Bí ẩn hiện tượng tê liệt khi ngủ khiến bạn có cảm giác như bị “bóng đè”

Tê liệt lúc ngủ là một tình trạng kỳ lạ, lúc đó bạn thấy bạn tỉnh táo nhưng không thể cử động được. Nó xảy ra khi bạn chuyển tiếp từ giai đoạn tỉnh táo sang ngủ, có thể mất vài giây hoặc thậm chí vài phút rồi bạn mới có thể nói hay nhúc nhích được. 

Cũng có thể nói rằng lúc đó bạn đang thực sự tỉnh táo trong cơn ác mộng. Nếu bạn đã từng trải qua tình trạng tê liệt lúc ngủ, bạn sẽ biết tình trạng này có thể gây khó xử đến mức nào.

Trên thế giới luôn có lời đồn đại về những chuyện kỳ dị và truyền thuyết về tình trạng tê liệt giấc ngủ. Trong nhiều thế kỷ qua, các triệu chứng tê liệt giấc ngủ đã được mô tả rất nhiều và thường được quy cho cái “ác”: những con quỷ đêm vô hình trong thời cổ đại, trong Romeo và Juliet của Shakespeare, và những kẻ bắt cóc ngoài hành tinh.

Hầu như mọi nền văn hóa từ xưa tới nay đều có những truyền thuyết về những sinh vật tà ác gây cho con người sự sợ hãi trong vô vọng vào ban đêm. Từ lâu người ta đã tìm cách giải thích cho tình trạng tê liệt giấc ngủ bí ẩn này và những cảm giác kinh khủng kèm theo.

Theo các cuộc điều tra, hiện tượng kỳ lạ này dường như xảy ra với khoảng một nửa dân số ít nhất một lần trong suốt cuộc đời. Các nhà khoa học hiện đang kiến nghị rằng việc điều tra nguyên nhân và giải thích sự tê liệt giấc ngủ từ cả quan điểm khoa học và văn hóa là cần thiết.

Trong một cuộc họp được Dự án Paralysis Sleep Christopher Frenchtổ chức, giáo sư tâm lý học tại Goldsmiths, đơn vị nghiên cứu tâm lý dị thường của Đại học London, đã thảo luận các triệu chứng phổ biến của chính trải nghiệm đó.

“Bạn đang ở trong trạng thái này, bạn nhận ra rằng bạn không thể di chuyển, và bạn có một cảm giác rất mạnh mẽ về sự hiện diện của ai đó. Bạn cảm thấy chắc chắn rằng có ai đó, hoặc một cái gì đó trong phòng với bạn và bất cứ điều gì hoặc vật hay người đó đối với bạn là một điềm xấu. Họ ác độc, hoặc trong nhiều trường hợp họ là quỷ dữ…

Bạn có nói với mọi người về “giấc mơ quỷ” của bạn không?

Đa phần thường là những hồi ảo giác. Đây có thể là hình ảnh (bạn thấy ánh sáng di chuyển xung quanh trong phòng, bóng tối, hình thức quái dị kỳ cục); chúng có thể là thính giác (bạn có thể nghe thấy tiếng bước chân, hoặc tiếng nói, hoặc âm thanh cơ học); chúng có thể là xúc giác (bạn có thể cảm thấy như thể bạn đang bị xúc động, hoặc như thể ai đó đang ôm bạn thật chặt, hoặc như thể ai đó đang kéo bạn ra khỏi giường. Đôi khi chúng có thể biến mất hoàn toàn khỏi trải nghiệm của cơ thể”, Giáo sư người Pháp nói.

Nhà làm phim Carla MacKinnon đã trở nên quan tâm đến chủ đề này khi cô thức dậy nhiều lần một tuần trong trạng thái không thể di chuyển, với cảm giác rằng có ai đó hiện diện ở trong phòng lúc cô ngủ làm cô hết sức lo ngại.

“Tôi đã bị tê liệt giấc ngủ khá nhiều lần trong mùa hè, khá thường xuyên, và tôi bắt đầu quan tâm đến những gì đang xảy ra, những gì về mặt y tế hay khoa học, đó là tất cả”,  MacKinnon nói.

Nghiên cứu của cô trở thành một dự án phim ngắn cùng nhiều chương trình nghệ thuật khám phá hiện tượng tê liệt giấc ngủ kỳ lạ và ma quái. Bộ phim đã ra mắt và được Wellcome Trust hỗ trợ và được chiếu tại Royal College of Arts ở London.

MacKinnon có đến khám ở một số nhà tâm lý học và các chuyên gia khác. Họ đưa ra ý kiến về chủ đề này và một số thậm chí đã chia sẻ kinh nghiệm của cá nhân.

“Tôi nhìn cánh tay phải của mình và muốn nó di chuyển. Tôi ra lệnh cho nó di chuyển. Nó vẫn ở nguyên. Khi tôi cố gắng ngồi dậy hoặc lăn lộn thì không có gì xảy ra. Tôi hoảng sợ. Trong tôi là một cơn giận dữ, nhưng cái vỏ của cơ thể tôi vẫn bất động. Tôi từ bỏ đấu tranh, bị choáng ngợp bởi một trực giác rằng nếu tôi cố gắng hơn nữa, tôi sẽ phá xuyên qua lớp vỏ và trôi đi mất…

Giờ đây tôi nhận ra đây rõ ràng là một giấc mơ, một trạng thái ảo giác ở vùng trong của giấc ngủ nơi tâm trí tỉnh táo, nhưng cơ thể vẫn bị ràng buộc bởi sự tê liệt của giấc ngủ – giao điểm của cuộc sống trong mơ và thực tại”, nhà văn – nhà thần kinh học – Tiến sĩ Paul Broks chia sẻ.

Như đã đề cập trước đó, việc những người bị tê liệt giấc ngủ gặp phải ma quỷ rất phổ biến.

“Tôi chưa từng trải qua hiện tượng đó trước đây. Sau một ngày làm việc bình thường, tôi đi ngủ khoảng 11 giờ tối, như mọi khi, và điều tiếp theo tôi nhớ là thức dậy, về cơ bản bị tê liệt. Thật đáng sợ. Và tôi càng hoảng hốt, càng cảm thấy tôi không thể thở đúng cách.

Lần thứ hai, tôi biết chuyện gì đang xảy ra – nhưng cũng như sự tê liệt, tôi cũng thấy một con số đen đáng sợ. Nó trông hơi giống một con quỷ – với khuôn mặt nhăn nheo, xấu xí, như một con quái vật. Tôi cố hét lên và rời xa nó”, Hannah Foster ở Brighton, Vương quốc Anh hồi tưởng.

Người ta ước tính rằng hàng triệu người đã trải qua những sự việc tương tự, nhưng nhiều người từ chối nói về nó. “Những người chịu đựng chứng tê liệt này có thể không muốn nói về trải nghiệm của họ, vì sợ bị xa lánh hoặc nhạo báng là “bị khùng”. Điều này có thể dẫn đến sự cô lập xã hội và thậm chí là trục trặc trong hôn nhân”, giáo sư người Pháp nói.

Một số nhà khoa học như nhà tâm lý học – tâm lý trị liệu David Morgan thì đang tập trung vào việc giải thích các trải nghiệm ảo giác. Tiến sĩ Morgan cho rằng ảo giác mà bệnh nhân thấy có thể cho thấy những hiểu biết tượng trưng cho cảm xúc của bệnh nhân.

“Mọi người lấy các biểu tượng từ bất cứ nơi nào họ có thể… người lùn, mụ phù thủy – có thể là từ những câu chuyện cổ tích – đại diện cho một lực lượng áp bức ngăn cản bạn. Một cái gì đó trong tâm trí của bạn mà ngăn cản bạn được tự do”, Tiến sĩ Morgan nói.

• Những hiện tượng lạ xảy ra khi đang ngủ

Xuân Nhạn, theo MTE