Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia đi Trung Quốc liên quan gì đến Việt Nam?

Ông Tea Banh tiếp Hứa Kỳ Lượng trong một chuyến thăm đến Phnom Penh. Ảnh: Khmer Times.

The Diplomat ngày 10/7 bình luận, tại sao Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh lại dẫn theo một phái đoàn tướng lĩnh cao cấp quy mô lớn thăm Trung Quốc lúc này, liệu nó có liên quan gì đến căng thẳng biên giới giữa Campuchia với Việt Nam (do lực lượng đối lập CNRP cổ súy, kích động phá hoại) hay không?

Ông Tea Banh dẫn theo 23 tướng quân sự và an ninh cấp cao thăm Trung Quốc 5 ngày bắt đầu từ ngày 8/7. Trong khi cả Bắc Kinh và Phnom Penh đều nhấn mạnh rằng chuyến thăm này là “thói quen”, “thông lệ”, nhưng những sự kiện gần đây cũng như những chi tiết cụ thể của chuyến thăm có thể đáng chú ý nhiều hơn.

Bản thân ông Tea Banh nói với The Cambodia Daily rằng đó chỉ là chuyến thăm “không có gì lớn”, phát ngôn viên quân đội Campuchia nói với báo giới đây là hoạt động thường xuyên mỗi năm một lần. Báo chí Trung Quốc thì viết rất ít về chương trình nghị sự, ngoài việc chuyến thăm này được thiết kế để tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác song phương”, Tea Banh gặp các nhà lãnh đạo quân sự Trung Quốc và thăm một số cơ quan chủ chốt của Bộ Quốc phòng nước chủ nhà.

Đối với một số người, thật khó tin khi 24 viên tướng Campuchia từ Bộ trưởng Quốc phòng, Tư lệnh Hải quân, Không quân cho đến Cảnh sát quân sự quốc gia đi Bắc Kinh chỉ để “thúc đẩy hữu nghị”. Quy mô phái đoàn này cho thấy chuyến thăm được thiết kế để làm một số vấn đề lớn trong khi đang xảy ra những biến động không nhỏ lúc này, The Diplomat bình luận.

Bất kể bản chất chuyến thăm này là gì cũng nhận được sự quan tâm lớn bởi nó diễn ra chỉ vài ngày sau các cuộc va chạm ở biên giới Campuchia – Việt Nam cuối tháng 6 (CNRP kích động cái gọi là) chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. CNRP cáo buộc đảng cầm quyền CPP đứng đầu là Thủ tướng Hun Sen .

Ông Hun Sen đã gửi công hàm cho Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon xin mượn lại bản đồ Hiến pháp do Sở Địa dư Đông Dương thời Pháp xuất bản trước năm 1955 mà ông Norodom Sihanouk đã nộp cho Liên Hợp Quốc năm 1964 để đối chiếu. Ủy ban Biên giới Chính phủ hai nước vừa tổ chức một cuộc họp 3 ngày và kết thúc hôm qua.

Ông Thường Vạn Toàn đón ông Tea Banh.

Với những diễn biến này, ông Tea Banh dẫn theo 23 viên tướng hàng đầu đi Bắc Kinh là một sự đảo ngược “có thể hiểu được”, The Diplomat bình luận. Trung Quốc là nhà viện trợ quân sự và tài chính lớn nhất của Campuchia, quan hệ quốc phòng 2 nước đã được tăng cường trong vài năm qua. Trong khi đó quan hệ Trung – Việt trở nên căng thẳng và ảnh hưởng đến tam giác trục quan hệ Mỹ – Việt – Trung.

The Diplomat cho rằng, 23 viên tướng do ông Tea Banh dẫn đầu có mặt tại Bắc Kinh trong lúc Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang thăm Mỹ gây ấn tượng mạnh hơn là sự trùng hợp. Mặc dù các quan chức Trung Quốc hay Campuchia không công khai nhắc tới biên giới Việt Nam – Campuchia trong chuyến đi này, nhưng vẫn có những dấu hiệu gián tiếp cho thấy sự liên quan nếu ai đó quan tâm tìm kiếm nó.

Ví dụ sau khi ông Tea Banh hội đàm với Thường Vạn Toàn, hội kiến Hứa Kỳ Lượng, Campuchia và Trung Quốc cam kết cải thiện hợp tác quân sự và “tiếp tục hỗ trợ nhau trong các vấn đề chủ yếu liên quan đến lợi ích cốt lõi“. Cụm từ “lợi ích cốt lõi” trong trường hợp này thường được dùng một cách quá mức và gây tranh cãi về sự thay đổi của Trung Quốc trên Biển Đông, trong đó phần lớn có sự hỗ trợ từ Campuchia.

Điểm nhấn nữa đáng chú ý là sự nhấn mạnh hỗ trợ các lợi ích cốt lõi “của nhau”. Trong khi người ta có thể tranh luận về lợi ích quốc gia bao gồm những gì, thì vấn đề chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ (theo cách hiểu sai lầm của một số người Campuchia) là yếu tố đáng kể trong các vấn đề biên giới với Việt Nam đang diễn ra chắc chắn là một trong số các “lợi ích cốt lõi” vừa đề cập.

Tân Hoa Xã ngày 9/7 nói rằng Trung Quốc và Campuchia tuyên bố sẽ nâng cao hợp tác quân sự, tiếp tục ủng hộ lẫn nhau trong các vấn đề chính liên quan đến lợi ích cốt lõi. Hứa Kỳ Lượng – Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương khi tiếp ông Tea Banh đã nói, hai bên đã hỗ trợ nhau trong các vấn đề “chủ quyền, an ninh và phát triển”, hy vọng hai nước tăng cường hợp tác đối phó với “những thách thức”.

Thường Vạn Toàn, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc thì bình luận rằng quan hệ hợp tác quân sự Trung Quốc – Campuchia đang ở thời kỳ “tốt nhất từ trước đến nay” với sự tin cậy lẫn nhau về chính trị, hợp tác kinh tế – an ninh cùng thắng.

Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ đã phân tích về yếu tố Trung Quốc ở biên giới Tây Nam mà chúng ta cần cảnh giác, mời quý độc giả quan tâm theo dõi