Đại dịch Vũ Hán gây ‘rạn nứt’ mối quan hệ thị trường giữa Mỹ và Trung Quốc

Việc chính quyền Trung Quốc che giấu thông tin dịch bệnh, báo cáo số ca lây nhiễm và tử vong thấp hơn thực tế, cũng như thực hiện các chiến dịch gây nhiễu thông tin về đại dịch, nhằm chối bỏ trách nhiệm đã gây nên sự phẫn nộ cho mọi tầng lớp xã hội. 

Kyle Bass, người quản lý quỹ phòng hộ Hoa Kỳ cho hay, thị trường tài chính Mỹ cần phải xem xét lại những thỏa thuận với Trung Quốc trước những nghi ngờ ngày một gia tăng về cách chính quyền quốc gia này xử lý đại dịch COVID-19.

Theo ông Bass, nhà sáng lập quỹ phòng hộ Hayman Capital Management có trụ sở tại Dallas, trong một lần phát biểu tại chương trình American Thought Leaders của tờ Epoch Times cho biết, những người dân Mỹ giờ đây đã dần hiểu rằng: “Chính phủ Trung Quốc không đáng tin cậy, họ không phải đối tác bè bạn và có người còn coi họ là kẻ thù không đội trời chung với chúng ta”. Ông khẳng định rằng, sớm muộn quan hệ thị trường tài chính của Hoa Kỳ với Trung Quốc “sẽ có những biến đổi, hiện nó đã và đang xảy ra”.

Cắt đứt quan hệ tài chính?

Trong khi đại dịch Vũ Hán đang gây tổn thất cho con người và nguồn tài chính kinh tế toàn cầu, ngày càng có nhiều quốc gia và các vùng lãnh thổ xem xét lại mối quan hệ của họ với Trung Quốc. 

Trong khi đó, sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu đã buộc các doanh nghiệp phải cân nhắc việc giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nhà máy sản xuất ở Trung Quốc, thúc đẩy nhanh quá trình “tách rời” khỏi quốc gia này. 

Heng He, nhà bình luận Trung Quốc làm việc tại Mỹ cho hay, trước tình hình virus Vũ Hán đang diễn tiếp phức tạp phía Đông Bắc Mỹ, New York và New Jersey thì người dân, các tổ chức và chính phủ tại những khu vực này cần chấp nhận một thực tế rằng, sự lây lan toàn cầu của đại dịch COVID-19 bắt nguồn từ sự che giấu thông tin về dịch bệnh của nhà nước Trung Quốc. Ông chia sẻ với tờ Tân Đường Nhân (NTD), một tờ báo có liên kết với Epoch Times: “Nếu Đảng Cộng Sản Trung Quốc không dối trá mà thay vào đó là khai báo chính xác tình hình dịch bệnh… thì có lẽ nó đã được kiểm soát hoàn toàn tại Trung Quốc”. 

Tuy nhiên, việc các tổ chức tài chính Mỹ có cắt đứt quan hệ với chính quyền Trung Quốc vì hậu quả của đại dịch Vũ Hán hay không, vẫn còn là một vấn đề cần phải cân nhắc. 

Frank Xie, giáo sư tại Trường Quản trị Kinh doanh Đại học Nam, Carolina đã chia sẻ với tờ Epoch Times: “Thị trường tài chính Hoa Kỳ luôn có quan hệ hợp tác với Trung Quốc, thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc”. Ông cho hay những động thái gần đây của chính quyền Trung Quốc, nhằm khởi động ngành tài chính trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, vẫn đang ngày một gia tăng kể từ khi cuộc chiến thương mại giữa hai nước nổ ra năm 2018, đồng nghĩa với việc thị trường tài chính Mỹ khó có thể nhanh chóng tách rời khỏi Trung Quốc. Tháng 3, hai ngân hàng đầu tư Morgan Stanley và Goldman Sachs đã trở thành các ngân hàng nước ngoài mới nhất nhận được sự chấp thuận theo quy định của Trung Quốc, để có cổ phần đa số trong liên doanh chứng khoán Trung Quốc.

Giành được một phần thị trường

Ông Xie cho biết, trước đó mặc dù chính quyền Trung Quốc đã không thực hiện cam kết mở cửa ngành ngân hàng sau khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới vào năm 2001, nhưng các ngân hàng nước ngoài “vẫn cố gắng để giành được một phần thị trường ở Trung Quốc”. 

Ông nhấn mạnh rằng các ngân hàng tài chính Mỹ đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp Trung Quốc có mặt trên sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ. Theo Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Hoa Kỳ-Trung Quốc, tính đến tháng 9/2019, đã có 172 doanh nghiệp Trung Quốc được niêm yết trên các sàn giao dịch lớn của Hoa Kỳ với vốn thị trường hơn 1,000 tỷ đô la. 

Cùng thời điểm, một số doanh nghiệp phương Tây đã mua chuộc người thân của các quan chức Trung Quốc để cố gắng giành được một phần kinh tế ở quốc gia này. Năm 2016, hãng dịch vụ tài chính lâu đời JPMorgan Chase đã đồng ý chi trả 264 triệu đô tiền phạt, sau khi mua chuộc gia đình và bạn bè của các quan chức cấp cao Trung Quốc, để có quyền truy cập vào các thỏa thuận giao dịch ngân hàng, một hành vi vi phạm luật hối lộ của Mỹ. Hai ngân hàng tài chính Credit Suisse và Deutsche Bank cũng đã phải chi trả các khoản phạt lớn cho các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ vì những hành vi tương tự. 

Ông Xie cho biết, việc xuất hiện các trường hợp kế toán gian lận tại các doanh nghiệp Trung Quốc, cùng vụ bê bối của doanh nghiệp cà phê Luckin Coffee có mặt trên sàn giao dịch Hoa Kỳ, được coi là vụ bê bối gây nhiều chú ý nhất, nhưng cũng không thể ngăn cản các doanh nghiệp đầu tư vào thị trường này. 

Ông chia sẻ: “Tôi nghĩ họ đều biết nhiều doanh nghiệp Trung Quốc có hành vi lừa đảo, không tuân thủ các quy tắc tài chính, báo cáo và quy tắc kế toán. Nhưng trừ khi các doanh nghiệp đầu tư như Muddy Waters tiết lộ các việc làm sai trái này, nếu không họ vẫn sẽ tiếp tục đầu tư”.  

Đầu tháng 4, cổ phiếu của Luckin Coffee đã sụp đổ sau khi thương hiệu đồ uống Trung Quốc cho biết, một cuộc điều tra nội bộ phát hiện ra giám đốc điều hành của công ty đã báo cáo sai lệch doanh thu năm 2019, chênh khoảng 310 triệu đô la. Tháng 1, doanh nghiệp đầu tư Muddy Waters Research cho biết họ vẫn sẽ đặt cược vào giá cổ phiếu.

Nền tảng video trực tuyến Trung Quốc iQiyi gần đây cũng bị công ty nghiên cứu tài chính Wolfpack Research cáo buộc đã phóng đại doanh thu năm 2019 từ 1,1 tỷ đô la lên 1,9 tỷ đô la.

Mù quáng

Ông Kyle Bass chỉ trích các công ty và doanh nghiệp Mỹ đã phớt lờ những hành vi vi phạm nhân quyền của Trung Quốc khi dấn thân vào thị trường tài chính quốc gia này. 

Ông chia sẻ: “Liệu họ có thể tưởng tượng ra việc phải lý giải cho một ai đó rằng, mình đang hợp tác kinh tế với một chế độ nhà nước giam cầm hơn 1 triệu tù nhân lương tâm, và thực hiện thu gom nội tạng sống từ những tù nhân chính trị mỗi ngày được không?”. Đề cập đến hành vi giết chết những tù nhân lương tâm được nhà nước phê duyệt, đó chủ yếu là những người học Pháp Luân Công, họ bị mổ cướp nội tạng để bán cho thị trường cấy ghép. 

“Vậy mà những tập đoàn như Blackstone vẫn đang tiếp tục đầu tư tiền vào Trung Quốc. Bạn biết vì sao không? Bởi họ đã bị đồng tiền làm mờ mắt trước những hành vi lạm dụng nhân quyền trắng trợn từ một trong những chế độ nhà nước độc tài nhất. Điều này thật điên rồ”, ông tiếp tục.

Động thái từ Mỹ

Ông Bass cho biết, bước đầu để khắc phục tình trạng này là khiến cho công ty Trung Quốc được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán của Hoa Kỳ, mở sổ kiểm toán của họ cho các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ. Hiện chính quyền Trung Quốc đã ngăn chặn Ủy ban chứng khoán, giao dịch Hoa Kỳ và cơ quan quản lý Mỹ kiểm duyệt các giấy tờ của doanh nghiệp Trung Quốc với lý do chúng “chứa các bí mật quốc gia. 

Ông cho hay: “Bất cứ doanh nghiệp nào muốn được xuất hiện trên sàn chứng khoán của Mỹ – không quan tâm là doanh nghiệp đó đến từ Trung Quốc hay bất kỳ nơi nào khác trên thế giới – thì họ phải tuân thủ kiểm toán thực tế giống như các doanh nghiệp Mỹ, tuân thủ các tiêu chuẩn giống như các công ty, doanh nghiệp niêm yết ở Hoa Kỳ, đây là nâng cao tiêu chuẩn ‘sân chơi’ chứ không phải động thái gây khó dễ”.

Tháng 6/2019, một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng đã đề xuất các dự luật tới Thượng viện và Hạ viện để buộc các công ty, doanh nghiệp đang có mặt trên sàn giao dịch Mỹ của Trung Quốc nói riêng, và các nước khác nói chung phải tuân thủ các quy định công khai tài chính của Mỹ, nếu không sẽ phải đối mặt với việc hủy niêm yết.

Các quỹ hưu trí công cộng của Hoa Kỳ cũng đã được tăng cường kiểm soát các khoản đầu tư của họ vào các doanh nghiệp Trung Quốc, bao gồm cả các quỹ hỗ trợ cho các vấn đề của nhà nước Trung Quốc như quân đội, gián điệp và vi phạm nhân quyền.

Một nhóm các nhà lập pháp được cho là đang cố gắng kêu gọi chính quyền Tổng thống Trump ban lệnh tạm ngưng hoạt động đầu tư Tiết kiệm hưu trí liên bang, một quỹ chủ yếu dành cho các nhân viên chính phủ liên bang, để theo dõi chỉ số của công ty tài chính MSCI, trong đó có bao gồm các cổ phiếu từ Trung Quốc đang bị kiểm duyệt tại Washington.

Trong những năm gần đây, các nhà cung cấp chỉ số chứng khoán toàn cầu như MSCI và FTSE đã thêm cổ phiếu Trung Quốc vào các chỉ số thị trường toàn cầu và thị trường mới nổi của họ, cho phép dòng tiền hàng tỷ đô la đầu tư của Hoa Kỳ chảy vào các cổ phiếu của Trung Quốc.

Một trong các doanh nghiệp có chỉ số của công ty tài chính MSCI là công ty TNHH Công nghệ kỹ thuật số Hàng Châu Hikvision, chuyên sản xuất và cung cấp thiết bị giám sát video. Công ty này đã bị đưa vào danh sách đen thương mại của Mỹ năm 2019 vì sử dụng công nghệ để đàn áp những người Duy Ngô Nhĩ ở phía tây Tân Cương, Trung Quốc. 

Chỉ số này cũng bao gồm công ty TNHH AviChina Industry & Technology, công ty niêm yết của doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc Aviation Industry Corporation of China (AVIC). AVIC và các công ty con phát triển hệ thống sản xuất máy bay và vũ khí cho quân đội Trung Quốc.

Ngày 24/4, đại diện Mỹ, Mike Waltz phát biểu trong một tuyên bố rằng: “Đó quả thực là một điều điên rồ đối với lực lượng quân đội và cán bộ liên bang khi đã gián tiếp củng cố cho các hoạt động quốc phòng của Trung Quốc, và điều tệ hơn là gần như tất cả những cán bộ này đều không nhận thức được về tình hình đang diễn ra”. 

Việt Anh (Theo Epoch Times)