Monsanto và Bill Gates: Tạo ra gạo vàng biến đổi gen nhiều nguy cơ ở các nước châu Á

Gạo vàng biến đổi gen không còn xa lạ ở nhiều nước trên thế giới và hiện đang được mong đợi có mặt ở thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều tranh cải về các rủi ro do loại “thực phẩm” này gây ra.

Năm 2011, Quỹ Bill & Melinda Gates đã phê duyệt khoản tiền 20 triệu USD để phát triển gạo vàng – một giống cây trồng biến đổi gen (GMO), thứ gây nên nhiều tranh cãi trong việc đe dọa sự đa dạng sinh học và mang đến nhiều rủi ro hoặc thảm họa cho nền kinh tế và sinh thái của các nông trại ở châu Á.

Người đứng đầu dự án Golden Rice là ông Gerald Barry, cựu giám đốc nghiên cứu của Monsanto, công ty sản xuất chất độc màu da cam.

Mạng lưới gạo vàng (Golden Rice Network) có trụ sở tại Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) đã chuyển giao giống và kỹ thuật tạo giống gạo vàng cho mạng lưới nhiều cơ quan nghiên cứu, như: Viện Nghiên cứu lúa Philippines (Philippines); Viện Nghiên cứu lúa Đồng bằng sông Cửu Long (Việt Nam); Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Ấn Độ, Đại học Delhi South Campus (Ấn Độ)… Hệ thống nghiên cứu nông nghiệp quốc gia Trung Quốc và Việt Nam cũng có những hoạt động cho sự phát triển “gạo vàng”. Đặc biệt, Viện Nghiên cứu lúa Đồng bằng sông Cửu Long cũng đã ứng dụng kỹ thuật gen tạo thành công giống lúa “gạo vàng”.

Tiến sĩ Mercola bình luận rằng: Gạo vàng là một giống lúa biến đổi gen nhằm tăng hàm lượng beta-carotene, khi đi vào cơ thể sẽ được chuyển thành vitamin A. Nó được quảng bá như một cách để giảm bớt tình trạng thiếu hụt vitamin A tại các nước đang phát triển.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Michael Hansen – Cán bộ cao cấp của Mạng lưới hành động về thuốc bảo vệ thực vật châu Á-Thái Bình Dương (PAN-AP), vào năm 2011, hai nhà khoa học là Aris và Leblan đã phát hiện độc tố gen “gạo vàng” trong mẫu máu lấy từ các bà mẹ mang thai và máu của những phụ nữ không mang thai, đã cho thấy rằng các chất độc này không thực sự được bài tiết ra khỏi cơ thể con người: “Phát hiện này cho thấy nguy cơ cao về sức khỏe của “gạo vàng”. Việc canh tác giống lúa GMO này còn nguy cơ tiềm tàng đối với sự thay đổi sinh thái môi trường. Lúa là loài tự thụ phấn, các nhà chọn giống vẫn tin tưởng rằng cây lúa có khả năng lai xa 10% với các giống lúa khác“.

Gạo vàng là “con ngựa thành Troy”?

Sau khi Quỹ Bill & Melinda Gates quyết định đầu tư phát triển gạo vàng, bà Sarojeni V. Rengam, Giám đốc điều hành PAN-AP, đã gọi gạo vàng là “con ngựa thành Troy”. Loại gạo này chính là “…một diễn viên đóng thế trong vai trò người quan hệ công chúng. Nó được các tập đoàn kinh doanh nông nghiệp tạo ra với mục đích thu hút sự chấp thuận của mọi người về cây trồng biến đổi gen (GE) và thực phẩm biến đổi gen (GMO). Trong đó, toàn bộ ý tưởng về hạt giống GMO đều được đưa ra với mục đích kiếm tiền”.

Theo bài viết của tờ Food Freedom: “Gạo vàng là một con ngựa thành Troy giúp [cây trồng biến đổi gen] GE thông qua các quy định về an toàn sinh học, dưới vỏ bọc viện trợ nhân đạo. Một khi nó được các quy định này chấp thuận, nền công nghiệp công nghệ sinh học sẽ được cấp bằng sáng chế cây trồng GE. Điều này đã hoàn toàn chính xác với công ty USAID và Monsanto trong dự án khoai lang của họ ở Kenya”.

Tuy nhiên, tại Thái Lan một chính sách nông nghiệp ít được biết đến và không được công bố đã bảo vệ gạo Thái Lan khỏi những rủi ro của GMO.

Theo đó, “Chiến lược lúa gạo” của Bộ Nông nghiệp Thái Lan được xem là một kế hoạch tổng thể, là lời cam kết tăng trưởng cho việc sản xuất lúa gạo của quốc gia, nhưng vẫn thúc đẩy sinh kế của người nông dân và niềm tin của người tiêu dùng, bao gồm cả việc duy trì giống gạo không biến đổi gen.

Nhưng thực tế, những rủi ro mà cây trồng biến đổi gen GE đem đến sẽ được gia tăng thêm khi có sự kết hợp của thuốc trừ sâu Roundup, một sản phẩm của công ty Monsanto. Đây chính là loại thuốc trừ sâu bán chạy nhất thế giới, thứ được sử dụng kết hợp với cây trồng GE tạo ra sản phẩm GE Roundup Ready.

Theo một báo cáo mới nhất, các nhà sản xuất đã biết rằng sản phẩm này sẽ gây nên những dị tật bẩm sinh cho cây trồng và người.

Họ thậm chí nhận thức được điều này từ rất lâu, kể từ năm 1980. Khi này các nhà quản lý đã biết rõ hoạt chất glyphosate, một thành phần hóa học có trong thuốc Roundup có thể gây dị tật bẩm sinh ở động vật thí nghiệm. Nhưng thông tin này lại không được công khai. Thay vào đó, họ đã lừa chối công chứng về sự an toàn của glyphosate.

Tờ Huffington Post cho biết:

“…Năm ngoái, cơ quan Bảo vệ Người tiêu dùng và An toàn Thực phẩm thuộc Văn phòng Liên bang Đức, cơ quan chính phủ Đức chịu trách nhiện việc xem xét glyphosate, nói với Ủy ban châu Âu rằng: Không có bằng chứng cho thấy chất glyphosate gây dị tật bẩm sinh…

Ban đầu việc xem xét lại tác hại của chất glyphosate được ấn định vào năm 2012. Nhưng vào cuối năm 2010, ủy ban đã quyết định không đưa ra thêm các đánh giá về nó thay vì trì hoãn việc xem xét lại đến năm 2015. Điều này cũng đồng nghĩa rằng loại hóa chất này sẽ không được xem xét theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn, những tiêu chuẩn được cập nhật đến năm 2030”.

Vào tháng 3/2015, Cơ quan quốc tế nghiên cứu về ung thư (IARC) của WHO cho biết, thành phần chính glyphosate trong thuốc diệt cỏ Roundup có thể là tác nhân gây ung thư. Trong lịch sử nông nghiệp, chưa có một chất diệt cỏ nào được áp dụng rộng rãi như glyphosate ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, các nghiên cứu y tế liên quan tới ảnh hưởng của nó lên sức khỏe con người cũng như môi trường lại thiếu minh bạch, dưới lí do liên quan tới bản quyền của các tập đoàn đa quốc gia, đặc biệt là Monsanto.

“Gạo vàng” có thật sự cần thiết?

Ngày 22/2, Công báo Liên bang Australia công bố rằng, các thực phẩm có nguồn gốc từ GR2E – một giống Gạo Vàng giàu vitamin A, chính thức được phê duyệt và đưa vào Danh mục Chuẩn thực phẩm của Australia – NewZealand. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Cơ quan Tiêu chuẩn về Thực phẩm của Australia và New Zealand (FSANZ) hoàn thiện toàn bộ quá trình đánh giá an toàn các thực phẩm này.

Tuy nhiên, nhóm Anti-GMO và GE-Free New Zealand trước đó đã phát động chiến dịch kêu gọi Bộ trưởng Viện an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia nên xem xét dự thảo đề xuất của FSANZ.

Họ phản ánh những lo ngại của mình về loại gạo vàng mà các tổ chức phi chính phủ (NGO) đã quảng bá trong nhiều năm qua, dẫn đầu là tổ chức Greenpeace (Hòa Bình Xanh).

Theo đó, họ cho rằng: “Gạo vàng là một giải pháp cây trồng được đề xuất nhưng không có tính thực tế và bất khả thi, vì nó chưa bao giờ được đưa ra thị trường”.

Thông cáo trên trang web chính thức của mình tổ chức Greenpeace cũng tuyên bố rằng: “Việc sử dụng gạo vàng là một hành động vô trách nhiệm với môi trường và có thể được xem là một thỏa hiệp nguy hiểm đối với thực phẩm, dinh dưỡng và an ninh tài chính”.

“Chúng tôi tin rằng không có đủ thông tin về độ an toàn của sản phẩm được cung cấp cho mọi người, những người đóng vai trò là cha mẹ hoặc người tiêu dùng sử dụng sản phẩm để nuôi sống gia đình một cách an toàn”.

Thời gian gần đây, sự chống đối với “gạo vàng” ở Philippines đã trở nên mạnh mẽ. Liên minh “Nói không với GMOs” đang tích cực vận động để ngăn chặn gạo vàng thông qua các diễn đàn khác nhau. Nông dân ở Bangladesh cũng đã tổ chức nhiều cuộc phản đối ở cấp địa phương và cấp quốc gia để chống lại gạo vàng.

Bà Claire Bleakley, Chủ tịch của nhóm cũng đặt câu hỏi về hiệu quả của gạo vàng trong việc chống lại sự thiếu hụt vitamin A. “Một người sẽ phải ăn 4 kg gạo nấu chín (giả sử nó đã được hấp thụ hoàn toàn dưỡng chất và được ăn ngay sau khi thu hoạch với lượng tối thiểu) mới có được một hàm lượng vitamin A ngang bằng với một củ cà rốt vừa hoặc một muỗng cà phê rau mùi tây”.

Hơn nữa, những nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học tại Viện Cây trồng Zurich ở Thuỵ Sĩ đã chỉ ra rằng: sử dụng công nghệ gen để tạo ra giống lúa siêu vitamin A là một sai lầm. Sự tích luỹ beta-carotene hấp thụ từ gạo sẽ biến đổi một phần thành vitamin A, số beta-caroten còn lại sẽ “đầu độc” cơ thể, gây ra các rối loạn chuyển hoá khiến cho tóc bị rụng, đau bụng kinh niên, nôn tháo, chóng mặt, sưng tấy chỏm thóp trên xương sọ của trẻ em.

Một nghiên cứu khác của giáo sư Ấn Độ Vandana thuộc Viện Nghiên cứu về vấn đề canh nông (KMP) còn chỉ ra rằng: sự bội thực vitamin A do cơ thể nhận quá nhiều nguồn vitamin A nhân tạo sẽ làm rối loạn quá trình trao đổi chất làm cho xương và các khớp nối bị thương tổn gây nên đau đớn, làm cho môi bị khô nứt, gây nên các cơn sốt nhẹ, làm giảm trọng lượng cơ thể và một loạt biến chứng khác.

Tiến sĩ Hansen cho rằng, để tăng vitamin A cho cơ thể, không nhất thiết phải sử dụng lương thực “gạo vàng”, vì còn nhiều loại thực phẩm phổ biến có chứa hàm lượng dẫn chất vitamin A cao, như: cà rốt, các loại rau cải bó xôi, cải xoan, cà chua, ớt đỏ, đậu Hà Lan, bắp cải, bông cải xanh, lá củ cải, bạc hà, lá cây đay, cây cải ngựa, lá colocasia…, nhiều loại trái cây có lượng beta-carotene cao, như: mít, trái bơ, cam, dưa hấu, đào, mơ. Vitamin A cũng có trong các sản phẩm động vật như trứng, thịt, sữa, pho mát, kem, gan, thận, cá thu, dầu cá.

Video: Gạo vàng biến đổi gen dự đoán sẽ gây nên một cuộc tranh cãi ầm ĩ nhất trên thế giới

>>> Bill Gate dùng hàng triệu USD để thúc đẩy tiểu nông gieo trồng GMO

>>> Đệ nhất Phu nhân Mỹ cấm hẳn các sản phẩm biến đổi gen của Monsanto trong Nhà Trắng

Tú Văn (t/h)