Liên Hợp Quốc cáo buộc Nga đã phạm tội ác chiến tranh ở Syria

Tổ chức Liên Hợp Quốc (LHQ) vừa đưa ra kết luận điều tra đầu tiên về các vụ tấn công xảy ra tại Syria, trong đó LHQ cáo buộc Nga có liên quan trực tiếp đến những vụ ném bom bừa bãi vào các khu vực dân sự tại đất nước Trung Đông này.

Những báo cáo mới nhất từ Ủy ban Điều tra Quốc tế Độc lập về Syria tập trung vào các sự kiện diễn ra từ tháng 7/2019 đến tháng 1/2020 cùng những cuộc tấn công cụ thể do “các lực lượng chính phủ cấp cao” thực hiện, nhắm vào những mục tiêu dân sự như các cơ sở y tế, khiến hơn 700.000 người dân phải di dời khỏi nơi ở của họ. 

Ủy ban điều tra LHQ đã tập trung vào hai tình tiết xảy ra mới đây, trong đó xuất hiện các bằng chứng rõ ràng cho thấy phi cơ của Nga liên quan trực tiếp tới vụ ném bom tại các khu vực dân sự. Trước đây, Uỷ ban điều tra cũng đã từng có những suy đoán cho rằng khả năng Nga chính là đối tượng chịu trách nhiệm cho các hành vi tội ác chiến tranh, và đây là lần đầu tiên ủy ban tìm ra được những bằng chứng phạm tội rõ ràng từ quốc gia này.

Vụ việc đầu tiên xảy ra là một loạt các cuộc không kích vào một khu chợ của thành phố Ma’arat al-Nu’man vào ngày 22/7/2019. Đây là một khu vực đông dân cư, cách thành phố Idlib khoảng 33km về phía nam. Ủy ban Điều tra cho biết đây là một cuộc ném bom 2 lần liên tục, lần thứ 2 vẫn nhắm vào mục tiêu là khu chợ này ngay giữa lúc lực lượng cứu hộ đang vào cuộc. Đã có 43 người thiệt mạng, trong đó 4 nạn nhân là trẻ em và ít nhất 109 người khác bị thương.

Cuộc tấn công lần thứ hai diễn ra vào ngày 18/3, Uỷ ban điều tra LHQ cho biết vụ ném bom đã nhắm vào khu tập thể dành cho dân di trú. Đây là một khu vực tách rời riêng lẻ trên một cánh đồng phía nam Idlib, nằm ngoài khu vực hành chính. Vụ tấn công khiến 20 người thiệt mạng, trong đó có 8 phụ nữ và 6 trẻ em, hơn 40 người khác bị thương. 

Báo cáo từ Ủy ban Điều tra viết: “Dựa trên những bằng chứng cụ thể thu được, bao gồm lời khai của các nhân chứng, các đoạn phim quay lại vụ việc, những dữ liệu hình ảnh cũng như các báo cáo từ bộ phận theo dõi máy bay, bộ phận đánh chặn liên lạc chuyến bay và những báo cáo quan sát cảnh báo sớm, Ủy ban Điều tra có đủ bằng chứng để kết luận rằng các phi cơ của Nga có tham gia trực tiếp vào từng vụ tấn công kể trên”.

“Trong cả hai vụ tấn công, lực lượng Không quân Nga không hề tấn công trực tiếp vào mục tiêu quân sự cụ thể mà đã phạm tội ác chiến tranh khi thực hiện các cuộc tấn công bừa bãi vào khu vực dân sự”.

Phía Nga sau đó đã phủ nhận việc tham gia vào các cuộc tấn công tại Syria, khẳng định chiến dịch trên không nhằm ủng hộ chính quyền thủ đô Damascus chỉ thực hiện tấn công vào các nhóm khủng bố.

Mặc dù thường xuyên lên án những hành vi tàn bạo diễn ra thường ngày tại Syria nhưng tổ chức Liên Hợp Quốc thường tránh né việc điểm tên đối tượng cụ thể vì tổ chức này phụ thuộc vào chính quyền ông Bashar al-Assad và sự hỗ trợ từ phía Nga để phân phối cứu trợ nhân đạo trên hầu hết các khu vực tại Syria. 

Ủy ban điều tra gồm 3 chuyên gia độc lập là ông Paulo Sérgio Pinheiro (một học giả pháp lý người Brazil), bà Karen Koning AbuZayd (một quan chức Mỹ kỳ cựu của Liên Hợp Quốc), và ông Hanny Megally (một chuyên gia nhân quyền Ai Cập), được Hội đồng Nhân quyền thành lập năm 2011 nhằm liên tục cung cấp các báo cáo về những hành vi vi phạm nhân quyền trong các cuộc xung đột ở Syria.

 Ông Charles Lister, một chuyên gia người Syria tại Viện Trung Đông cho hay: “Đây là một bước tiến lớn. Tổ chức Liên Hợp Quốc thường hiếm khi đào sâu vào các cuộc tấn công như thế này, chính vì thế việc họ dám công bố ra một báo cáo như thế này là yếu tố vô cùng quan trọng. Xét về vị thế của Liên Hợp Quốc tại Syria thì không có gì đáng ngạc nhiên nếu những báo cáo này bị che đậy hoặc không được tiến hành điều tra vụ việc rõ ràng”. 

Lực lượng chính phủ do Nga hậu thuẫn tại thành phố Idlib đã khiến những người tị nạn phải thực hiện một cuộc di cư lớn tới Thổ Nhĩ Kỳ, tạo nên sự chạm trán trực tiếp giữa lực lượng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và Nga.

Huy Hoàng (Theo The Guardian)