Nhân chứng: Trung Quốc có “nhà tù bí mật”, nhốt người Duy Ngô Nhĩ ở Dubai

Một phụ nữ trẻ người Trung Quốc cho biết cô đã bị giam 8 ngày tại một nhà tù bí mật do Trung Quốc điều hành ở Dubai, cùng với ít nhất 2 người Duy Ngô Nhĩ khác, đây có thể là bằng chứng đầu tiên cho thấy Trung Quốc đang vận hành một “nhà ngục ngầm” vượt ra khỏi biên giới của mình.

Wu Huan, 26 tuổi, đang chạy trốn để tránh bị dẫn độ sang Trung Quốc vì chồng chưa cưới của cô bị coi là người bất đồng chính kiến với Bắc Kinh. Wu nói với Associated Press rằng cô bị bắt cóc từ một khách sạn ở Dubai và bị giới chức Trung Quốc giam giữ tại một biệt thự, nơi đã được chuyển thành nhà tù, nơi cô nhìn thấy 2 tù nhân khác, cả hai đều là người Duy Ngô Nhĩ.

Wu cho biết, cô đã bị thẩm vấn và đe dọa bằng tiếng Trung Quốc và buộc phải ký vào các văn bản pháp lý buộc tội chồng chưa cưới của cô vì tội đã quấy rối cô. Cuối cùng cô đã được thả vào ngày 8/6 và hiện đang xin tị nạn ở Hà Lan.

Trong khi các nhà tù ngầm ở Trung Quốc ngày một nhiều hơn, thông tin của Wu là bằng chứng duy nhất mà các chuyên gia biết rằng Bắc Kinh đã thiết lập một nhà tù ngầm ở một quốc gia khác. Một nhà tù kiểu như vậy sẽ phản ánh cách Trung Quốc đang ngày càng sành sỏi trong việc sử dụng tầm ảnh hưởng quốc tế của mình để giam giữ hoặc đưa những công dân đã rời khỏi đất nước về lại đại lục, bất kể họ là người bất đồng chính kiến, nghi phạm tham nhũng hay dân tộc thiểu số, như người Duy Ngô Nhĩ.

AP không thể xác nhận hoặc bác bỏ thông tin của Wu và cô cũng không thể xác định vị trí chính xác của nhà tù ngầm này. Tuy nhiên, các phóng viên đã nhìn thấy và nghe thấy bằng chứng xác thực bao gồm tem trong hộ chiếu của cô, đoạn ghi âm qua điện thoại của một quan chức Trung Quốc đặt câu hỏi cho cô và tin nhắn văn bản mà cô đã gửi từ tù cho một mục sư giúp đỡ 2 vợ chồng họ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết: “Điều tôi có thể nói với các bạn là tình huống mà người đó nói đến là không đúng sự thật.” Dubai không trả lời các cuộc điện thoại và yêu cầu bình luận về vấn đề này.

Yu-Jie Chen, một trợ lý giáo sư tại Taiwan’s Academia Sinica, cho biết cô chưa từng nghe nói về một nhà tù bí mật của Trung Quốc ở Dubai, và một cơ sở như vậy ở một quốc gia khác sẽ là điều bất thường. Tuy nhiên, cô cũng lưu ý rằng Trung Quốc sẽ “bất chấp mọi thủ đoạn” để đưa những công dân mà nó nhắm đến trở lại đất nước, cả việc thông qua các biện pháp chính thức như ký hiệp ước dẫn độ và các biện pháp không chính thức như thu hồi thị thực hoặc gây áp lực lên gia đình ở quê nhà.

Chen, người đã theo dõi các hành động pháp lý quốc tế của Trung Quốc cho biết: “[Trung Quốc] từng không quan tâm đến việc tiếp cận bên ngoài cho đến những năm gần đây.”

Chen cho biết những người Duy Ngô Nhĩ đang là “đối tượng đặc biệt” bị dẫn độ hoặc bị buộc trở về Trung Quốc, nơi đang giam giữ phần lớn dân tộc thiểu số là người Hồi giáo, những người bị chính quyền vu cho tội khủng bố và thậm chí chỉ vì những hành động vô hại của họ, như tham gia cầu nguyện. Wu và chồng chưa cưới của cô, Wang Jingyu, 19 tuổi, là người Hán, dân tộc chiếm đa số ở Trung Quốc – không phải người Duy Ngô Nhĩ.

Ngoài việc là quốc gia giàu có, Dubai cũng nổi tiếng vì có lịch sử là nơi những người Duy Ngô Nhĩ bị thẩm vấn và trục xuất trở về Trung Quốc, và các nhà hoạt động nói rằng nó có liên quan đến các cuộc thẩm vấn bí mật. Radha Stirling, một nhà vận động pháp lý, người thành lập nhóm Detained in Dubai, cho biết cô đã làm việc với khoảng 10 người bị giam trong các biệt thự ở UAE (Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất), bao gồm công dân Canada, Ấn Độ và Jordan – mà không phải ở Trung Quốc.

“Không có nghi ngờ gì về việc UAE đã bắt người thay cho các chính phủ nước ngoài mà họ là đồng minh. Tôi không nghĩ rằng họ sẽ nhún vai trước một yêu cầu từ một đồng minh hùng mạnh như vậy,” Stirling nói.

Tuy nhiên, Patrick Theros, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Qatar, người hiện là cố vấn chiến lược cho Diễn đàn Quốc tế Vùng Vịnh, gọi các cáo buộc này hoàn toàn không phù hợp với Tiểu vương quốc.

Vào ngày 27/5, Wu cho hay, cô đã bị các quan chức Trung Quốc thẩm vấn tại khách sạn của mình và sau đó bị cảnh sát Dubai đưa đến đồn cảnh sát trong 3 ngày. Cô cho biết vào ngày thứ ba, một người đàn ông Trung Quốc tự giới thiệu là Li Xuhang đến thăm cô. Anh ta nói với cô rằng anh ta đang làm việc cho lãnh sự quán Trung Quốc ở Dubai, và hỏi cô ấy liệu cô ấy có lấy tiền từ các nhóm nước ngoài để hành động chống lại Trung Quốc hay không.

Li Xuhang được liệt kê là tổng lãnh sự trên trang web của lãnh sự quán Trung Quốc tại Dubai. Lãnh sự quán đã không lời nhiều cuộc gọi yêu cầu bình luận và nói chuyện trực tiếp với Li.

Wu cho biết cô đã bị còng tay và đưa vào một chiếc Toyota màu đen. Sau nửa giờ lái xe, cô được đưa vào bên trong một biệt thự trắng 3 tầng, nơi các phòng đã được thay đổi thành các phòng giam riêng lẻ.

Wu được đưa đến phòng giam riêng, với một cánh cửa bằng kim loại nặng, một chiếc giường, một chiếc ghế và một bóng đèn huỳnh quang trắng bật sáng liên tục. Cô cho biết mình đã bị thẩm vấn và đe dọa nhiều lần bằng tiếng Trung Quốc.

Wu nói, cô từng nhìn thấy một tù nhân khác, một phụ nữ Duy Ngô Nhĩ, trong khi chờ sử dụng phòng tắm. Lần thứ hai, cô nghe thấy một phụ nữ Duy Ngô Nhĩ hét lên bằng tiếng Trung Quốc: “Tôi không muốn quay trở lại Trung Quốc, tôi muốn quay về Thổ Nhĩ Kỳ.” Dựa trên ngoại hình và giọng đặc trưng, Wu xác định những người phụ nữ này là người Duy Ngô Nhĩ.

Một lính canh đã đưa cho cô một chiếc điện thoại và thẻ sim và hướng dẫn cô gọi cho vị hôn phu và mục sư Bob Fu, người đứng đầu ChinaAid, một tổ chức phi lợi nhuận của Cơ đốc giáo, người đang giúp đỡ vợ chồng họ.

Wang xác nhận với AP rằng Wu đã gọi điện và hỏi vị trí của ông. Mục sư Bob Fu cho biết ông đã nhận được 4 hoặc 5 cuộc gọi từ cô trong thời gian này, một vài cuộc gọi từ một số điện thoại không xác định ở Dubai, trong đó có một cuộc gọi cô đang khóc và gần như nói không mạch lạc. AP cũng xem xét các tin nhắn văn bản mà Wu gửi cho Fu vào thời điểm đó, là những tin nhắn rời rạc và thất thường.

Điều cuối cùng những kẻ bắt giữ Wu yêu cầu cô là ký vào các tài liệu chứng minh rằng Wang đã quấy rối cô.

“Tôi thực sự sợ hãi và buộc phải ký vào các tài liệu,” cô nói với AP.

Sau khi Wu được trả tự do, cô đã bay đến Ukraine, nơi cô được đoàn tụ với Wang. Sau những lời đe dọa từ cảnh sát Trung Quốc rằng Wang có thể phải đối mặt với sự dẫn độ từ Ukraine, cặp đôi này đã trốn sang Hà Lan. Wu cho biết cô rất nhớ quê hương.

“Tôi đã phát hiện ra rằng những người lừa dối chúng tôi là người Trung Quốc, rằng chính những người đồng hương của chúng tôi đã tự làm tổn thương nhau,” cô nói.

Thiện Thành (Theo The Associated Press)