Bước đột phá, phá vỡ sự kiểm duyệt internet của chính quyền Trung Quốc.

Dự án “Collateral Freedom” nghe có vẻ giống như một hoạt động chính trị, nhưng những người ủng hộ sẽ nói đó chỉ là bất đồng chính kiến. Đây là nỗ lực mới để thúc đẩy tự do hoá mạng Internet mà chế độ cộng sản Trung Quốc đang cố gắng ngăn chặn những ảnh hưởng khó chịu từ bên ngoài.

“Tự do ngôn luận được ghi trong hiến pháp của Trung Quốc”, Charlie Smith, một trong những người tham gia dự án cho biết. Nếu anh và các đồng nghiệp tại GreatFire.org thành công thì sáng kiến mới này sẽ tiêu huỷ sự kiểm soát Internet của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ở Trung Quốc, khi bạn truy cập vào đường link dẫn tới trang web mà cơ quan kiểm duyệt Internet của Trung Cộng không muốn bạn xem thì trang web đó sẽ không tải xuống được. Cách phổ biến để ngăn không bị chặn là cài đặt phần mềm như FreeGate hoặc UltraSurf, những phần mềm này giúp vượt qua Vạn Lý tường lửa (Great firewall).

Phương pháp mới này, hiện đang được thử nghiệm bởi GreatFire.org, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên chống lại sự kiểm duyệt của Trung Quốc, đó là sao chép toàn bộ trang web và làm cho nó “không thể bị khoá”.

Theo đó, đường dẫn đến Internet tự do ở Trung Quốc có thể bắt đầu với một liên kết như sau: https://s3.amazonaws.com/. S3 được lưu trữ tại dịch vụ lưu trữ đám mây của Amazon, và AWS là viết tắt của dịch vụ Amazon Web Services (dịch vụ lưu trữ cho các trang Web của Amazon)

GreatFire đang lưu trữ các trang web bị chặn tại Trung Quốc. Cho đến nay, bộ phận kiểm duyệt của Trung Quốc đã không mạo hiểm chặn các trang web ánh xạ, bản sao của các trang web ban đầu.

Lưu Trữ Đám Mây

Ý tưởng lưu trữ toàn bộ trang web và làm cho chúng không bị khoá xuất phát từ GreatFire sau những kinh nghiệm bị kiểm duyệt của họ.

Năm ngoái nhóm này đã xây dựng một ứng dụng dành cho iPhone, cho phép truy cập  Internet không bị kiểm duyệt. Người dùng ở Trung Quốc có thể tải về thông qua Kho ứng dụng (AppStore).

Tuy nhiên, chính quyền đã lên tiếng, họ buộc Apple phải gỡ bỏ ứng dụng này xuống. Nhiều doanh nghiệp phương Tây nhận thấy hợp tác với chính quyền Trung Quốc trong việc kiểm duyệt là một trong những điều kiện để kinh doanh ở Trung Quốc. (Điều này có thể liên quan đến liên doanh mới của GreatFire).

Ngay sau đó, đội ngũ của GreatFire đã quan sát cách Github, một hệ thống quản lý mã nguồn máy tính, bị chính quyền Trung Quốc chặn.

Giả sử trình duyệt của họ bị chặn, cũng giống như một trang web lớn bên ngoài Trung Quốc, “Chúng tôi nhận thấy rằng chúng tôi có thể tận dụng điện toán đám mây để “ánh xạ” các trang web vào Trung Quốc, làm cho chúng không bị chặn”, Charlie Smith, một nhân viên làm việc bán thời gian cho GreatFire cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

“Chúng tôi gỡ bỏ việc chặn đối với hai trang web phiên bản tiếng Trung của chúng tôi là trang Weibo Tự do và trang Reuters hai ngày sau khi bị chặn, và cũng tương tự như vậy đối với trang China Digital Times. Chúng tôi đã đưa lý thuyết vào thực hành”, Smith cho biết. “Và cho đến nay nó vẫn đang hoạt động”.

Smith cho rằng sẽ vô cùng bất tiện cho các doanh nghiệp ở Trung Quốc nếu chính quyền chặn hoàn toàn dịch vụ điện toán đám mây của Amazon. “Nó sẽ gây ra hậu quả kinh tế nghiêm trọng đối với nhiều người”. Trong số những công ty sử dụng dịch vụ AWS ở Trung Quốc có Qihoo 360, hãng sản xuất phần mềm lớn nhất Trung Quốc, Xiaomi, một công ty điện thoại thông minh (smartphone) nổi tiếng và Funplus Game, công ty sản xuất trò chơi hàng đầu.

Tuy nhiên, không có gì bảo đảm là điều này không xảy ra. Nhưng nếu Đảng cộng sản Trung Quốc quyết định chặn dịch vụ AWS  thì đơn giản là họ sẽ chuyển sang dịch vụ khác, Smith cho biết

“Chúng tôi sẽ chuyển sang dịch vụ của Google. Điều tương tự sẽ xảy ra. Vậy thì tiếp theo là Microsoft. Rồi điều tương tự lại xảy ra. Thì tiếp đến sẽ là Rackspace. Sau đó là một nghìn công ty điện toán đám mây khác”.

Cung Cấp Một Loạt Các Dịch Vụ

GreatFire được thành lập vào khoảng năm 2011, khi một nhóm bạn bè trực tuyến có quan hệ với Trung Quốc – nhóm bạn này chưa từng gặp mặt nhau ngoài đời thực, Smith cho biết – cùng nhau thử đánh giá và sau đó là đánh bại Vạn lý tường lửa của chính quyền Trung Quốc.

GreatFire cung cấp một loạt các dịch vụ phá vỡ kiểm duyệt Internet của Trung Quốc bao gồm: dịch vụ giám sát cho phép kiểm tra những trang web bị chặn và không bị chặn, đồng thời kiểm tra được mức độ bị chặn; dịch vụ Weibo tự do, cho phép sao chép những bài đăng từ Weibo, một mạng xã hội phổ biến tại Trung Quốc tương tự như Twitter và đăng lại những bài đó thậm chí sau khi bị chính quyền chặn và bây giờ là đến dự án Collateral Freedom.

Cũng dễ hiểu là phi lợi nhuận liên hệ chặt chẽ với hoạt động của nhóm. Charlie Smith chỉ là là bút danh. Smith cho biết anh làm việc bán thời gian cho GreatFire, và anh không tiết lộ thông tin về nơi ở hay cung cấp thêm bất kỳ thông tin cá nhân nào khác.

Smith cho biết nhóm chỉ có ít người tham gia và chỉ một trong số đó là làm việc toàn thời gian. Anh cho biết kể từ năm 2011 nhóm đã tự trang trải được các chi phí và năm ngoái đã nhận được tài trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Smith không cung cấp bất kỳ thông tin nào về khoản tài trợ – chẳng hạn như nhận được khoản tài trợ khi nào hay khoản tài trợ là bao nhiêu. Bộ Ngoại giao Mỹ công bố một lượng lớn các khoản tài trợ hỗ trợ cho phát triển các công cụ tự do Internet trên trang web của mình. Mức tài trợ tối thiểu trong năm 2013 là 500 ngàn đôla Mỹ và trang web cho biết “mức tài trợ trên 1,5 triệu đôla Mỹ là không phổ biến”.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã không trả lời trước yêu cầu bình luận về mối quan hệ của Bộ này với GreatFire. Yêu cầu cung cấp thông tin đối với Bộ Ngoại giao đang trong quá trình chờ đợi.

Smith cho biết các công cụ ánh xạ của GreatFire là một trong những nỗ lực của nhóm để kiếm tiền trang trải cho hoạt động của nhóm.

Khó Khăn Của Phương Pháp Ánh Xạ

Tính khả thi của việc sử dụng phương thức ánh xạ để truy cập vào hầu như tất cả các trang web mà chính quyền Trung Quốc có thể muốn chặn là không rõ ràng.

Nó có thể là một lựa chọn mang tính kinh tế: mặc dù Smith không thảo luận bất kỳ chi tiết nào về tài chính, chi phí cho dịch vụ lưu trữ AWS là không quá tốn kém.

Nếu một trang web có 100.000 lượt truy cập một ngày thì sẽ chỉ mất 549 đôla Mỹ một tháng cho chi phí lưu trữ  (tính theo 1,5 MB mỗi trang tải về).

Banner quảng cáo không bị ảnh hưởng bởi ánh xạ.

GreatFire đang thực hiện thương thảo với các tổ chức tin tức và truyền thông quan tâm tới việc đưa những tin tức của họ đến với người Trung Quốc.

“Chúng tôi đang gõ cửa rất nhiều nơi”, Smith cho biết. “Tờ New York Times là một ví dụ, họ vừa mới đầu tư vào thị trường Trung Quốc và tôi nghĩ rằng nếu họ biết cách mà thông tin được lưu truyền ở Trung Quốc, thì từ quan điểm kinh tế, họ nên kiên quyết rằng thông tin phải được đưa đến cho mọi người”.

Trớ trêu thay, một trong những trở ngại cho sự thành công của dự án này là sự tự kiểm duyệt của các công ty phương Tây vốn đang sở hữu các nền tảng mà họ đang tìm cách thúc đẩy mở rộng quyền tự do Internet ở Trung Quốc.

Apple loại bỏ phần mềm trên AppStore được cho là mâu thuẫn với luật pháp Trung Quốc – thực hiện có hiệu quả các kiểm duyệt thay mặt cho chính quyền Trung Quốc .

Amazon cho biết Công ty đang thiết lập “quan hệ đối tác với các tổ chức chính phủ Trung Quốc để thúc đẩy điện toán đám mây ở Trung Quốc”. Cho dù đó có nghĩa là họ cũng có thể bị đặt dưới áp lực phải đóng cửa các trang web ánh xạ GreatFire, và làm thế nào họ có thể đối mặt trước những áp lực này là chưa rõ ràng. Amazon đã không trả lời một yêu cầu gửi qua email bình luận về bài biết này.

Một cách khác là đơn giản đi vào bản chất: đó là biến static

Theo Bill Xia, người điều hành Dynamic Internet Technology, công ty sản xuất FreeGate , “Tôi nghĩ bất cứ biến static nào cũng có thể bị chặn. AWS sử dụng static. Người ta cần phải năng động” ông cho biết thêm : “AWS là một dạng thức quy mô nhỏ có thời hạn, một giải pháp ngắn hạn để truy cập vào các trang web tin tức”.

Gạt những vấn đề này sang một bên, Smith tin rằng các trang web ánh xạ ít nhất sẽ mở ra một mặt trận mới trong cuộc chiến chống lại sự kiểm duyệt của Đảng Cộng sản Trung Quốc . Nếu Amazon cắt dịch vụ của GreatFire thì GreatFire sẽ chỉ đơn giản là chuyển sang một hệ thống điện toán đám mây khác.

“Trung Quốc định làm gì vậy? Tách mình ra khỏi mạng internet toàn cầu chăng?” Charlie Smith châm biến. “Và điều này sẽ không xảy ra”.

Anh nói thêm: “Tôi là người lạc quan. Những người khác có thể sẽ không đồng ý với tôi về điểm này”.

Theo Việt Đại Kỷ Nguyên