TQ lập khu vực phòng không trên Senkaku

Các chuyên gia cho rằng việc Trung Quốc thiết lập cái gọi là khu vực phòng không này sẽ làm căng thẳng thêm cuộc tranh chấp lãnh thổ đang rất nóng với Nhật Bản, đồng thời làm dấy lên nguy cơ của những cuộc xung đột vũ trang.

Khu vực “nhận dạng phòng không” trên biển Hoa Đông do Trung Quốc vừa thiết lập

Nhóm đảo Senkaku đang tranh chấp giữa Nhật Bản và Trung Quốc trên biển Hoa Đông nằm trọn trong khu vực phòng không mới của Trung Quốc. Căn cứ vào những thông tin mà Bộ Quốc phòng Trung Quốc đưa ra vào thứ Bảy thì bất kì máy bay nào của Nhật qua khu vực đảo nói trên sẽ cần phải đăng ký chuyến bay với Bộ Ngoại giao hoặc cơ quan hàng không dân dụng Trung Quốc. Đồng thời, các máy bay đó cũng phải duy trì liên lạc vô tuyến điện với các quan chức của Trung Quốc.

Phía Trung Quốc không đưa ra cụ thể những biện pháp nào sẽ được thực hiện đối với các máy bay không tuân theo quy định về khu vực phòng không xác định mới đưa ra, tuy nhiên các quan chức quân sự cho biết Không quân Trung Quốc có thể sẽ sử dụng máy bay phản lực hoặc bắn hạ những máy bay mà quốc gia này nhận thấy là mối đe dọa đến mình.

Trên thực tế, nhiều quốc gia trên thế giới bao gồm cả Mỹ và Nhật Bản cũng có khu vực phòng không xác định của riêng mình. Khu vực phòng không này được thiết lập để giúp các quốc gia này có thể theo dõi hoặc giám sát các máy bay gần lãnh thổ của họ. Tuy nhiên, trong trường hợp của Trung Quốc, khu vực phòng không mà họ lập ra lại là khu vực tranh chấp giữa hai quốc gia lớn nhất khu vực Đông Á. Các chuyên gia an ninh lo ngại khu vực phòng không mới của Trung Quốc có thể sẽ đổ thêm dầu vào lửa, khiến tạo ra một cuộc xung đột vũ trang có sự tham gia của Mỹ, đồng minh sẵn sàng tham chiến bảo vệ Nhật Bản.

Theo Paul Haenle, Giám đốc Trung tâm Chính sách Toàn cầu thuộc trường Đại học Thanh Hoa tại Bắc Kinh thì những động thái của Trung Quốc sẽ khiến khu vực vốn đã tiềm ẩn những mối đe dọa xung quanh những đảo tranh chấp sẽ trở nên khó lường hơn bao giờ hết.

Phía Nhật Bản hiện chưa có bất kỳ phản ứng gì. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết Trung Quốc thiết lập khu vực phòng không, có hiệu lực từ thứ Bảy, nhằm mục đích bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh hàng không và lãnh thổ đất liền của mình. Khu vực phòng không mới của Trung Quốc không bao gồm khu vực biển Đông của Việt Nam, nơi mà Trung Quốc đã tham gia vào một số tranh chấp gần đây với Việt Nam và Phillipines. Cũng theo người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc, quốc gia này sẽ thiết lập thêm những khu vực bổ sung “ngay sau khi hoàn tất mọi sự chuẩn bị cần thiết.”

Tàu Cảnh sát biển Trung Quốc tiến vào vùng biển gần Senkaku

Tranh chấp giữa Trung Quốc và Nhật Bản về quyền kiểm soát một số hòn đảo thuộc biển Hoa Đông vào mùa hè năm trước khi Tokyo mua 3 hòn đảo từ các chủ sở hữu tư nhân. Kể từ đó, hai quốc gia láng giềng đã không ngớt cuộc chiến “mèo vờn chuột” khi thường xuyên cử các tàu chiến dằn mặt lẫn nhau. Tuy nhiên vấn đề ở chỗ, tranh chấp không còn nằm ở dưới mặt nước mà đã lan lên cả trên không khi cả hai đã điều máy bay phản lực tới khu vực tranh chấp.

Cho dù lãnh đạo của hai nước đã bàn đến việc cải thiện mối quan hệ đang xấu đi này, song những tiến bộ đạt được dường như là quá ít. Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cho biết nhóm đảo đó là khu vực hiển nhiên thuộc lãnh thổ Nhật và không cần phải bàn cãi về giá trị của điều đó. Nhật Bản đã tăng ngân sách quốc phòng với kế hoạch tăng quân số gần khu vực đào tranh chấp. Trong khi đó, các chuyên gia quốc phòng Trung Quốc lại khẳng định quốc gia này đã sở hữu sẵn sức mạnh quân sự để bảo vệ khu vực lãnh thổ mà Trung Quốc tuyên bố rằng đã kiểm soát hàng thế kỷ nay.

Theo Châu Vĩnh Thắng – chuyên gia về quan hệ Trung – Ấn thuộc Đại học quan hệ quốc tế tại Bắc Kinh “Nếu Trung Quốc có ý định thực hiện toàn diện chính sách của mình về khu vực nhận dạng phòng không thì chắc chắn sẽ có sự xung đột và đối đầu trên không. Tuy nhiên, theo tôi Trung Quốc không nên sợ những cuộc xung đột bởi chúng tôi đã bị Nhật Bản chèn ép trong nhiều năm. Chúng tôi nên bảo vệ lợi ích lãnh thổ của mình.”