Bí ẩn về nguồn gốc của những bức tượng Nomoli hình thù kì quái

Những bức tượng Nomoli với hình thù kì quái xuất hiện tại châu Phi trong suốt thời gian qua luôn là câu hỏi hóc búa chưa có lời giải đáp đối với các nhà khoa học khảo cổ.

Trong khi đang tìm kiếm kim cương, người dân địa phương ở Sierra Leone, châu Phi tình cờ phát hiện ra những bức tượng lạ thường có hình dáng con người, một số cái chỉ có nửa phần là người. Tuổi đời của những bức tượng này rất cổ xưa, một số ước tính có niên đại lên đến khoảng 17.000 năm trước Công Nguyên.

Tuy nhiên, một trong số đó có những bức tượng được tạo ra bằng cách nung nóng ở nhiệt độ cao. Ngoài ra, sự hiện diện của thành phần thép trong những quả cầu hoàn hảo làm dấy lên giả thuyết rằng chúng được tạo ra bởi một nền văn minh được xem là rất phát triển trong thời đó, và thực sự có thể chúng được tạo ra vào khoảng 17.000 năm trước Công Nguyên. Kết quả này đặt ra những câu hỏi hóc búa: những bức tượng Nomoli được tạo ra khi nào, và như thế nào, rồi chúng được sử dụng cho mục đích gì.

Những bức tượng cũng là một phần trong nhiều truyền thuyết cổ xưa ở Sierra Leone. Người xưa tin rằng các thiên thần đã từng sống trên thiên đàng. Một ngày nọ, vì phải chịu sự trừng phạt do hành vi xấu, Thượng Đế đã biến các thiên thần này thành con người và đày họ xuống Trái đất. Những bức tượng Nomoli là lời nhắc nhở con người về cách thức họ bị đày xuống nhân gian.

Một truyền thuyết khác cho rằng những bức tượng này đại diện cho vua và thủ lĩnh vùng Sierra Leone. Người dân địa phương Temne sẽ tổ chức nghi lễ trước tượng và coi chúng như những nhà lãnh đạo cổ xưa. Khi người Mende tiến hành xâm chiếm, người Temne đã buộc phải di cư, thế nên những truyền thống cổ xưa cùng với tượng Nomoli đều thất lạc. Truyền thuyết chỉ có thể cung cấp một phần thông tin về nguồn gốc và mục đích sử dụng của các bức tượng, trong khi nguồn gốc chính xác và rõ ràng của chúng vẫn là một bí ẩn.

Ngày nay, một số người bản địa ở Sierra Leone xem những bức tượng như là vật mang lại may mắn, có thể bảo hộ họ. Họ đặt những bức tượng trong vườn và trên cánh đồng để cầu mong một vụ mùa bội thu. Đôi khi, nếu vụ mùa không như ý, những bức tượng Nomoli sẽ bị đánh như một sự trừng phạt.

Có rất nhiều biến thể trong tính chất vật lý và hình dáng của những bức tượng Nomoli. Chúng được tạo ra từ những vật liệu khác nhau, bao gồm cả đá bọt, ngà voi, đá granite. Một số bức tượng khá nhỏ, có cái lại lớn đến chiều cao gần 30 cm. Màu sắc cũng có nhiều khác biệt, từ trắng đến vàng, nâu, hoặc xanh lá cây. Phần lớn tượng có hình con người, với các đặc tính mô tả nhiều chủng tộc. Tuy nhiên, một số tượng khác lại có dạng lai giữa người và động vật.

Trong một số trường hợp, những bức tượng mô tả một cơ thể con người với một cái đầu thằn lằn, và ngược lại. Các động vật khác đại diện bao gồm voi, báo và khỉ. Những bức tượng này thường thiếu cân đối, với cái đầu lớn hơn kích thước thân thể. Một bức tượng mô tả một người đang cưỡi trên lưng voi, kích thước của người lớn hơn nhiều so với con voi. Đây có phải là mô tả lại trong truyền thuyết châu Phi cổ xưa về những người khổng lồ, hoặc là nó chỉ đơn thuần là một sự miêu tả không chú trọng về kích thước, mang tính biểu tượng về một người đàn ông đang cưỡi một con voi? Một trong những hình dáng phổ biến hơn của tượng Nomoli là hình ảnh của một người lớn nhìn rất dễ sợ lớn kèm theo một đứa trẻ.

Cấu trúc vật lý của các bức tượng Nomoli vẫn còn là một bí ẩn, chẳng hạn các phương pháp cần thiết để chế tạo những bức tượng này không phù hợp với niên đại của chúng. Ví dụ, bên trong một bức tượng được cắt mở, người ta phát hiện ra một quả bóng kim loại nhỏ hình cầu hoàn hảo, đây là công trình đòi hỏi công nghệ tạo hình phức tạp và khả năng chế tạo ở nhiệt độ nóng chảy rất cao. Một số người cho rằng những bức tượng Nomoli chứng minh sự tồn tại của một nền văn minh cổ đại tiên tiến và hiện đại vượt xa những đánh giá lịch sử.

Chất liệu của các quả cầu kim loại là bao gồm cả crôm và thép. Đây là một khám phá kỳ lạ bởi vì sản xuất thép được biết đến sớm nhất vào khoảng năm 2000 trước Công Nguyên. Nếu niên đại của những bức tượng 17.000 trước Công Nguyên là chính xác, làm thế nào mà những người tạo ra tượng Nomoli sử dụng và chế tạo thép trước lịch sử 15.000 năm?

Xung quanh những bức tượng Nomoli vẫn luôn tồn tại nhiều ẩn đố chưa có lời giải về nền văn minh cổ xưa đã tạo ra chúng. Thuộc về niên đại 17.000 năm trước Công Nguyên, chúng đại diện cho một nền văn minh cực kỳ cổ xưa, nhưng lại không có manh mối khác về lối sống, phong tục, tập quán của nền văn minh này.

Tuy nhiên, có những con số khác được đưa ra về niên đại của những bức tượng này, trong đó có người cho rằng chúng chỉ có niên đại vào khoảng 500 năm trước Công Nguyên.

Dù những bức tượng rất đa dạng về hình dáng và chủng loại, nhưng chúng đều có một số đặc điểm thể hiện sự nhất quán, và mục đích chung. Hiện mục đích chung đó vẫn còn là câu hỏi. Tuy nhiên, Curator Frederick Lamp khẳng định những bức tượng này là một phần trong nền văn hóa truyền thống của người Temne, và bị thất lạc khi người Mende tiến hành cuộc xâm lăng, buộc cư dân tại đây phải bỏ trốn.

Cho đến nay, những câu hỏi về niên đại, nguồn gốc, mục đích sử dụng của những bức tượng Nomoli vẫn là bí ẩn, nhưng chúng vẫn là những đại diện tuyệt diệu của nền văn minh cổ đại tồn tại trong cộng động đang sinh sống tại Sierra Leone.

Thanh Phong – Dịch từ Acient Origins