Trở thành tiến sĩ chỉ vì… tò mò

Từ cậu bé hay thắc mắc

Sau bảy năm, ấn tượng của Tường trong thầy Nguyễn Duy Tiến vẫn là “một cậu bé đẹp trai, sáng sủa, nghiêm túc, học hành đàng hoàng và rất giỏi môn vật lý” của khoa cử nhân tài năng trường Đại học Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội. Từ “tài sản” ấy, chàng tiến sĩ này sở hữu không ít công trình để đời.

Cái duyên của Tường với vật lý rất lạ: Năm lớp 7, năm đầu tiên học môn vật lý, trong sách giáo khoa có một câu hỏi: “Tại sao môi trường chân không không dẫn điện?”, cậu học trò lớp 7 nghĩ mãi, nghĩ mãi…

Cậu nghĩ rằng nếu chân mình không đi dép – ta gọi là chân không” – chỉ cần chạm nhẹ vào dây điện là có thể chết ngay. Và chỉ vì một thắc mắc nhỏ và cách trả lời không giống ai của mình, Tường với vật lý “kết duyên” nhau chỉ để thỏa cái tò mò tuổi thơ và để tìm ra câu giải đáp của một cậu bé vốn hay thắc mắc về các hiện tượng tự nhiên.

Lên lớp 8, chỉ sau một năm làm quen với môn vật lý, Quang Tường được chọn vào lớp chuyên lý của trường Năng khiếu thành phố Vinh, Nghệ An. Cậu học trò cấp 2ngày ấy giành được ngay giải nhì Vật lý toàn quốc năm 1994 (năm này không có giải nhất, chỉ có ba giải nhì).

Lên cấp 3, Tường tiếp tục học chuyên lý ở trường chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An và giành thêm hai giải ba khiêm tốn ở hai kỳ thi học sinh giỏi Vật lý quốc gia năm lớp 11, 12.

18 tuổi, Tường thi vào lớp cử nhân tài năng khóa I của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG Hà Nội) và đỗ thủ khoa.

Hai năm sau, Tường tiếp tục chứng minh tình yêu của mình với vật lý bằng một suất thi đỗ vào Đại học Bách khoaParisvà một học bổng toàn phần Eiffel của Chính phủ Pháp. “Dường như may mắn luôn mỉm cười với mình” – Tường giải thích đơn giản.

Mong muốn đóng góp cho quê hương

Sau bốn năm dùi mài kinh sử tại đại học và cấu trúc nano sau khi hoàn thành học vị Thạc sĩ về vật lý chất rắn, một lần nữa Tường giành được học bổng của ĐH Bách khoa Paris với nghiên cứu “Hiệu ứng spin (một trạng thái nội tại của điện tử) trong các cấu trúc nano của chất bán dẫn: Tính toán lý thuyết và thực nghiệm”.

Dựa vào tính toán bằng lý thuyết để chỉ ra rằng năng lượng của các trạng thái ảo này là một số dương, Quang Tường là một trong số những người tiên phong chứng minh bằng tính toán lý thuyết sự tồn tại của các trạng thái ảo theo trục của các chất bán dẫn III-V khi quan tâm đến tính chất spin của điện tử.

Công trình tâm đắc nhất của chàng trai trẻ được đánh giá cao, được tham gia báo cáo ở ba hội nghị quốc tế lớn (một ở Mỹ, một ở St Petersburg – Nga, và một tại hội thảo Gặp gỡ Việt Nam vào 8/2012).

Không những thế, một phần nghiên cứu của Tường đã được đăng trên tạp chí uy tín nhất ngành vật lý Physical Review Letters. Quang Tường là một trong số ít người Việt Nam và là người Việt Nam đầu tiên ở Đại học Bách khoa Paris có bài đăng trên tạp chí uy tín này. Hiện nay, Tường đang tiếp tục làm việc sau tiến sĩ (postdoc) tại phòng thí nghiệm ở Trung tâm Nghiên cứu quốc gia Pháp. Sống một mình trong căn phòng 16m2 giữa Paris hoa lệ, anh vẫn miệt mài với đam mê của mình.

Trở thành tiến sĩ vật lý nano ở tuổi 26, đối với Tường mọi thứ còn đang chờ anh phía trước. “Tất cả chỉ mới bắt đầu. Mình chỉ muốn trở thành một nhà nghiên cứu thực thụ, được truyền lại những kinh nghiệm mà mình tích lũy cho thế hệ trẻ hơn mình, trở về quê hương với thời gian ngắn nhất, sớm nhất và đóng góp nhiều cho quê hương mình” – Tường tâm sự.

“Về mặt tư chất thì chúng ta không kém gì các bạn trên thế giới nhưng chúng ta vẫn chỉ đang ở tầm thấp và cần sự đầu tư nhiều hơn nữa… Không dám nói nhiều, Tường chỉ biết là mình sẽ phải cố gắng, cố gắng để có một vị trí ổn định, sau đó về quê hương góp sức, dạy học, hướng dẫn nghiên cứu… Miễn là giúp được cho quê hương dù Tường đang ở đâu đi nữa” – Quang Tường chia sẻ qua điện thoại bằng cái giọng âm ấm xứ Nghệ.

Theo Vi Thảo