 1 liều tiêm.

Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học khẳng định rằng, có thể sẽ cần tới 2 liều vaccine để có thể tạo miễn dịch hiệu quả hoàn toàn cho mỗi người. Điều này đồng nghĩa là, cần giết khoảng 500.000 con cá mập.

Stefanie Brendl cho biết: 

“Việc tận dụng thứ gì đó từ động vật hoang dã là một hành vi không bao giờ có thể diễn ra lâu dài được, nhất là khi chúng còn là loài săn mồi hàng đầu không thể sinh sản số lượng lớn được. Hiện vẫn còn rất nhiều bí ẩn về quy mô thiệt hại của đại dịch, và dịch bệnh sẽ còn diễn ra bao lâu nữa trong thời gian tới, nếu chúng ta tiếp tục sử dụng vaccine chứa thành phần có trong cá mập, thì chúng ta sẽ phải trải qua bao nhiêu mẫu vaccine được điều chế ra đây. Số lượng cá mập cần để sản xuất ra sản phẩm khả năng là sẽ rất nhiều, từ năm này qua năm khác”. 

Điều này có thể gây ra thảm họa tiềm tàng cho cá mập và con người, vì nguồn tài nguyên này không bền vững để sử dụng lâu dài cho công tác sản xuất hàng loạt vaccine phòng Covid-19. 

Việc sản xuất squalene từ cá mập đòi hỏi phải phụ thuộc vào một quần thể động vật hoang dã nhất định. Nhưng hầu hết các loài cá mập đều có số lượng quần thể ở mức vô cùng báo động, do đó sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu gia tăng sử dụng vaccine toàn cầu. 

Phần lớn squalene từ cá mập giá rẻ đều đến từ các quốc gia có sự quản lý kém trong ngư nghiệp và sản xuất dầu cá. Điều này nảy sinh ra một số vấn đề:

> Dường như không có bất kỳ sự minh bạch nào trong việc khẳng định, những loài vật nào sẽ bị sử dụng để khai thác squalene. Các báo cáo đã tiết lộ rằng, những loài cá mập có nguy cơ bị tuyệt chủng, và đang cần bảo tồn đều trở thành đối tượng của những thương vụ dầu cá mập. Loài vật này cũng chính là nguồn chủ yếu cung cấp squalene. Hiện không có cách nào để chứng minh rằng, lượng squalene thu được hoàn toàn đến từ các cá thể động vật được phép khai thác hợp pháp.

> Gần như không có khâu quản lý đảm bảo chất lượng.

> Nguồn cung squalene vẫn còn bị lệ thuộc vào một số quốc gia nhất định. Điều này có thể sẽ làm lũng đoạn thị trường. 

> Nếu toàn bộ quá trình sản xuất, khai thác squalene đột nhiên lệ thuộc vào những nguồn cung trong nước, thì sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng hơn tới số lượng cá mập tại Mỹ và Châu Âu. 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có khoảng 40 loại vaccine phòng Covid-19 đang trong khâu đánh giá lâm sàng, 142 loại đang trong khâu đánh giá tiền lâm sàng. 

Shark Allies khẳng định, trong số những loại vaccine trên, có 17 loại sử dụng chất bổ trợ, trong đó có đến 5 loại sử dụng chất bổ trợ lấy từ cá mập. 

Việt Anh (t/h)