Những người sành audio hiện nay có xu hướng chơi những đôi loa toàn dải với những nhãn hiệu như Fostex của Nhật Bản, cao cấp hơn có Lawther của Anh, Feastex của Nhật bản , Voxativ của Đức và nhiều hãng loa danh tiếng khác, với những cặp củ loa chưa có thùng mà giá thấp nhất cũng đã cả ngàn USD, cao hơn thì lên đến hàng chục ngàn USD.
Có nhiều người sành chơi khác cũng đã có những lựa chọn cho lối chơi loa toàn dải đó là sưu tầm những củ loa toàn dải cổ kết hợp với amply đèn để có được chất lượng âm thanh Hi-end. Tuy nhiên loa toàn dải cổ cũng có nhiều chủng loại từ bình dân dễ kiếm đến quý hiếm khó tìm, đặc biệt với những đôi loa danh tiếng của Đức, Anh, Mỹ dòng loa đáp ứng cho âm thanh phim của thập niên 40-50 ở Đức thì giá cũng không bình dân chút nào.
Câu hỏi đặt ra cho những người chơi audio mới bước chân vào trải nghiệm loa toàn dải với amply đèn là: Điều gì làm lên sự khác biệt về cả chất lượng lẫn giá cả với những đôi loa toàn dải so với loa thông thường (loa 3 đường tiếng) đang có bán trên thị trường.
|
Một số mẫu loa toàn dải của Khang-audio |
Điểm giống nhau
Thứ nhất: Về cơ bản loa thông thường 3 đường tiếng và loa toàn dải (1 loa đảm nhiệm cả 3 dải tần thấp, trung cao) đều có chức năng phát âm thanh.
Thứ hai : Về ngoại hình đều có cấu tạo giống nhau
– Khung sườn (Frame): Chức năng chính của bộ phận này đó là gắn các thành phần lại với nhau
-Viền nhún hay gân loa (Surround, edge): Viền loa thông thường được chế tạo bởi chất liệu giấy với màng loa hoặc vải (xếp gấp lại) với chức năng chính là giữ kín hơi và tạo độ mềm dẻo cho màng loa
– Màng nhện (Spider, Damper): Màng nhện đóng vai trò như một cái lò xo trong củ loa rời, khi nhận được tín hiệu, nó di chuyển nhưng sau đó phải quay về vị trí cân bằng ngay lập tức để thực hiện những tín hiệu tiếp theo
-Nam châm (Magnet)
-Cuộn dây đồng (Voice coll): Cấu tạo gồm lõi (bobin) là ống hình trụ dùng quấn dây lên đó, nó được đặt trong khe hở từ, các loa cao cấp khe từ này rất khít với cuộn dây động vì đây là nơi tập trung năng lượng từ. Khe từ càng nhỏ mật độ từ càng cao.
-Dây quấn: Chất liệu thông dụng nhất của dây quấn thường là đồng
-Màng loa (Diaphragm): Đây là phần quan trọng nhất trong cấu tạo của loa rời
Điểm khác nhau:
Hiện loa 3 đường tiếng cao cấp được các hãng danh tiếng sản xuất thuộc dòng hi-end audio đã có nhiều cải tiến và cho ra những sản phẩm có chất lượng âm thanh trung thực và được nhiều người chơi audio ưa chuộng. Tuy nhiên giá thành cũng không phải người chơi audio nào cũng có thể sở hữu được. Giá tham chiếu cho bộ sản phẩm audio hi-end này có những bộ cá biệt giá trị cả tỷ đồng. Do vậy việc so sánh trong phạm vi bài viết này chủ yếu so sánh loa toàn dải cao cấp và dòng loa toàn dải cổ quý hiếm với những dòng loa 3 đường tiếng thông thường ở nhóm sản phẩm trung cao của thị trường.
|
Một mẫu loa toàn dải đặc trưng |
Loa toàn dải cao cấp và loa toàn dải cổ có nhiều sự khác biệt cơ bản với loa 3 đường tiếng thông thường trên cơ sở so sánh một số tiêu chí về cấu tạo, nguyên liệu, chât âm và khả năng phối ghép để phân biệt những điểm khác nhau.
Loa toàn dải
|
Loa 3 đường tiếng thông thường
|
Công suất: Nhỏ phổ biến từ 6w đến 25w hoặc cao hơn có thể từ 20w đến 50w
|
Công suất: lớn phổ biến từ 25w đến 50w hoặc cao hơn có thể từ 20w đến hơn 100w thậm chí có loa lên đến cả ngàn watt
|
Dải tần: loa toàn dải một loa phụ trách cả 3 dải tần số từ thấp đến cao. Những loa toàn dải cổ thường có dải tần từ 40-12000hz loa toàn dải hiện đại cao cấp có dải tần từ 35hz-20000hz
Do đặc điểm một loa cho cả 3 dải tần điều này làm lên âm thanh đảm bảo được phát ra đồng trục, đồng pha mang tính tự nhiên trong sáng
Với những dải tần cơ bản từ 40-12000hz đã phù hợp với khả năng sinh học của tai người giúp người nghe cảm thấy thư thái không bị ức chế. Dải tần cơ bản này đã đáp ứng hầu hết các dải tần số của các nhạc cụ trong dàn nhạc.
Loa toàn dải khi phối ghép với amply Không có phân tần điện tử
|
Dải tần: Loa 3 đường tiếng thường mỗi loa phụ trách một dải tần số như loa trầm, loa trung và loa cao. Tần số âm thanh do phân tần điện tử tại mỗi loa quy định. Dải tần số rộng hơn từ 40hz đến 20000hz thậm chí có những loa báo cáo khả năng thể hiện từ 20hz đến 30.000hz. Do đặc điểm âm thanh được phát ra từ 3 chiếc loa khác nhau và bị quy định bởi bộ phân tần điện tử dẫn đến khó đạt mức tuyệt đối đồng pha đồng trục điều này làm cho âm thanh khó đạt được tiếng tự nhiên trong sáng. Do đặc điểm dải tần bị mở rộng dẫn đến người nghe cảm thấy nịnh tai tuy nhiên nghe lâu bị ức chế do vượt quá khả năng sinh học của tai người, đặc điểm này làm cho người nghe khi nghe lâucảm thấy mệt mỏi. Tuy nhiên dải tần số này phù hợp với các dòng nhạc hiện đại, các nhạc cụ điện tử thể hiện như trống điện tư, đàn ogan… được dòng loa này thể hiện tốt, thậm chí chơi được ở những sân khấu lớn.
|
Độ nhậy: Thường loa toàn dải cao cấp có độ nhạy cao từ 95 đến hơn 100db
|
Độ nhậy: Thường loa 3 đường tiếng có độ nhạy thấp hơn loa toàn dải, thông thường dưới 95db
|
Cấu tạo nam châm: loa toàn dải cao cấp và loa toàn dải cổ nam châm là hợp kim alnico có độ bền vững cao đến nay dòng nam châm này chi phí sản xuất cao sản xuất không ở diện rộng. Tính chất nhỏ gọn và nhẹ trọng lượng thấp khoảng một vài kg/cặp loa
Alnico là một hợp kim trong đó ngoài sắt là chủ yếu, còn lại là nhôm (Al), niken (Ni) và cobalt (Co), do đó gọi là al-ni-co. Chúng cũng bao gồm thêm đồng, và đôi khi titan. Tên thương mại cho hợp kim Alnico là: Alni, Alcomax, Hycomax, Columax, và Ticonal. Các thành phần của hợp kim alnico thường là 8-12% Al, 15-26% Ni, 5-24% Co, 6% Cu, 1% Ti, và phần còn lại là Fe. Cobalt là chất chủ yếu chỉ có ở Zaire (Congo-K) , khai thác khó và giá cả rất cao, làm cho Alnico đắt.
|
Cấu tạo nam châm: loa 3 đường tiếng thông thường có cấu tạo nam châm Ferrite . Ferrite là một loại gốm gồm các oxit sắt (Fe2O3 hoặc Fe3O4 ) kết hợp với một hay nhiều kim loại khác. Ferrite làm loa thường là hợp chất của oxit sắt, oxit bari và stronti cacbonat. Vật liệu dễ kiếm và sản xuất ở diện rộng cho hầu hết các loại loa hiện đại hai hoặc 3 đường tiếng.
Tính chất to nặng và cồng kềnh, trọng lượng có cặp loa lên đến cả chục kg.
|
Cấu tạo màng loa: Loa toàn dải có màng loa đặc biệt, có loại màng làm bằng hỗn hợp giấy và lông thú siêu nhẹ, mỏng, dai, bền (trường hợp loa toàn dải của Đức cổ). Đặc biệt có những loa toàn dải cao hấp hiện đại sử dụng những loại gỗ quý được xử lý đảm bảo yếu tố bền nhẹ giúp quá trình phát thanh được linh hoạt chất âm hay trong sáng tự nhiên trường .
|
Cấu tạo màng loa: loa ba đường tiếng thông thường được sử dụng những loại vật liệu phổ thông như giấy, nhựa, thậm chí là kim loại với đặc điểm màng dầy, nặng để chịu công suất cao đo cấu tạo của loa quy định. Âm thanh mạnh mẽ độ bền thấp.
|
Cuộn dây đồng: Được sử dụng những loại dây đồng tinh khiết nhất chuyên dùng cho audio được cuốn với kỹ thuật cao đặt khít trong khe từ.
|
Cuộn dây đồng: Được sử dụng những loại dây đồng thông thường tinh khiết được cuốn với kỹ thuật hiện đại và đặt trong khe từ có khoảng trống.
|
Phối ghép: loa toàn dải thường được phối ghép với những amply đèn mạch SE (single end) hoặc amply bán dẫn cấu tạo mạch thuần class A công suất thấp cho âm thanh trong sáng ấm áp tự nhiên, độ động cao, âm hình sân khấu rõ nét.
|
Phối ghép: Loa 3 đường tiếng thông thường phối ghép tốt với các amply bán dẫn công suất lớn hoặc phối ghép với amply đèn mạch PP (Push pull)
|
Mục đích sử dụng: Dùng để nghe những dòng nhạc thính phòng, giao hưởng, vocal, đồng quê, Slow rock âm thanh chính xác chi tiết.
|
Mục đích sử dụng: Dùng để nghe những dòng nhạc thính phòng, giao hưởng, vocal, đồng quê, ngoài ra những dòng nhạc hiện đại metal Rock, nhạc mạnh mẽ..
|
Chất âm:
Với loa toàn dải cổ nam châm alnico và loa toàn dải cao cấp hiện đại cho chất âm trong sáng, độ động cao, trung âm dầy rõ nét khả năng tái tạo âm thanh tiệm cận với âm thanh tự nhiên của buổi trình diễn thực tế
|
Chất âm
Với loa 3 đường tiếng thông thường mang hơi thở của âm nhạc hiện đại, mạnh mẽ, nhiều khi hơn thiên về dải trầm và dải cao trong khi dải tần số trung âm chưa thể hiện được tốt.
|
Chi phí đầu tư:
Với loa toàn dải hiện đại cao cấp thuộc phân khúc chơi hi end dành cho người sành điệu giá giao động 1 đôi loa từ 3000usd đến 15000usd/ đôi loa. Với loa toàn dải cổ quý cả thùng cũng khoảng từ 2000us đén 10000usd.
|
Chi phí đầu tư
Với những đôi loa thông thường thuộc dòng thị thường phổ thông thì dao động từ 200usd-500usd, với dòng trung cao thì từ 500-3000usd, với dòng cao cấp giá từ 5000usd đến cả tỷ đồng.
|
Phong cách
Khi chơi dòng toàn dải thì người chơi mang phong cách lịch lãm, cá tính hàn lâm, mang tính thụ hưởng âm nhạc cao.
|
Phong cách
Khi chơi dòng loa 2-3 đường tiếng người chơi mang phong cách hiện đại, linh động, theo xu hướng công nghệ, và thụ hưởng đời sống âm nhạc và thụ hưởng các giá trị hiện đại, thuận tiện.
|
|
|
Ampli đèn “đối tác” không thể thiếu của loa toàn dải |
Còn nhiều điểm giống và khác nhau về hai dòng loa này, trong phạm vi bài viết không có đủ điều kiện để bình luận và chia sẻ đến các bạn chơi audio. Điều đặc biệt là sự khác biệt về cảm nhận cũng như tình cảm của người chơi dành cho hai dòng loa. Cuối cùng bài viết này cũng chỉ mong mốn tham góp một số thông tin đến các bạn chơi audio trước khi quyết định lựa chọn cho mình một dòng sản phẩm phù hợp với mục đích cũng như nhu cầu của cuộc chơi./.