Tổng thống Mỹ chỉ trích Trung Quốc “diễu võ giương oai” ở Biển Đông

Ông Obama cũng đồng thời tái cam kết sẽ bảo vệ toàn bộ lãnh thổ Nhật Bản.

Tổng thống Mỹ Obama phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (Ảnh AP)

Tuyên bố của ông Obama được đưa ra trong buổi họp báo tại Nhà Trắng vào sáng 29/4 (theo giờ Mỹ), ngay sau cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đang thăm Mỹ nhằm tăng cường quan hệ song phương để đối phó với những thách thức đang nổi lên trong khu vực.

Tại buổi họp báo kéo dài một giờ đồng hồ, Tổng thống Obama và Thủ tướng Abe đã đề cập đến một loạt vấn đề song phương và đa phương, trong đó có an ninh và kinh tế.

Tổng thống Obama cho biết Mỹ và Nhật Bản vừa đạt được thỏa thuận mới về hợp tác quốc phòng, tạo điều kiện để hai bên có thể cơ động hơn và chuẩn bị tốt hơn trong đối phó với các thách thức, từ an ninh biển, an ninh mạng, cho đến ứng phó thảm họa.

Những định hướng quốc phòng mới vừa được thông qua tại cuộc họp trước đó giữa Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng hai nước tại New York sẽ cho phép Nhật Bản can dự sâu rộng hơn trong việc giải quyết xung đột trên thế giới, đặc biệt là có thể bảo vệ một nước thứ ba kể cả trong trường hợp Nhật Bản không bị tấn công.

Thủ tướng Shinzo Abe cho biết: “Với những định hướng quốc phòng này, khả năng răn đe và ứng phó sẽ được tăng cường, liên minh Mỹ-Nhật sẽ hiệu quả và thiết thực hơn, qua đó đảm bảo hòa bình và thịnh vượng của Nhật Bản cũng như trên toàn khu vực”.

Tổng thống Obama và Thủ tướng Abe đã bày tỏ quan ngại về các hành động mà Trung Quốc đang thực hiện trong khu vực, nhất là hoạt động xây dựng sân bay và bồi đắp đảo tại Biển Đông.

Tổng thống Obama cho biết một liên minh Mỹ-Nhật vững mạnh không nhằm khiêu khích Trung Quốc nhưng khẳng định Mỹ sẽ bảo vệ Nhật Bản trước bất kỳ mối đe dọa nào.

Ông Obama tuyên bố: “Tôi muốn nhắc lại rằng Mỹ tuyệt đối cam kết bảo vệ an ninh của Nhật theo hiệp ước đã ký và nội dung Điều 5 trong hiệp ước này bao trùm toàn bộ lãnh thổ thuộc quyền quản lý hành chính của Nhật Bản, trong đó có quần đảo Senkaku/Đếu Ngư.

Chúng tôi chia sẻ quan ngại về các hoạt động xây dựng và bồi đắp đảo của Trung Quốc tại Biển Đông, và cùng cam kết đảm bảo tự do hàng hải, tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình, không ép buộc”.

Tổng thống Obama nêu rõ những căng thẳng hiện nay tại khu vực Đông Á và Đông Nam Á chủ yếu bắt nguồn từ cách tiếp cận cũng như cách hành xử của Trung Quốc.

“Thực sự là có những căng thẳng nảy sinh từ cách tiếp cận đối với các vấn đề biển cũng như các yêu sách của Trung Quốc. Đó không phải là vấn đề phát sinh từ liên minh Mỹ-Nhật mà chủ yếu là xung đột giữa Trung Quốc và các nước đòi hỏi chủ quyền khác tại Đông Á và Đông Nam Á.

Các nước này cảm thấy rằng thay vì giải quyết tranh chấp qua những cơ chế quốc tế thông thường thì Trung Quốc lại đang biểu dương sức mạnh cơ bắp. Chúng tôi đã nói với Trung Quốc rằng những gì họ đang làm không phải là cách thức đúng đắn”, ông Obama khẳng định.

Chia sẻ quan điểm của Tổng thống Obama, Thủ tướng Shinzo Abe khẳng định Nhật Bản và Mỹ kiên quyết phản đối mọi nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng, đồng thời cho rằng bất kỳ tranh chấp nào cũng cần được giải quyết một cách hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, thay vì các hành động hăm dọa hay ép buộc.

Ông Abe khẳng định Nhật Bản hoan nghênh chính sách tái cân bằng của Mỹ sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Về Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Tổng thống Obama và Thủ tướng Abe cam kết sẽ thúc đẩy tiến trình đàm phán để có thể sớm kết thúc hiệp định ước tính chiếm tới 1/3 thương mại toàn cầu này.

Cho đến nay, Mỹ và Nhật Bản vẫn chưa hoàn tất đàm phán TPP song phương do những bất đồng trong lĩnh vực ô tô và nông nghiệp. Bên cạnh đó, trong khi nhận được sự ủng hộ của đảng Cộng hòa thì TPP lại bị các liên đoàn lao động cũng như chính nghị sỹ thuộc đảng Dân chủ của Tổng thống Obama phải đối vì lo ngại nhiều người lao động trong nước sẽ mất việc khi các công ty Mỹ chuyển hoạt động ra nước ngoài để tìm kiếm nguồn nhân công rẻ hơn.

Tuy nhiên, Tổng thống Obama vẫn tin rằng với những ưu điểm như thúc đẩy xuất khẩu, Hiệp định TPP sẽ được Quốc hội Mỹ thông qua. Về phần mình, Thủ tướng Shinzo Abe khẳng định việc sớm thông qua TPP sẽ mang lại lợi ích to lớn cho các nước.

“Tôi hoàn toàn nhất trí với Tổng thống Obama. Nếu được hoàn tất sớm, TPP sẽ có lợi cho không chỉ các nước thành viên mà còn cả các nước khác trong vấn đề tuân thủ các quy tắc. Tôi tin rằng điều này sẽ mang lại sự thịnh vượng”, ông Obama nói.

Ngày 30/4, ông Shinzo Abe sẽ có bài phát biểu tại Quốc hội Mỹ, trở thành Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên phát biểu tại cuộc họp chung của Thượng viện và Hạ viện Mỹ./.