Afghanistan: Biểu tình chống Taliban vào lễ quốc khánh, sơ tán tiếp tục

Trong khi Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác đang gấp rút sơ tán công dân và người Afghanistan vào hôm 19/8, phần còn lại của Afghanistan chờ xem liệu có khuấy động thêm các cuộc biểu tình chống Taliban vào ngày quốc khánh hay không.

Các cuộc biểu tình ở thành phố phía đông Jalalabad hôm 18/8 đã đánh dấu biểu tình lớn đầu tiên của việc thách thức “chính quyền mới” trên diện rộng kể từ khi quân nổi dậy giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul vào đầu tuần này.

Theo thường lệ, Afghanistan sẽ kỷ niệm ngày quốc khánh vào ngày 19/8,đánh dấu việc đất nước thoát khỏi sự kiểm soát của Anh vào năm 1919, nhưng các cảnh quay ở Jalalabad đã làm dấy lên viễn cảnh rằng mọi người có thể sử dụng lễ vinh danh lòng yêu nước này để phản đối sự cai trị của Taliban.

Hai nhân chứng và một cựu quan chức cảnh sát nói với Reuters rằng các tay súng Taliban đã nổ súng khi những người biểu tình ở Jalalabad cố gắng kéo quốc kỳ tại một quảng trường, khiến 3 người thiệt mạng và hơn 10 người bị thương.

Video do kênh tin tức Sky News của Anh phát sóng cho thấy hàng trăm người Afghanistan tập trung ở Jalalabad, với lá cờ ba màu đen, đỏ và xanh lá cây bay từ một số mái nhà và được một số người biểu tình mang theo. Sky đưa tin họ đã xé bỏ lá cờ trắng của Taliban.

“Tôi đang đứng đây trước mặt các người. Các người có thể bắn 30 viên đạn vào tôi, giết tôi, tôi sẽ hy sinh mạng sống của mình cho lá cờ này. Đây là lá cờ của tôi. Chính phủ của tôi sẽ sớm trở lại, ý chỉ của Chúa,” một người biểu tình cầm lá cờ ba màu nói.

Người phát ngôn của Taliban không thể đưa ra bình luận.

Trong một bài viết cho tờ Washington Post, Amad Massoud, lãnh đạo Panjshiri của Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan đã kêu gọi sự hỗ trợ và vũ khí của phương Tây để chống lại Taliban.

“Tôi viết từ Thung lũng Panjshir hôm nay, sẵn sàng tiếp bước cha tôi, với các chiến binh mujahideen, những người chuẩn bị một lần nữa chống lại Taliban, Massoud, con trai của Amhad Shah Massoud, một thủ lĩnh kháng chiến bị giết bởi các chiến binh bị tình nghi là al Qaeda, đại diện cho Taliban vào năm 2001.”

“Chúng tôi đã đấu tranh rất lâu để có một xã hội cởi mở, một xã hội nơi các cô gái có thể trở thành bác sĩ, báo chí của chúng tôi có thể đưa tin tự do, những người trẻ của chúng tôi có thể nhảy và nghe nhạc hoặc tham dự các trận đấu bóng đá trong các sân vận động từng được Taliban sử dụng để hành quyết dân chúng – và  sẽ sớm trở lại như cũ.”

Sân bay “vắng vẻ”

Khi cuộc không vận sơ tán công dân phương Tây và người Afghanistan làm việc cho các chính phủ nước ngoài gia tăng, Tổng thống Joe Biden cho biết các lực lượng quân đội Hoa Kỳ sẽ ở lại cho đến khi việc sơ tán người Mỹ kết thúc, ngay cả khi điều đó có nghĩa là phải vượt qua thời hạn ngày 31/8.

Các nhân chứng cho biết sân bay Kabul đã yên tĩnh vào sáng  19/8.

Tổng cộng, ít nhất 8.000 người đã được sơ tán kể từ hôm 15/8, một nguồn tin an ninh phương Tây ở Kabul cho biết.

Một ngày trước đó, các thành viên Taliban có vũ trang đã ngăn không cho người dân vào khuôn viên sân bay.

Hôm 18/8, một người đang cố gắng vượt rào chắn vào sân bay cho biết: “Đó hoàn toàn là một thảm họa. Taliban đã nã súng vào sân bay, xô đẩy người dân và đánh họ bằng súng AK47.”

Một quan chức Taliban cho hay các chỉ huy và binh sĩ đã “bắn chỉ thiên” để giải tán đám đông bên ngoài sân bay Kabul, nhưng nói với Reuters rằng: “Chúng tôi không có ý định làm ai bị thương.”

Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA) cho biết các hãng hàng không nội địa và phi công dân sự sẽ chỉ được phép bay đến Kabul để thực hiện các chuyến bay sơ tán hoặc cứu trợ khi có sự chấp thuận trước của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

Hỗn loạn không thể tránh

Đối mặt với hàng loạt chỉ trích về việc Mỹ rút quân, Biden nói rằng sự hỗn loạn là không thể tránh khỏi. Khi được hỏi trong một cuộc phỏng vấn với ABC News rằng liệu việc rời đi của quân đội Mỹ có thể được xử lý tốt hơn hay không, Biden nói: “Không … Ý tưởng rằng bằng cách nào đó, có một cách để thoát ra mà không xảy ra hỗn loạn, tôi không biết làm thế nào.”

Bên cạnh đó, một chính phủ mới để thay thế Tổng thống Ashraf Ghani, người hiện đang sống lưu vong ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, có thể dưới hình thức một hội đồng cầm quyền, với lãnh đạo tối cao của Taliban là Haibatullah Akhundzada, một thành viên cấp cao của nhóm cho biết.

Afghanistan sẽ không phải là một nền dân chủ. “Nó là luật Sharia và chính là như vậy”, Waheedullah Hashimi, một quan chức cấp cao của Taliban, nói với Reuters.

Tổng thống Ghani, người đã bị các cựu bộ trưởng chỉ trích gay gắt vì rời Afghanistan khi lực lượng Taliban tràn vào Kabul hôm 15/8, cho biết ông đã làm theo lời khuyên của các quan chức chính phủ. Ông phủ nhận những thông tin cho rằng mình rời đi cùng một “núi tiền”.

“Nếu tôi ở lại, tôi sẽ chứng kiến ​​cảnh đổ máu ở Kabul,” Ghani nói trong một video được phát trực tuyến trên Facebook.

Thiện Thành (Theo Reuters)