Thiếu gắn kết, đầu tư dàn trải

Những đêm hội Cồng chiêng luôn thu hút sự quan tâm của khách du lịch mỗi khi đến Tây Nguyên.

Việc tăng cường liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp, liên kết nội vùng và liên vùng được xem là xu thế tất yếu thúc đẩy ngành “công nghiệp không khói” để phát triển du lịch ở Tây Nguyên.

Nằm ở khu vực ngã ba biên giới, có nhiều cửa khẩu với các nước Lào và Campuchia, vùng Tây Nguyên có điều kiện thuận lợi để mở rộng giao lưu phát triển kinh tế, đặc biệt là du lịch với nhiều vùng trong cả nước và quốc tế. Tây Nguyên cũng là vùng có tiềm năng và thế mạnh để phát triển du lịch với tính đa dạng và độc đáo về văn hóa của các dân tộc anh em, nhất là các dân tộc bản địa Êđê, Jarai, M’nông… Những giá trị văn hóa lịch sử, lễ hội như lễ hội hoa Đà Lạt, lễ hội đua voi, cà phê Buôn Ma Thuột…, làng nghề và ẩm thực, đặc biệt là không gian văn hóa cồng chiêng rất thu hút du khách. Vẻ đẹp kỳ thú, đa dạng và hấp dẫn của tài nguyên du lịch tự nhiên như: Khí hậu cao nguyên, thác Dray Sáp, Dray Nur, Gia Long, hồ Tuyền Lâm, Vườn quốc gia York Đôn, Măng Đen, Hồ Yaly… cũng là điều cuốn hút ở Tây Nguyên.

Với những giá trị đặc sắc về tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn, Tây Nguyên có đầy đủ những thế mạnh riêng để phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa… Tốc độ tăng trưởng khách du lịch quốc tế và nội địa đến Tây Nguyên trong những năm gần đây bình quân đạt trên 10%, tốc độ tăng trưởng bình quân tổng thu du lịch xấp xỉ 30%. Riêng năm 2014, toàn vùng đón trên 400.000 lượt khách quốc tế và 2,5 triệu lượt khách nội địa với tổng thu du lịch đạt xấp xỉ 5.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 5,3% GDP, tạo việc làm cho trên 60.000 lao động, trong đó 20.000 lao động trực tiếp.

Tuy nhiên, các chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đánh giá du lịch vùng Tây Nguyên vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Sự đóng góp của du lịch trong cơ cấu kinh tế của các tỉnh trong vùng vẫn chưa nhiều (trừ tỉnh Lâm Đồng). Theo các chuyên gia, nhà quản lý, tiềm năng về tài nguyên du lịch của Tây Nguyên vô cùng độc đáo và đặc sắc, đa dạng nhưng chưa được khai thác bài bản và hiệu quả. Tài nguyên du lịch đang bị suy thoái nhanh. Nguyên nhân là do đầu tư thấp, chưa tới tầm; do quản lý điểm đến thiếu tầm nhìn; xúc tiến, quảng bá chưa tiếp cận được thị trường mục tiêu… Vì vậy, sản phẩm du lịch vẫn còn đơn điệu, mới tập trung nhiều ở đô thị du lịch Đà Lạt và một số điểm du lịch quen biết như Bản Đôn, Hồ Lắk, Măng Đen, Madagui, Tuyền Lâm…

“Hiện nhiều tài nguyên du lịch đang có nguy cơ suy thoái và mất đi sức hấp dẫn, đáng lo ngại như hiện tượng cắt khúc làm thủy điện trên sông Sêrêpốk; hiện tượng phá rừng; hủy diệt đàn voi; một số thác không còn nước; thay đổi mất kiểm soát đối với văn hóa bản địa…” Tiến sĩ Hà Văn Siêu, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch.

Mặt khác, việc liên kết để khai thác mọi tiềm năng, lợi thế sẵn có phát triển du lịch giữa các tỉnh trong vùng cũng như với các vùng khác trong cả nước chưa mang lại kết quả như mong muốn. Hoạt động liên kết mới dừng lại ở hợp tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch của các địa phương, thiếu vắng vai trò của các doanh nghiệp du lịch và Hiệp hội du lịch. Hoạt động liên kết chưa dựa trên chiến lược phát triển du lịch tổng thể của khu vực nên chưa xác định cụ thể sản phẩm nào, dịch vụ nào cần tập trung phát triển chung cho toàn khu vực dẫn đến tình trạng mỗi tỉnh phát triển sản phẩm một cách dàn trải. Hoạt động liên kết “ngoại” vùng, giữa Tây Nguyên với vùng duyên hải Nam Trung bộ, Đông Nam Bộ, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh… mới chỉ dừng lại ở từng tỉnh đơn lẻ.

Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lâm Đồng thừa nhận: “Việc hợp tác phát triển du lịch trong vùng Tây Nguyên và các tỉnh tuy đã ký kết văn bản hợp tác du lịch với nhau, nhưng việc liên kết mới chỉ dừng lại ở nguyên tắc chứ chưa phát huy được trong thực tế. Hoạt động du lịch thiếu tính quy hoạch, theo kiểu “mạnh ai nấy làm”. Thiếu sự liên kết vùng nên việc đầu tư cho du lịch còn dàn trải, thiếu điểm nhấn và thiếu sản phẩm du lịch mang tính đột phá. Mặt khác, các tỉnh và các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn thiếu kết nối trong việc xây dựng các tour, tuyến du lịch. Công tác xúc tiến, quảng bá tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch của các địa phương còn chung chung, chưa tập trung vào sản phẩm du lịch đặc thù chung của vùng, chưa làm nổi bật hình ảnh du lịch của vùng”…

Có thể thấy, việc hợp tác liên kết phát triển du lịch nội vùng hoặc liên vùng chưa có người cầm trịch khó có thể thành công. Vì vậy, liên kết để khai thác và phát triển du lịch vùng là yêu cầu cấp thiết của các tỉnh Tây Nguyên trong bối cảnh hiện nay.