10 Kỳ quan dưới lòng đất thời cổ đại

20/06/14, 18:18 Bí ẩn

Từ những hầm chứa nước và hệ thống dẫn nước cổ đại đến những hang động bí ẩn, những hầm mộ dưới lòng đất, các đền thờ dưới lòng đất và thậm chí là các thành phố được xây dựng trọn vẹn dưới mặt đất, những gì mà tổ tiên cổ xưa của chúng ta đạt được quả là khó tin và đầy ngoạn mục.

Bạn đang xem bài viết thuộc chuyên mục 1001 bí ẩn của Bocau Network.

1. Hầm chứa nước Basilica Cistern đáng kinh ngạc dưới lòng đất

Ảnh: Hầm chứa nước Basilica nằm bên dưới thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.(Wikimedia Commons)

Ẩn bên dưới thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, là hàng trăm hầm chứa nước cổ đại đã lưu trữ và cung cấp nước cho cư dân thời cổ xưa.

Hầm chứa lớn nhất trong số đó là hầm Basilica. Điểm đặc biệt của hầm chứa này là dễ bị nhầm với một ngôi đền linh thiêng dưới lòng đất. Hầm chứa này chỉ cách Thánh đường Haghia Sophia nổi tiếng 150m về phía Tây Nam, và được xây dựng bởi hoàng đế của Đế chế Đông La Mã là Justinian I, vào năm 532 SCN. Nó dài 138m và rộng 64,6m, trải rộng một diện tích gần 1.000 mét vuông.

Hầm chứa này có sức chứa lên đến 80.000 mét khối nước. Với 336 cột đá cẩm thạch nâng đỡ toàn bộ cấu trúc, việc xây dựng hầm chứa này đòi hỏi một nỗ lực phi thường. Người ta cho rằng đa số các cột đá này được tái chế từ các tòa nhà cũ (thật ra là “chiếm đoạt”), lấy từ nhiều vùng khác nhau của Đế quốc Đông La Mã mang đến Constantinople (kinh đô Đế quốc Đông La Mã), một số cột đá khác được lấy từ Nhà thờ Hagia Sophia.

Có lẽ ví dụ tiêu biểu nhất của việc chiếm đoạt này là việc tái sử dụng tượng đầu quỷ Medusa làm gốc trụ cho 2 cột nằm ở góc phía Tây Bắc của hầm. Theo truyền thống, những chiếc đầu này được đặt lộn ngược để chống lại sức mạnh trong cái nhìn chết người của Medusa.

2. Động vỏ sò Shell Grotto bí ẩn của Margate

Ảnh: Động Shell Grotto của Margate bí ẩn, tại Kent, Anh.(Wikimedia Commons)

Cách eo biển Dover 35 dặm về phía Bắc là thị trấn Margate thuộc hạt Kent – một thị trấn ven biển với 57.000 cư dân và một lịch sử hàng hải đáng tự hào.

Điều khiến Margate trở nên đặc biệt là một hang động bí ẩn, được biết đến với tên gọi “Shell Grotto của Margate”. Năm 1835, hiệu trưởng một trường học địa phương, James Newlove, muốn xây một ao vịt trong vườn nhà.

Trong khi đào ao, máy xúc của ông biến mất vào một lỗ bên dưới một tấm đá đã được di dời. Ông thả con trai của ông là Joshua bằng một sợi dây xuống để lấy lại cái máy. Sau khi trở về cậu bé nói rằng ở dưới có các đường hầm đầy các họa tiết trang trí bằng vỏ sò. Các cuộc khai quật đã phát hiện một hang động tuyệt đẹp được bao phủ bởi hơn 4,6 triệu vỏ sò, trải rộng thành một bức tranh khảm trên 600 mét vuông.

Kể từ khi được phát hiện vào năm 1835, người ta đã suy đoán về ý nghĩa thực sự của nơi này. Điều khiến hang động vỏ sò Margate trở nên bí ẩn đó là người ta không biết gì về nó. Người ta không biết nó được xây khi nào, bởi ai và vì mục đích gì.

3. Derinkuyu và các thành phố ngầm của Cappadocia

Thành phố dưới lòng đất Kaymakli, Nevsehir, Thổ Nhĩ Kỳ, một trong những thành phố ngầm của Cappadocia.(Shutterstock)

Khu vực Cappadocia ở miền trung Thổ Nhĩ Kỳ là nơi có một trong những cảnh quan ngoạn mục nhất trên thế giới – những thung lũng sâu và những kết cấu đá cao vút, rải rác trên đó là những ngôi nhà, nhà thờ, lăng mộ, đền thờ và các thành phố nằm trọn vẹn dưới lòng đất được khắc hài hòa vào địa hình tự nhiên.

Khu vực này trải rộng trên vùng đất một trăm dặm vuông với hơn 200 ngôi làng dưới lòng đất và các thị trấn với những lối đi ngầm, các phòng bí mật và các ngôi đền cổ và một lịch sử nổi tiếng về các nền văn minh sau được xây dựng trên công trình của các nền văn minh trước. Với những đặc điểm này, Cappadocia đã trở thành một trong những khu vực có hang động rộng lớn và ấn tượng nhất thế giới.

Nhưng không nơi nào có sự khéo léo trong kiến trúc cổ đại mà nổi bật hơn thành phố dưới lòng đất gần đó Derinkuyu. Derinkuyu là một thành phố nằm sâu xuống lòng đất 11 tầng, có 600 lối vào, nhiều dặm đường hầm nối thành phố với các thành phố khác dưới lòng đất, thành phố này có thể cung cấp chỗ ở cho hàng nghìn người.

Đây thực sự là một thành phố dưới lòng đất, với các khu vực để ngủ, chuồng gia súc, giếng nước, bể nước, góc nấu ăn, trục thông gió, phòng cộng đồng, phòng tắm, và các ngôi mộ… Derinkuyu cũng không phải là thành phố ngầm duy nhất. Hơn bốn mươi thành phố nằm hoàn toàn dưới lòng đất đã được phát hiện tại Cappadocia, nhiều thành phố được kết nối với nhau thông qua các đường hầm.

4. Qanat Firaun, hệ thống dẫn nước ngoạn mục nhất thế giới cổ đại

Ảnh: Qanat Firaun, còn được gọi là hệ thống dẫn nước Gadaratừ lâu đã cung cấp nước cho người dân mà nay thuộc Syria và Jordan.(Wikimedia Commons)

Qanat Firaun còn được gọi là hệ thống dẫn nước Gadara, là một hệ thống dẫn nước cổ đại được xây dựng để cung cấp nước cho miền Decapolis thuộc Đế chế La Mã – Hy Lạp, mà nay nằm ở Syria và Jordan.

Mặc dù cái tên tiếng Ả Rập “Qanat Firaun” có nghĩa là “kênh của các Pharaoh”, hệ thống đường dẫn khổng lồ thể hiện tài năng kiến trúc đáng kinh ngạc này không phải được tạo ra bởi người Ai Cập mà là bởi Đế chế La Mã, và rất có thể chịu ảnh hưởng của người Ba Tư. Đường ống dài 170km này không chỉ là hệ thống dẫn nước ngầm thời cổ đại dài nhất thế giới, nó còn là hệ thống phức tạp nhất, là một công trình khổng lồ về kỹ thuật thủy lợi. Công trình này đã cho thấy một sự chính xác đến mức ấn tượng.

Độ dốc của đường hầm đo được là 0,3 phần nghìn, nghĩa là nó dốc xuống chỉ 30cm trên mỗi km – một góc hẹp tiêu chuẩn đáng kinh ngạc. Dọc theo con đường chính của Gadara, các nhà khảo cổ đã tìm thấy các ống tăng áp lực có thể đã được dùng trong cơ cấu bơm nước để cung cấp nước sạch cho vùng ngoại ô phía tây của thành phố từ các nguồn cấp nước cách đó 100km. Tới lúc hoàn thành hệ thống dẫn nước này, các công nhân đã phải đào hơn 600.000 mét khối đá vôi, tương đương với hơn một phần tư tổng khối lượng của Đại Kim Tự Tháp.

5. Trung tâm giáo phái và thế giới ngầm của Chavin de Huántar

Ảnh: Chavin de Huántar, một địa điểm khảo cổ nằm ở khu vực Ancash, thuộc Peru.(Wikimedia Commons)

Chavin de Huántar là một địa điểm khảo cổ nằm ở khu vực Ancash thuộc Peru, cách thủ đô Lima của nước này 250km về phía Bắc. Nó nằm ở độ cao hơn 3000m so với mực nước biển, được kẹp giữa bờ biển sa mạc ở phía Tây và vùng đất thấp nhiệt đới Amazon ở phía Đông.

Phương pháp tính niên đại bằng carbon cho thấy rằng di tích này đã có người cư trú từ ít nhất là 3000 năm TCN, tuy nhiên cho tới khoảng năm 1500 TCN, Chavin mới phát triển thành một vùng đất linh thiêng. Chavin đã trở thành một trung tâm nghi lễ và hành hương cho thế giới tôn giáo của dãy núi Andes. Một trong những khía cạnh thú vị nhất của nơi này là các căn phòng nằm dưới lòng đất. Đặc điểm ấn tượng nhất của những căn phòng này là các công trình chạm trổ và các tác phẩm điêu khắc. Ví dụ như Lanzon, một khối lăng trụ bằng đá granite được chạm khắc cao 4,5m. Khối đá này được trang trí với hình đầu mèo rộng lớn và các vành đai hình côn nối xuống đất.

Phong cách trang trí hình mèo này cũng có thể được nhìn thấy trong những tác phẩm chạm khắc trên những bức tường đá bên ngoài của khu vực Castillo (cánh phía nam của ngôi đền). Những chi tiết chạm khắc này miêu tả các tượng đầu thú (gọi là Cabeza Clavos), được cho là các linh vật gác đền. Ngoài các họa tiết trang trí về mèo, các tượng đầu thú này còn có cái giống như đầu chim. Những hình tượng này có thể giúp chúng ta hiểu hơn về giáo phái đã được thực hành tại Chavin.

6. Hiệu ứng âm thanh lạ thường trong hầm mộ Hypogeum của Hal Saflieni thuộc Cộng hòa Malta

Ảnh: Hầm mộ Hypogeum của Hal Saflieni ở Malta.(Wikimedia Commons)

Hầm mộ Hypogeum của Hal Saflieni thuộc Malta là một di sản thế giới được UNESCO công nhận, được cho là đền thờ dưới lòng đất từ thời tiền sử lâu đời nhất trên thế giới. Kiến trúc này vẫn là một bí ẩn, từ việc khám phá ra các hộp sọ bị kéo dãn tới những câu chuyện về các hiện tượng huyền bí.

Nhưng đặc điểm thu hút các chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới là thuộc tính âm thanh độc đáo được phát hiện tại các phòng dưới lòng đất của Hypogeum. Mặc dù không biết chắc chắn, người ta tin rằng hầm mộ Hypogeum ban đầu được sử dụng như một nơi tôn nghiêm, có thể là dùng cho các lời sấm. Là một căn phòng độc đáo được chạm khắc trên đá vôi rắn và có thể biểu diễn những âm thanh đáng kinh ngạc, căn phòng này còn được gọi là “Phòng tiên tri”.

Theo William Arthur Griffiths, tác giả cuốn “Malta và những ngôi đền tiền sử được phát hiện gần đây”, một lời nói trong Phòng Tiên tri được “phóng đại gấp trăm lần và được truyền trong toàn bộ cấu trúc. Ta có thể tưởng tượng được một lời sấm nói ra sẽ đem lại hiệu quả như thế nào khi mỗi từ phát ra đều trở thành như tiếng sấm vang vọng trong không gian tối tăm và bí ẩn đáng sợ này”.

7. Mê cung các đường hầm dưới lòng đất ở Rome

Ảnh:Các hầm mộ La Mã .(Shutterstock)

Trong khi nhiều khách du lịch lượn lờ trên các đường phố của Rome và đổ xô đến các địa điểm ấn tượng như Đấu trường La Mã và Roman Forum, một số du khách thì nhận thấy rằng dưới chân họ còn có những thứ thậm chí còn cổ xưa hơn – đó là một mê cung các đường hầm dưới lòng đất và các mỏ đá có từ những ngày đầu xây dựng thành phố cổ này.

Các đường hầm đầu tiên được tạo thành như các mỏ đá khi người La Mã cổ đại khai thác đá để xây dựng thành phố, sau đó họ mở rộng thành các đường hầm. Sau khi việc khai thác mỏ đá kết thúc, người ta bắt đầu sử dụng mê cung dưới lòng đất này để làm các hầm mộ, trồng nấm và làm một hệ thống thoát nước không chính thức.

Trong Thế chiến II, người ta đã sử dụng các đường hầm này làm hầm tránh bom. Adriano Morabito- Chủ tịch Hiệp hội Roma Sotterranea (thành phố ngầm của Rome) cho biết: “Có hàng trăm cây số các hầm mộ chạy bên dưới thành phố và vùng ngoại ô. Một số đường hầm rất nổi tiếng và mở cửa cho khách tham quan, trong khi những chỗ khác mới chỉ vừa được khám phá. Cũng có thể có một số hầm mộ bị thất lạc”.

8. Các hang động dưới lòng đất của Nottingham

Ảnh: Lối vào một hang động bên dưới Nottingham, Anh.(Wikimedia Commons)

Bên dưới các đường phố của Nottingham, Anh Quốc, có gần 500 hang động nhân tạo được đục khoét vào đá sa thạch tự nhiên.

Qua nhiều thế kỷ, chúng đã được sử dụng cho một loạt các mục đích, bao gồm làm ngục tối, hầm bia, hố thấm nước bẩn, thuộc da, các lò ủ mạch nha, nhà ở, các hầm rượu, đường hầm, nhà ở mùa hè, nơi trú bom, mỏ cát, và các nhà tù – nổi tiếng nhất một nhà tù được cho là đã từng giam giữ Robin Hood.

Tài liệu cũ nhất ghi chép về các hang động của Nottingham là của một thầy tu xứ Wales tên là Asser, khi viết về thành phố này vào năm 868, ông đã gọi Nottingham là Tig Guocobauc, có nghĩa là khu hang động trong tiếng Anh. Vào năm 1067, người Norman đến khu vực này và xây dựng một lâu đài trên một vùng đá sa thạch lồi lên. Người Norman đã xây dựng thành phố của mình xung quanh lâu đài với các con phố tỏa ra từ lâu đài tới vùng đất mà nay là quảng trường chợ của Nottingham.

Vách đá nổi lên của vùng sa thạch đã khiến nơi này thành địa điểm dễ thấy cho các công dân đầu tiên của Nottingham làm nhà của mình. Các tài liệu ghi chép của các khách đến thăm Nottingham trong những năm 1600 cho thấy rằng, những người cư ngụ trong những ngôi nhà hang động nói chung là những người nghèo, và các hang động này được gọi là hang hốc của người nghèo.

Trong suốt thời kỳ trung cổ, Nottingham tiếp tục phát triển thịnh vượng và trở thành một trung tâm giao dịch sản xuất len, thuộc da, chạm khắc thạch cao tuyết hoa và sản xuất đồ gốm. Một số các hoạt động này đã được thực hiện trong các hang động của Nottingham. Từ những năm 1800, khi các ngành công nghiệp của Nottingham và nhu cầu lưu trữ của các ngành này tăng lên, người ta tạo thêm các hang động mới và mở rộng những hang đã có. Không may thay, từ cuối thế kỷ 19 trở đi, trung tâm thành phố Nottingham tái phát triển trở lại đồng nghĩa với việc nhiều hang động Nottingham đã bị mất dấu.

9. Quần thể hang động Long Du

Gần làng Shiyan Beicun ở tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, có quần thể hang động Long Du – một thế giới dưới lòng đất cổ đại rộng rãi, tuyệt đẹp và hiếm có, ở Trung Quốc đây được coi là “kỳ quan thứ chín của thế giới cổ đại”.

Hang động Long Du được cho là có niên đại ít nhất 2000 năm, là một trong những cuộc khai quật dưới lòng đất lớn nhất của thời cổ đại và là một bí ẩn lâu dài đã làm bối rối các chuyên gia với tất cả các quy tắc được dùng để nghiên cứu chúng. Các nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới trong các lĩnh vực khảo cổ học, kiến trúc, kỹ thuật và địa chất hoàn toàn không biết làm thế nào, bởi ai, và tại sao mà chúng được tạo ra.

Được phát hiện đầu tiên vào năm 1992 bởi một người dân địa phương, 36 hang động hiện nay đã được phát hiện trải dài một vùng rộng 30.000 mét vuông. Mỗi hang động như được chạm khắc vào khối đá cát chắc chắn, sâu xuống khoảng 30 mét dưới lòng đất và có các phòng đá, cầu cống, rãnh nước và hồ bơi. Có các trụ cột phân bố đều khắp các hang động để nâng đỡ trần hang và tường; trần và cột đá được trang trí thống nhất với các vết đục thành một loạt các đường song song. Chỉ có một trong số các hang động này được mở cho khách du lịch, hang động này có các họa tiết chạm khắc trên đá mô tả ngựa, cá và chim. Các hang động Long Du thực sự là một bí ẩn vẫn chưa được giải đáp, mặc dù đã hơn hai thập kỷ nghiên cứu.

10. Các hầm mộ cổ của Cộng hòa Malta

Ảnh: Hầm mộ bên dưới hang động của Nhà thờ Thánh Paul ở Malta.(Wikimedia Commons)

Di sản Paleochristian của quần đảo Malta được đánh giá là điểm quan trọng thứ tư của khu di tích thuộc khu vực Địa Trung Hải, xếp sau các di tích của Ý, Israel và Maghreb, trong đó đặc điểm nổi bật nhất của nó là các hầm mộ dưới lòng đất được tập trung với quy mô lớn. Các hầm mộ của Malta đã được mô tả bởi UNESCO là “minh họa tuyệt vời cho những biến đổi mang tính văn hóa, nghệ thuật và xã hội của khu vực Địa Trung Hải trong các thế kỷ đi từ thế kỷ thứ 3 đến các thế kỷ SCN”.

Trong khoảng thời gian từ giữa thế kỷ thứ 3 đến đầu thế kỷ thứ 7 SCN, các hầm mộ được hình thành tại Malta từ một truyền thống là dùng các ngôi mộ đơn giản được cắt từ đá của thời đại Phoenician và Hy Lạp (700 TCN – 100 SCN).

Một đặc điểm đáng chú ý của các hầm mộ tại Malta là sự kết hợp của các nghi lễ tôn giáo, bao gồm Kitô giáo, thực hành ngoại giáo và Do Thái giáo, tất cả trong cùng một địa bàn. Điều này phản ánh lối chung sống của các nền văn hóa khác nhau trong xã hội La Mã sau này. Theo UNESCO: “đặc điểm hỗn hợp này của các hầm mộ Malta hiếm có so với bất cứ nơi nào khác ở Địa Trung Hải”.

Theo Đại Kỷ Nguyên