Nội chiến Trung Nam Hải leo thang, “kinh tế vỉa hè” được đưa vào cuộc chiến

Sau phiên họp “Lưỡng hội”, Lý Khắc Cường và Tập Cận Bình công khai “bằng mặt không bằng lòng” thu hút sự chú ý của dư luận. Gần đây lan truyền tin đồn rằng mô hình “kinh tế vỉa hè” được ủng hộ mạnh mẽ bởi Lý Khắc Cường không chỉ bị yêu cầu dừng lại. Có bình luận cho rằng, điều này đã thể hiện cuộc tranh đấu giữa Lý và Tập ngày càng trở nên rõ ràng.

Vào ngày 6/6, “Nhật báo Bắc Kinh” đã đăng liên tiếp ba bài báo: “Cục Thi hành Quản lý Đô thị Bắc Kinh: Điều tra nghiêm ngặt và xử lý các hành vi chiếm dụng lề đường bất hợp pháp”; “Trên mạng lan truyền thông tin Bắc Kinh công bố ‘bản đồ kinh tế vỉa hè’ hoàn toàn là giả mạo”; “Bình luận của Nhật báo Bắc Kinh: Mô hình kinh tế vỉa hè không phù hợp với Bắc Kinh”.

Đại ý của ba bài báo này là, Ủy ban Quản lý Đô thị Bắc Kinh gần đây đã xác thực thông tin Bắc Kinh công bố bản đồ “kinh tế vỉa hè” trong đó có đánh dấu 109 địa điểm bán hàng chỉ là tin giả mạo.

Bài báo dẫn lời người phụ trách ban ngành có liên quan nói rằng, mô hình kinh tế vỉa hè trong quá khứ là một kiểu “khoét tường đục ngõ, kinh doanh bằng cách lấn chiếm vỉa hè, không có giấy phép, không có lợi cho việc xây dựng ‘hình ảnh thủ đô và hình ảnh đất nước’. Bắc Kinh sẽ không phát triển mô hình kinh tế này”.

Ủy ban Quản lý Đô thị Bắc Kinh cho biết, gần đây xuất hiện tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè  để kinh doanh, đây là hành vi “vi phạm pháp luật”. Các ban quản lý đô thị ở tất cả các cấp của thành phố sẽ “tăng cường kiểm tra thực thi pháp luật” để đối phó với “những hành vi bất hợp pháp dẫn đến phá vỡ diện mạo và môi trường thành phố”.

Các biện pháp được đề cập ở trên được coi là phản bác lại mô hình “kinh tế vỉa hè” mà Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và một số thành phố khác đang thúc đẩy.

Mô hình “kinh tế vỉa hè” đột nhiên “hạ nhiệt”

Vào ngày 28/5, ngày bế mạc phiên họp “Lưỡng hội”, Lý Khắc Cường một lần nữa nhấn mạnh “ổn định việc làm và đảm bảo cuộc sống của người dân”, ca ngợi việc Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên thiết lập mô hình”kinh tế vỉa hè” để thúc đẩy việc làm. 

Sau đó, các địa phương khác cũng thúc đẩy “kinh tế vỉa hè”, và thậm chí xuất hiện hiện tượng Cục Quản lý Đô thị ở nhiều nơi mời công dân mở các quầy hàng trên vỉa hè.

Đài Á Châu Tự Do dẫn lời các nguồn tin cho biết rằng, ngày 1/6 Lý Khắc Cường đã đích thân đến Yên Đài, Sơn Đông để khảo sát, và ca ngợi rằng “kinh tế vỉa hè” là “pháo hoa của nhân gian, là nguồn sống của Trung Quốc”. 

Sau khi bài phát biểu của ông được lan truyền rộng rãi, “kinh tế vỉa hè” đã thành trào lưu, Ủy ban Quản lý Đô thị Hợp Phì còn công bố tài liệu và cử một số lượng lớn người phụ trách các Ban Quản lý Đô thị đến Nam Kinh để học cách quản lý “kinh tế vỉa hè”.

Nhưng đến chiều ngày 5/6, trào lưu “kinh tế vỉa hè” đột nhiên đổi hướng. Ban Tuyên giáo Trung ương đã ban hành lệnh cấm các phương tiện truyền thông sử dụng thuật ngữ “kinh tế vỉa hè” trong các bài báo vì cảm thấy thuật ngữ “kinh tế vỉa hè” đã làm mất thể diện chính phủ, đây giống như một gáo nước lạnh đổ vào trào lưu “nền kinh tế vỉa hè” đã được các phương tiện truyền thông Đại lục không ngừng tuyên truyền trước đó.

Tiểu thương bán hàng rong bị đánh đập

Điều khiến người khác khó chấp nhận nhất là, Trung ương ĐCSTQ ngoài việc hạ lệnh cho các phương tiện truyền thông nhanh chóng tuyên truyền để “hạ nhiệt” mô hình “kinh tế vỉa hè”, còn ra tay đánh các tiểu thương bán hàng rong.

Một đoạn video được đăng tải trên Internet vào ngày 6/6 cho thấy Ủy ban Quản lý Đô thị thành phố Bắc Kinh bắt đầu đàn áp những người dân bày hàng trên vỉa hè, có những người bị đánh ngã xuống đất và những người bên cạnh họ hét lên “Đừng gây thêm phiền phức nữa”.

“地摊经济”刚刚一哄而起，6月5日又风云突变，北京严格查处”摆摊占道经营“；网络查删“地摊经济”报导；中央所谓文明办给“地摊经济”松绑的文件也被删除……

流氓政党，作恶第一，管理无能。pic.twitter.com/e5odUE28kT

— Cindy (@cindywei2017) June 6, 2020

Ngoài ra còn có các video cho thấy rằng có những người dân bày gian hàng trên vỉa hè hét lên: “Thủ tướng Lý Khắc Cường cho chúng tôi bán, tại sao các người không cho chúng tôi bán?”.

地摊经济就是城管采用的引蛇出洞，关门打狗的策略。 pic.twitter.com/3aR9UO26o4

— 水镜先生(备用号) (@gmmj0709) June 4, 2020

Viên Vĩ Cơ, trợ lý giáo sư tại Khoa Kinh tế và Tài chính tại Đại học Thụ Nhân ở Hồng Kông, nói với tờ Apple Daily rằng, mô hình “kinh tế vỉa hè” có sự linh hoạt nhất định, có thể giải quyết vấn đề thất nghiệp, để mọi người có thể tự tìm đường mưu sinh, đồng thời cho phép nền kinh tế tiếp tục hoạt động, để nhu cầu thị trường quyết định các hoạt động kinh tế trong xã hội.

Ông nói rằng đặc biệt là vì dịch viêm phổi đã làm tổn thương nền kinh tế toàn cầu, Trung Quốc không thể tiếp tục dựa vào xuất khẩu để thúc đẩy nền kinh tế, mà phải dựa vào nhu cầu trong nước, trong thời kỳ chuyển đổi kinh tế này, mô hình kinh tế vỉa hè như một chính sách kinh tế tạm thời, thực sự có thể đem lại những hiệu quả nhất định.

Lưu Nhuệ Thiệu, một nhà bình luận các vấn đề thời sự lâu năm đã phân tích rằng lần này chính phủ Trung ương đột nhiên muốn “hạ nhiệt” mô hình “kinh tế vỉa hè”, nguyên nhân sâu xa là do “cuộc tranh đấu giữa Tập và Lý”. Đặc biệt là sau khi dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán đã dần ổn định, hai người với những quan điểm khác biệt về cách thức khôi phục nền kinh tế đã dẫn đến những giằng co.

Ông nói rằng Tập Cận Bình hy vọng sẽ khôi phục các hoạt động sản xuất kinh tế càng sớm càng tốt, trong khi Lý Khắc Cường tin rằng cuộc sống và việc làm của người dân phải được đảm bảo. Mặc dù trọng điểm của hai người là khác nhau, mục tiêu của họ đều là ổn định xã hội.

Vào ngày kết thúc phiên họp Lưỡng hội, Lý Khắc Cường tiết lộ rằng có 600 triệu người ở nước này có thu nhập hàng tháng chỉ 1.000 nhân dân tệ, sau đó cổ vũ mạnh mẽ những người thất nghiệp tự tìm đường mưu sinh thông qua mô hình “kinh tế vỉa hè”, hy vọng rằng xã hội sẽ không bị xáo trộn bởi tỷ lệ thất nghiệp quá cao.

Ngô Cường, một học giả chính trị độc lập ở Đại lục, nói rằng Lý Khắc Cường đã thúc đẩy tự do kinh tế kể từ khi nhậm chức, giảm phê duyệt giấy tờ, nới lỏng thị trường, nhưng Tập và chính quyền Trung ương luôn can thiệp và thắt chặt, hai người luôn có sự trái ngược, trong 8 năm qua ngày càng nghiêm trọng, đối lập và kịch liệt, cuối cùng bùng phát do sự việc “kinh tế vỉa hè”.

Ngô Cường phân tích rằng việc Lý Khắc Cường thừa nhận rằng Trung Quốc 600 triệu người có thu nhập hàng tháng chỉ 1.000 nhân dân tệ, trên thực tế cũng là lột trần sự thất bại của chính sách xóa đói giảm nghèo của Tập Cận Bình trong 8 năm qua. 

Thông qua việc chỉ ra sự tồn tại của những người thu nhập thấp, bệnh dịch gây ra tình hình thất nghiệp trên quy mô lớn, sau đó, thông qua khuyến khích sự phát triển của mô hình kinh tế vỉa hè và chủ nghĩa dân túy kinh tế để chống lại chủ nghĩa dân túy chính trị trung ương của Tập, “đằng sau sự việc này cũng đã phơi bày sự cô lập của Quốc Vụ viện”.

Ngô Cường còn nói rằng, những thông tin như “kinh tế vỉa hè, 600 triệu người thu nhập thấp” gần đây nhận được sự cộng hưởng và đồng tình của dư luận. Nhưng chính quyền lại đột ngột “hạ nhiệt” mô hình kinh tế này, và trên thực tế đang muốn xóa bỏ nó.

Hồ Tinh Đấu, một nhà kinh tế trường phái tự do, đã phân tích rằng mô hình “kinh tế vỉa hè” thực sự là một mô hình kinh tế thị trường nguyên thủy và lạc hậu nhất, mang lại cho mọi người cảm giác tụt lùi, quay trở lại thời cải cách và mở cửa 40 năm trước. 

Vì vậy hiện nay đang xảy ra nhiều tranh luận, thậm chí việc “hạ nhiệt” cũng là điều dễ hiểu. Mô hình “kinh tế vỉa hè” không phải là không thể thực hiện, nhưng nó phải được đưa vào dựa theo quy định của pháp luật, cần phải điều chỉnh và ban hành các quy định có liên quan.

Gia Hưng (Theo NTDTV)