Trung Quốc mời Mỹ dùng đảo nhân tạo trên Biển Đông để xoa dịu căng thẳng

Trung Quốc đã mời Mỹ và các nước liên quan cùng sử dụng các cơ sở xây dựng bất hợp pháp tại Biển Đông, với hy vọng có thể xoa dịu được sự giận dữ của các nước trong khi vẫn duy trì kiểm soát những khu vực chiếm đóng.

Gần đây, Trung Quốc tăng cường các hoạt động cải tạo, bồi đắp đảo tại hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, nhằm củng cố yêu sách chủ quyền của mình trên Biển Đông.

Đầu tháng 4, Bộ Ngoại giao Trung Quốc công bố kế hoạch chi tiết và thông báo các hoạt động trên là để phục vụ nghiên cứu khoa học, quan sát khí tượng, bảo vệ môi trường và cung cấp dịch vụ nghề cá. Các cơ sở hỗ trợ điều hướng, trú ẩn, tìm kiếm và cứu hộ cũng đang được xây dựng. Theo đó, các cơ sở trên sẽ có lợi cho Trung Quốc, và “những nước láng giềng cũng như các tàu trước nguy cơ gặp bão”.

Thậm chí, trong cuộc hội đàm trực tuyến giữa Tư lệnh hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi với Tham mưu trưởng hải quân Mỹ Jonathan Greenert hôm 29/4, tướng Ngô một lần nữa khẳng định hoạt động xây dựng trên các đá ở Biển Đông “không ảnh hưởng đến tự do đi lại trên biển và trên bộ”, đồng thời cho biết, Bắc Kinh hoan nghênh Washington, các nước liên quan và các tổ chức quốc tế sử dụng các cơ sở trên.

Theo Wall Street Journal (WSJ), phát ngôn đến từ một tướng lĩnh cao cấp như trên là động thái “hòa hoãn bất thường”, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ và nhiều nước châu Á lên án hành động thay đổi hiện trạng tại Biển Đông của Trung Quốc.

Các nhà phân tích lưu ý rằng, lời mời được đưa ra từ giới chức quân sự và Trung Quốc dường như hy vọng có thể xoa dịu căng thẳng trong khu vực.

Ni Lexiong, bình luận viên quân sự ở Thượng Hải, cho rằng Trung Quốc dùng cách tiếp cận “vừa đấm vừa xoa”, vừa muốn phô diễn sức mạnh, sự thống trị của mình trong khu vực, nhưng không muốn đẩy sự giận dữ của các nước khác đi quá xa.

Theo bình luận viên Ankit Panda của Diplomat, Trung Quốc có thể thay đổi các lý do biện bạch cho hành động xây đắp đảo trên Biển Đông, nhưng không vì vậy mà làm dịu đi mối quan ngại của Mỹ và khu vực.

Trong bối cảnh nhiều nước đều quan ngại về hoạt động bồi đắp đảo của Trung Quốc, Washington đã khước từ đề nghị của đại diện quân đội Trung Quốc. Hôm 1/5, Ông Jeff Rathke, quyền phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định, các hoạt động xây đảo của Trung Quốc tại Biển Đông không đóng góp gì cho hòa bình ở khu vực. “Điều này vẫn đúng kể cả khi một số quan chức Trung Quốc vừa tuyên bố, các cơ sở đang bị nghi vấn được dùng cho mục đích dân sự, đối phó với thiên tai”, ông Rathke cho biết.

Lời mời dùng đảo nhân tạo của Trung Quốc và sự khước từ thẳng thừng của Mỹ phản ánh thực tế sự mất niềm tin và bất đồng trong nhận thức trong quan hệ Mỹ – Trung, cặp quan hệ song phương được cho là quyết định cục diện thế giới hiện nay. Cùng với việc quan hệ hai nước mở rộng từ lĩnh vực kinh tế thương mại, sang các vấn đề chiến lược và quân sự, sự bất đồng này ngày càng được mở rộng với sự chuyển dịch tương quan lực lượng hai bên.

“Mỹ coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh với thực lực không ngừng lớn mạnh, đang tranh giành không gian chính trị, ngoại giao và an ninh. Còn chính sách lâu dài của Bắc Kinh là loại bỏ Mỹ khỏi châu Á, rồi xây dựng vành đai thế lực của Trung Quốc phủ khắp khu vực“, cựu thủ tướng Australia Kevin Rudd cho biết.

Ông Rudd cho rằng, để tránh đối đầu nguy hiểm lâu dài, điều cần làm là các bên “cần phải thừa nhận những bất đồng đang tồn tại, và đạt được thỏa thuận về cách xử lý trên từng vấn đề một“.

Theo VNE