BLV chính trị: TQ có quá nhiều bất bình tích tụ, chỉ chờ một ngày bùng phát

Như được truyền cảm hứng từ phong trào phản đối dự luật dẫn độ của người dân Hồng Kông, ngày 28/11, người dân toàn trấn Văn Lâu, thị xã Hóa Châu, Mậu Danh, Quảng Đông, Trung Quốc đã xuống đường diễu hành biểu tình để phản đối chính quyền xây dựng nhà hỏa táng ở địa phương.

Trước sức ép của người dân, cuối cùng vào ngày 1/12, Bí thư Đảng ủy Văn Lâu phải tuyên bố sẽ ngừng lại việc xây dựng nhà hỏa táng và sẽ thả những công dân đã bị bắt về nhà bằng xe buýt. Tuy nhiên, một số người vẫn giữ thái độ hoài nghi vì thông báo của chính phủ không được đánh số hiệu văn bản, ngoài ra một số người nghi ngờ liệu tất cả những người bị bắt đều được thả ra hay không? Vì căn bản không biết có bao nhiêu người bị bắt.

Vì sao cuộc bạo động ở Hóa Châu buộc chính phủ phải nhượng bộ trong một thời gian ngắn? Lý do quan trọng nhất là bởi vì chính phủ lo lắng rằng các cuộc biểu tình tập thể của người dân sẽ “có tính truyền nhiễm”.

Có quá nhiều sự bất bình của người dân được “tích tụ” trong xã hội. Nếu các quận và thành phố xung quanh bị “truyền nhiễm”, tất cả mọi mâu thuẫn vốn thường được “che đậy” sẽ được “châm ngòi”, và các cuộc biểu tình lẻ tẻ sẽ được kết hợp thành ngọn lửa lớn cháy ngùn ngụt, đến lúc đó rất khó để xử lý.

Video: Người biểu tình tới kháng nghị tại chính quyền địa phương

Chính phủ không còn cách nào khác là phải thỏa hiệp để tạm thời dập tắt sự bất bình của người dân. Ít nhất, những rắc rối nhỏ sẽ không dẫn đến thảm họa, và nếu có bị “sờ gáy” thì trách nhiệm của các quan chức hàng đầu sẽ ít nghiêm trọng hơn.

Từ hai thập kỷ trước, Trung Quốc Đại lục có tỷ lệ bạo loạn ở cấp cơ sở rất cao. Vào thời điểm đó, nền kinh tế vừa mới khởi sắc, nhiều công nhân nhập cư đã vào thành phố, điều kiện sống vô cùng khắc nghiệt. Sự bất bình của người dân thường được “kích hoạt” từ những sự việc không có gì đặc biệt, thậm chí là chẳng có gì nghiêm trọng.

Trong gần mười năm qua, tình hình kinh tế đã chuyển biến tốt lên và cuộc sống của người dân đã được cải thiện. Cộng thêm việc bộ máy duy trì ổn định của nhà nước rất chặt chẽ, các cuộc biểu tình hàng loạt trên quy mô lớn của dân chúng hiếm khi xảy ra.

Nhưng với sự nảy sinh của các vấn đề kinh tế ở Đại lục trong những năm qua, sự bất bình của nhân dân có xu thế tăng cao. Đây là lý do tại sao xã hội Trung Quốc Đại lục ở bề mặt thì có vẻ ổn định, nhưng ẩn sâu trong đó là khủng hoảng xã hội đang tiềm tàng.

Một số sự kiện xảy ra trong và ngoài nước gần đây đã cho thấy Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, phản ứng “bấn loạn” khi xử lý khủng hoảng.

Các cuộc đàm phán thương mại Trung-Mỹ bị “ngưng trệ” trong một thời gian dài. Nếu không có thành ý đàm phán, thì nên sớm đưa lập trường kiên định, rồi đáp trả. Nếu có thành ý đàm phán, thì nên nhượng bộ một lần, tốc chiến tốc thắng, tránh đêm dài lắm mộng. Nhưng bây giờ, Trung Quốc “cố sống cố chết” để cầm cự, khiến tình hình ngày càng bất lợi. Nước Mỹ có thể nhân cơ hội này “ra tay” trên nhiều phương diện như quốc phòng, ngoại giao… ĐCSTQ chỉ có thể bị động mà chịu đòn.

Sự kiện gián điệp Úc cũng tương tự như vậy. Vụ việc Vương Lập Cường bị bại lộ, ĐCSTQ đầu tiên cáo buộc anh ta là tội phạm lừa đảo, thậm chí còn công khai video kết án của tòa án, nói Vương Lập Cường không phải thuộc hạ của Hướng Tâm, hai người không hề quen biết. Câu hỏi đặt ra là, nếu Vương Lập Cường là một kẻ lừa đảo, làm thế nào anh ta và vợ con có thể lấy thị thực để đến Úc?

Đoạn video về phiên tòa cũng nhanh chóng bị phát hiện có nhiều “kẽ hở” nên đã bị gỡ xuống. Sau khi Hướng Tâm bị Đài Loan giam giữ, phía Đài Loan đã lấy ra một bức ảnh chụp chung của Hướng Tâm và Vương Lập Cường, vì thế mới hết lời quanh co chối cãi. Cách nói “giọng nam điệu bắc” của chính phủ chẳng khác gì “chưa đánh đã bại”, điều này trực tiếp làm tổn hại đến uy tín và thẩm quyền của chính quyền trung ương.

Việc xử lý vấn đề Hồng Kông cũng liên tục mắc sai lầm, vốn dĩ chỉ là một việc cỏn con, chỉ cần nhượng bộ nhận sai, hủy bỏ “Điều lệ dẫn độ tội phạm về Trung Quốc” là đã có thể làm “hạ nhiệt” làn sóng đấu tranh. Kết quả lại là dây dưa kéo dài, hết tạm đình chỉ rồi lại thu hồi, hai từ “hủy bỏ” nhất định không công bố, rốt cuộc là cứ kéo dài đến cùng thay vì chỉ cần đơn giản nói hai từ “hủy bỏ”.

Sau đó, lại tiếp tục sử dụng quân đội để uy hiếp thành phố, lại dùng cảnh sát Hồng Kông công khai giết hại, điều này chỉ khiến càng nhiều người Hồng Kông đi theo phe “Dũng vũ” mà thôi. Cuộc bầu cử hội đồng quận đã đánh giá sai tình hình, sau khi bầu cử thất bại lại thành lập cái gọi là Ủy ban kiểm thảo độc lập, thể hiện ra năng lực yếu kém. Nói tóm lại, trong sáu tháng qua, ĐCSTQ và Lâm Trịnh đã không làm gì để giúp làm dịu cơn bão ở Hồng Kông, tự đổ đi “bát cơm” của mình.

Tại sao một chính phủ lại vụng về như vậy? Lý do cơ bản là tất cả mọi quyền lực đều tập trung trong tay Tập Cận Bình, khi Tập còn đang chần chừ do dự, thì đám thuộc hạ bên dưới phải đoán mò thánh ý, thà theo cánh tả chứ nhất định không theo cánh hữu, cuối cùng Tập Cận Bình vẫn phải ra tay xử lý.

Có một video lan truyền trên Internet, một cư dân lái xe ba bánh vào thành phố và bị cảnh sát giao thông chặn lại. Người này đã thương lượng với cảnh sát giao thông và yêu cầu cảnh sát giao thông xuất trình thẻ cảnh sát, và nói rằng không có quyền mặc đồng phục cảnh sát mà không có gì để chứng minh.

Cảnh sát giao thông nói rằng, theo quy định xe ba bánh không được phép vào thành phố. Người này nói, hãy đưa các điều luật có liên quan cho tôi xem. Nói tóm lại, phương pháp đối phó với cảnh sát giao thông của người này hầu hết đều được học từ người Hồng Kông.

Nhiều trí thức tự do ở Đại lục, như Trương Lập Phàm, Cao Du… đã công khai ủng hộ các cuộc biểu tình của người dân Hồng Kông, còn những người âm thầm ủng hộ thì không biết là có bao nhiêu. Cho dù chính quyền vẫn tiếp tục “lấp liếm” che giấu, nhưng người dân vẫn luôn dõi theo và tìm kiếm sự thật thông qua nhiều cách khác nhau, cuối cùng sẽ làm rõ ngọn nguồ của phong trào phản đối dự luật dẫn độ này.

Với sự gia tăng mâu thuẫn xã hội ở Đại lục và môi trường kinh tế khắc nghiệt, những tác động của sự bất bình dân sự và cuộc biểu tình của người dân Hồng Kông sẽ thúc đẩy lẫn nhau, “các phản ứng hóa học” chắc chắn sẽ xảy ra, dẫn đến một cơn bão chính trị lớn.

Điều quan trọng nhất là, chúng ta phải kiên trì, nếu chúng ta kiên trì, thì sẽ gây tác động sâu sắc đến Đại lục. Với các yếu tố bên trong và bên ngoài đan xen lẫn nhau, sẽ thúc đẩy những thay đổi lớn ở Đại lục.

Tác giả: Nhan Thuần Câu

Minh Huy (Theo Secretchina)

(Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả, không nhất thiết thể hiện quan điểm của BBT Tinhhoa.net)