Mỹ: Iran sẽ phải chịu trách nhiệm nếu đàm phán hạt nhân thất bại

Iran được xem là quốc gia sẽ phải chịu trách nhiệm nếu thỏa thuận toàn diện hạn chế chương trình hạt nhân của nước này nhằm đổi lấy nới lỏng lệnh trừng phạt không thành, chuyên gia đàm phán cấp cao của Mỹ phát biểu hôm Thứ Năm (23/10).

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ là bà Wendy Sherman cũng cho rằng những cường quốc chủ đạo trong đàm phán với Iran nên đề xuất ý tưởng mang tính “công bằng, khả thi, và phù hợp với nguyện vọng của Tehran về một chương trình hạt nhân dân sự thỏa đáng”.

Anh, Trung Quốc, Pháp, Đức, Nga và Mỹ đang nỗ lực nhằm kí kết thỏa thuận với Iran cho đến ngày 24/11. Bà Sherman khuyến nghị, cơ hội tốt nhất để nước này thoát khỏi lệnh trừng phạt kinh tế là đạt được thỏa thuận khi đến hạn.

Trong bài phát biểu của mình, Thứ trưởng Sherman nói, Mỹ và các cường quốc đã sẵn sàng cho một thỏa thuận, đồng thời nhận định, đó sẽ là lỗi của Iran nếu thỏa thuận này không được kí kết.

“Chúng tôi hy vọng các lãnh đạo tại Tehran sẽ chấp nhận những bước cần thiết để đảm bảo với thế giới rằng chương trình này hoàn toàn vì mục đích hòa bình, qua đó kết thúc cô lập kinh tế và ngoại giao, cải thiện hơn nữa đời sống người dân. Nếu điều đó không xảy ra, trách nhiệm hoàn toàn thuộc về Iran”, bà phát biểu.

Cơ hội để Iran thoát khỏi lệnh trừng phạt là đạt được thỏa thuận với các cường quốc trong tháng tới nhằm đảm bảo chương trình hạt nhân của nước này không thể được dùng cho chế tạo bom, Thứ trưởng nhận định.

“Mục tiêu của chúng ta hiện nay là phát triển một thỏa thuận toàn diện, lâu dài, có hiệu quả trong việc chặn đứng các con đường có thể đưa Iran tiếp cận vũ khí hạt nhân”, bà phát biểu tại hội nghị được tổ chức bởi Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc Tế cùng Trường quyền Công dân và  Công vụ Maxwell thuộc Đại học Syracuse.

Bà Sherman cũng nói thêm, một thỏa thuận như thế này sẽ ngăn Iran sản xuất nhiên liệu chế tạo bom với uranium hoặc plutonium và sẽ có những hoạt động kiểm tra, giám sát hữu hiệu nhất để chặn Tehran bí mật làm ra loại nguyên liệu này.

“Nếu Iran thật sự muốn xóa bỏ khoảng cách giữa mình và cộng đồng quốc tế, tạo điều kiện dỡ bỏ lệnh cấm vận thì họ sẽ không còn cơ hội nào khác nằm ngoài thời điểm từ nay cho tới ngày 24/11”.

“Đã đến lúc kết thúc mọi chuyện”.

Hiện người ta chưa rõ, liệu kì hạn khi kết thúc có được gia hạn thêm hay không, như đã từng xảy ra vào vòng đàm phán ngày 20/7.

Sherman nhận định, có lẽ các nước đã tập trung quá mức vào số lượng và chất lượng máy ly tâm mà Iran được phép đưa vào hoạt động theo bất kì thỏa thuận toàn diện nào. Bà gọi cuộc đàm phán này là “vấn đề nan giải với các rắc rối lồng ghép vào nhau”.

Thứ trưởng lập luận, “nguyên trạng” năng lực làm giàu uranium của Iran hiện nay là không thể chấp nhận được vì vô số vấn đề nảy sinh từ những sự cố mà bà miêu tả như hành vi vi phạm trong quá khứ của Tehran đối với Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân, các hoạt động bí mật liên quan đến vũ khí nguyên tử cùng sự thiếu minh bạch.

“Thế giới sẽ quyết định đình chỉ và sau đó gỡ bỏ những lệnh trừng phạt liên quan đến hạt nhân chỉ khi nào Iran tiến hành các bước thuyết phục và có kiểm chứng nhằm chứng minh chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ cho mục đích hòa bình”, bà khẳng định.

Thiên Hà, Hàn Mai – Theo Reuters